Η γλώσσα

                                    

                                                                      Σαβαϊκή αλφαβητική γραφή

 

Ο συγγραφέας του Περίπλου, ο οποίος επισκέφθηκε την Αξώμη πιθανόν κατά τα μέσα του 1ου αιώνα παρατηρεί με ικανοποίηση ότι «η ελληνική γλώσσα χρησιμοποιείτο εκεί με ευχέρεια και ήταν επίσημη στην Αυλή».

Το ότι η ελληνική γλώσσα ήταν επίσημη προφορική και γραπτή γλώσσα της Αξώμης παράλληλα με τη Σαβαϊκή αποδεικνύεται από τις ελληνικές επιγραφές που αναβρέθηκαν στην περιοχή της Αξώμης και της Αδούλης και σε άλλα σημεία της Βόρειας Αιθιοπίας.

Η χρήση εξάλλου της ελληνικής στα νομίσματα των βασιλέων της Αξώμης αποδεικνύει ότι αυτοί την είχαν υιοθετήσει για τις εμπορικές τους συναλλαγές με τα άλλα κράτη, γιατί η ελληνική ήταν η εμπορική lingua francaτης αρχαίας εποχής.

Από όλες τις επιδράσεις του ελληνικού πολιτισμού η ευρύτερη και σημαντικότερη γλωσσική επίδραση. Η ελληνική γλώσσα αποδεικνύεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αρχαίας αιθιοπικής γλώσσας Γκε’έζ, η οποία είναι διάδοχος της Σαβαϊκής. Πολλές δε επιδράσεις της ελληνικής είναι εμφανείς και σήμερα στη διάδοχο της Γκε’έζ την Αχμαρική.

Μια πρώτη επίδραση της Ελληνικής στη Γκε’έζ φαίνεται να είναι στον τρόπο της γραφής της από αριστερά προς τα δεξιά αντί της από δεξιά προς τα αριστερά γραφής της Σαβαϊκής και των άλλων σημιτικών γλωσσών.

Δεύτερη πιθανή επίδραση είναι η φωνηεντοποίηση της Γκε’έζ, ενώ η Σαβαϊκή δεν χρησιμοποιούσε φωνήεντα. Παρά την έλλειψη εμφανών στοιχείων, δεν φαίνεται να είναι άσχετη με την επίδραση της ελληνικής γλώσσας η δημιουργία των επτά φωνηεντικών σημείων της Γκε’έζ και της θυγατέρας της Αμχαρικής.

Αλλά η πιο φανερή και αδιαμφισβήτητη επίδραση της Ελληνικής συνίσταται στο δανεισμό του αριθμητικού συστήματος. Όπως είναι γνωστό η αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα γράμματα της αλφαβήτου για το συμβολισμό των αριθμών, χρησιμοποιώντας δύο ευθύγραμμα τμήματα πάνω και κάτω από το γράμμα για να διακρίνεται ως αριθμητικό σύμβολο.

Το αριθμητικό αυτό σύστημα υιοθέτησε η Γκε’έζ χρησιμοποιώντας τα ελληνικά γράμματα, συνήθως ελαφρά παραλλαγμένα. Το σύστημα χρησιμοποιείται και σήμερα στην Αμχαρική, ορισμένα όμως σύμβολα έχουν προσαρμοστεί στους χαρακτήρες του αιθιοπικού συλλαβαρίου.

Οι μουσουλμανικές απελάσεις κατά τον 7ο και 8ο αιώνα απέκοψαν την Αιθιοπία από τον μεσογειακό χώρο με συνέπεια η επίδραση του ελληνικού πολιτισμού να αρχίσει να φθίνει.

Κατά τον 9ο αιώνα η Ελληνική έπαψε να ομιλείται στην Αξώμη και η επίστρωση του ελληνικού πολιτισμού άρχισε να εξασθενίζει και τελικά εξαφανίστηκε. Σ’ αυτό συνετέλεσε και η βαθμιαία αντικατάσταση των Ελλήνων εμπόρων από Άραβες, στα χέρια των οποίων περιήλθε το εμπόριο των περιοχών της Ερυθράς Θάλασσας, το οποίο επί αιώνες ελεγχόταν από τους Έλληνες.

Τέλος, βλέπε στο συνημμένο αρχείο τις Ελληνικές λέξεις που ''πέρασαν'' στην Αιθιοπική γλώσσα.

                                                                                                                                Χρήστος Ε. Γιαννούλας

___________________________________

0 Χρήστος Γιαννούλας, διετέλεσε Καθηγητής του Ελληνικού Γυμνασίου της Αντίς Αμπέμπας (1973 - 77)