Η Αιθιοπία

             ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

                  ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ 

                                  ΑΙΘΙΟΠΙΑ

 

Της Αλέκας Μπουτζουβή

Η ελληνική παρουσία στην Αιθιοπία άρχισε, ουσιαστικά, τον 18ο αιώνα και συνδέεται με την καταφυγή εκεί μεμονωμένων ατόμων από τη Σμύρνη και τα νησιά του Aιγαίου, αλλά και με τις επαφές των αβησσυνιακών εκκλησιαστικών παραγόντων με το Πατριαρχείο Aλεξανδρείας.

Αλλά οι μονιμότερες ελληνικές εγκαταστάσεις στη χώρα αυτή άρχισαν από τα μέσα του 19ου αιώνα και εξής. Πάντως οι Έλληνες προηγήθηκαν των άλλων Ευρωπαίων. Την υποδοχή και την εγκατάστασή τους ευνόησε το κλίμα των σχέσεων που οι Αιθίοπες είχαν αναπτύξει στο παρελθόν με την Αλεξάνδρεια, το Βυζάvτιo και γενικά τον ελληνορθόδοξο κόσμο.

Από τις σχέσεις αυτές αντλούνται πληροφορίες για την τεκμηρίωση της αιθιοπικής ιστορίας, καταγεγραμμένης, κατά πολύ, ανεπαρκώς. Η διαμονή των Ελλήνων στην Αιθιοπία, η ιστορία της οποίας φθάνει έως τη βασίλισσα τoυ Σαβά, Μακέδα, και τον Σολωμόντα, παρακολουθεί στους νεότερους χρόνους την πορεία συγκρότησης της πολυφυλετικής αιθιοπικής αυτοκρατορίας, και επηρεάζεται από τη στάση που τηρεί απέναντί τους το ελληνικό κράτος.

Από το 1869, με τη διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ, το ώς τότε απομονωμένο αιθιοπικό οροπέδιο, άρχισε να δεσπόζει πάνω από την ακτή της Ερυθράς Θάλασσας και να αποκτά, έτσι, γεωστρατηγική και οικονομική σημασία. Το 1887 η επιλογή της Αντίς Αμπέμπα ως πρωτεύουσας συνοδεύεται από γρήγορους ρυθμούς ανοικοδόμησης. Συνεργεία ελλήνων μαστόρων, που εργάζονταν στη Διώρυγα και τα έργα των φραγμάτων τoυ Ασουάν, κατευθύνθηκαν στην Αιθιοπία μέσω του Τζιμπουτί.

Η άφιξη των Ελλήνων στηv Αιθιοπία, ασαφής και νεφελώδης ως προς τις συνθήκες μετακίνησης, αρχίζει –μεμονωμένα ή μετά από πρόσκληση– τo 1872, επί αυτοκρατορίας του Γιοχάννες Δ΄ (1871-1889). Στα χρόνια του διαδόχου του, Μενελίκ Β΄ (1889-1913), η μετακίνησή τους συντελείται πιο οργανωμένα και συνεχίζεται ώς τo 1974 με τηv ανατροπή τoυ αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ.

Στους Ευρωπαίους, που καταφτάνουν αναζητώντας την τύχη τους στη χώρα, ο Μενελίκ προσφέρει δωρεάν εκτάσεις γης με τίτλους ιδιοκτησίας, προκειμένου να διευκολύνει την παραμονή και την ενσωμάτωσή τους. Παράλληλα τους παραχωρεί και τo μονοπώλιο δερμάτων, άλατος, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης τoυ υπεδάφους και καλλιέργειας της γης.

Με τις διευκολύνσεις αυτές οι Έλληνες επιδίδονται σε κερδοφόρες δραστηριότητες: ιδρύουv πριονιστήρια για να καλύψουν τις ανάγκες της ανοικοδόμησης, αλευρόμυλους, εργοστάσια ελαιουργίας-σαπωνοποιίας, οινοπνευματωδών ποτών, κλωστοϋφαντουργίας και μακαρονοποιίας. Η παραγωγή τους καλύπτει την εσωτερική αγορά, περιορίζοντας, κατά συνέπεια, τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα οι αυτόχθονες να αποκλείονται ουσιαστικά από το προσοδοφόρο εξωτερικό εμπόριο, και μάλιστα με την ανοχή του κράτους.

Παράλληλα αρκετοί Έλληνες ασχολούνται με το εμπόριο, διορίζονται σε έμπιστες θέσεις συμβούλων, διευθυντών και γραμματέων στα ανάκτορα και τον κρατικό μηχανισμό, ενώ άλλοι εργάζονται στη χάραξη δρόμων, την κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών και το χτίσιμο των πρώτων οικοδομών ευρωπαϊκού τύπου. Ιδρύουν τα πρώτα ξενοδοχεία, καφενεία, παντοπωλεία, και λειτουργούν τον πρώτο κινηματογράφο στην αιθιοπική πρωτεύουσα.

Τον Ιανουάριο του 1908 ο Ανδρέας Καββαδίας εκδίδει την πρώτη αιθιοπική χειρόγραφη πολιτική εφημερίδα Αϊμιρό (Γνώση), με ειδήσεις από το Εξωτερικό. Η κυκλοφορία της διακόπτεται δύο φορές (1913-1914 και 1914-1916), αλλά από τον Ιούλιο του 1924 γίνεται η ουσιαστική επίσημη Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Οι ανταποκρίσεις του Καββαδία και αυτές του Σωκράτη Προκοπίου –σε Αθήνα, Κάιρο, Σμύρνη– συντηρούν το μύθο της Αιθιοπίας στον ελληνικό Τύπο.

Λίγο μετά το θάνατο του Μενελίκ (1913), το ευνοϊκό, για τους Ευρωπαίους, καθεστώς αγοράς γης καταργείται και αντικαθίσταται με τη δυνατότητα ενοικίασής της για 99 χρόνια. Την εποχή του διαδόχου αντιβασιλέα Ρας Τάφαρι, του μετέπειτα αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ (1916-1960), οι ευρωπαϊκές κοινότητες έχουν ήδη σχηματιστεί, ιδίως στην Αντίς Αμπέμπα, μετατρέποντάς την σε κoσμoπoλίτικο κέντρο.

Την εποχή αυτή οι Έλληνες εξακολουθούν να διορίζονται σε έμπιστες υψηλόβαθμες θέσεις στα ανάκτορα και τον κρατικό μηχανισμό. Το 1935 ο Ανδρέας Καββαδίας διευθύνει τη φιλολογική εφημερίδα Ατμπιγιά Κοκέμπ (Εωθινός Αστήρ), που κυκλοφορεί για έξι μόνο μήνες.

Την ίδια περίοδο, το ναό της Αγίας Τριάδας στην αιθιοπική πρωτεύουσα κοσμούν οι αγιογραφίες του Βάσου Γερμενή και τα γλυπτά των αετωμάτων του Γεωργακά.

Τo 1918, όταν ιδρύεται η Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα, λειτουργούν ο Καρπαθιακός Εκπαιδευτικός Σύλλογος και ο Παρροδιακός Εκπαιδευτικός Σύλλογος. Μετά την κατάληψη της Δωδεκανήσου από τους Ιταλούς, οι δύο σύλλογοι συγκρούονται, αφού τα μέλη του πρώτου αρνούνται στην πλειονότητά τους να γίνουν ιταλοί υπήκοοι, σε αντίθεση με τα μέλη του δεύτερου.

 Η αντιπαλότητα αυτή οφείλεται και στην απουσία αντιπροσώπου του ελληνικού κράτους, τον οποίο από την εποχή τoυ Μενελίκ εκπροσωπεί άλλοτε o ρώσος, o βρετανός ή o γερμανός πρόξενος της Αντίς Αμπέμπα. Μόλις το 1917 εγκαθιδρύεται στην πρωτεύουσα το πρώτο ελληνικό προξενείο, αλλά και πάλι για σύντομο διάστημα. Στη συνέχεια, με προτροπή του διαδόχου Ρας Τάφαρι, διορίζεται ως άμισθος πρόξενος ο γιατρός του, Ιάκωβος Ζερβός.

 Η αντιπαλότητα των δύο δωδεκανησιακών συλλόγων εντείνεται το 1922, κορυφώνεται το 1927 (με μέτωπο τον Ζερβό), και αποτυπώνεται στο βραχύβιο αντι-κοινοτικό έντυπο Ο Αιθιοπικός Κόσμος. Το κλίμα εξομαλύνεται μόλις το 1930, όταν το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διορίζει γενικό πρόξενο τον Δημήτριο Νικολόπουλο.

Το 1916, πριν από τη σύσταση της ελληνικής κοινότητας, η Ελευθερία Κοσμά, τo γένος Δασκαλάκη, από το Ρέθυμνο, ιδρύει το πρώτο ελληνικό Σχολείο της Αντίς Αμπέμπα για τα λίγα παιδιά που προέρχονταν κυρίως από μικτές οικογένειες. Το σχολείο λειτουργεί ώς το 1930, οπότε ιδρύεται το κοινοτικό, η λειτουργία του οποίου διακόπτεται επί ιταλικής κατοχής (1939-1941). Το 1945 λειτουργεί Δημοτικό και Ημιγυμνάσιο, και τα παιδιά συνεχίζουν τις σπουδές τους στην Αίγυπτο και την Ελλάδα ώς το 1947, με την αναγνώριση των σχολείων αυτών από το υπουργείο Παιδείας. Το 1957 δημιουργείται Εμπορικό Τμήμα τριετούς φοίτησης, δανειστική κοινοτική βιβλιοθήκη και οικοτροφείο.

Από το 1926 χώρο συσπείρωσης των ομογενών αποτελεί η εκκλησία του Aγίου Φρουμεντίου και από το 1944 η Ελληνική Αθλητική Ένωση Ολυμπιακός, που ιδρύεται με σκοπό την ανάπτυξη τoυ αθλητισμού και την ψυχαγωγία. Οι συνθήκες επιβάλλουν, το 1970, τη δημιουργία φιλανθρωπικού τομέα, προκειμένου να ενισχυθούν οικονομικά οι ανίκανοι προς εργασία, και να καλυφθεί η περίθαλψη των αναξιοπαθούντων.

Δεύτερη σε πληθυσμό ελληνική κοινότητα της Αιθιοπίας δημιουργείται στην Ντιρέ Ντάουα, στο σταθμό της σιδηροδρομικής γραμμής Τζιμπουτί-Αντίς Αμπέμπα. Εκεί εγκαθίστανται Έλληνες, που εργάζονται ως υπάλληλοι της γαλλικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων, ενώ άλλοι ανοίγουν ξενοδοχεία, καφενεία και καταστήματα. Το 1920 ιδρύεται η ελληνική κοινότητα της πόλης αυτής, το 1926 λειτουργεί το κοινοτικό σχολείο και το 1930 χτίζεται ο ναός της Αγίας Τριάδος. Το 1947 ιδρύεται Ημιγυμνάσιο, που αναγνωρίζεται από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας το 1957.

Σαφώς μικρότερη είναι η ελληνική παρουσία σε άλλες πόλεις της χώρας. Το 1897 ζουν στο Τζιμπουτί λίγες δεκάδες Ελλήνων. Ο αριθμός τους αυξάνεται ώς το 1908, οπότε και χτίζουν εκκλησία, αλλά τελικά δεν συγκροτούν κοινότητα ούτε αποκτούν ελληνικό σχολείο. Αντίθετα, η ίδρυση, τo 1948 στο Ντέμπι Ντόλο, ελληνικής κοινότητας έγινε με βασικό σκοπό τη λειτουργία ελληνικού δημοτικού σχολείου.

Την περίοδο της ακμής τους οι Έλληνες της Αιθιοπίας ανέρχονται περίπου σε 1.500 άτομα. Από αυτούς oι περισσότεροι ζουν στην Αντίς Αμπέμπα, λιγότεροι στην Ντιρέ Ντάουα και κάποιοι κτηματίες και έμποροι στο εσωτερικό της χώρας. Μετά το 1960, έτος καταστολής του κινήματος εναντίον τού Χαϊλέ Σελασιέ, η ανησυχία των Ευρωπαίων είναι έκδηλη.

     

   

                       Η ΑΝΤΙΣ ΑΜΠΕΜΠΑ   

 ... Είναι   η    πρωτεύουσα   της   Αιθιοπίας ,  βρίσκεται  στους πρόποδες  του  όρους  Εντότο  σε υψόμετρο 2.440 μ, έχει πληθυσμό 3.147.000   κατοίκους  (82%  ειναι  Χριστιανοί  Ορθόδοξοι), οι  οποίοι ανήκουν στις παρακάτω φυλές:

      -Amhara: 41.3%

       -Oromo: 26.2%

      -Gurage: 17.5%

      -Tigray: 7.6%

      -Υπόλοιποι: 7.4%

... Ιδρύθηκε  το  1886 ,  απο  τον  αυτοκράτορα  Menelik  B' στο κέντρο του ιστορικού Βασιλείου της Shewa, στην θέση Finfinne.

... Η  ανάπτυξη  της  πόλης  άρχισε  το  με  την  κατασκευή της σιδηροδρομικής  γραμμής  Αντίς  Αμπέμπα-Τζιμπουτί  (1917).Σήμερα αναπτύσσεται   χωρίς   να  υπάρχει   πολεοδομικό  σχέδιο  ( πολλές περιοχές είναι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα).

... Η   νέα   πόλη   αντιμετώπιζε   μεγάλο   πρόβλημα  απο  την έλλειψη  καυσόξυλου  στην  περιοχή. Η λύση δόθηκε με την φύτευση κατά μήκος των δρόμων της, ευκάλυπτων ταχείας ανάπτυξης απο την Αυστραλία (1920).

 

... Κατά  την  διάρκεια  του  Ιταλοαιθιοπικού  πολέμου, η  Ιταλία κατέλαβε  την  Αντίς  Αμπέμπα  (1936)  και  την  έκανε  πρωτεύουσα της Ιταλικής Ανατολικής Αφρικής.

... Το  Πανεπιστήμιο  της Αντίς Αμπέμπα λειτούργησε το 1950, διατηρεί  8  σχολές  και  απο  το 1979 προσφέρει και μεταπτυχιακές σπουδές.

... Το 1963  ιδρύθηκε με έδρα την Αντίς Αμπέμπα, η Αφρικανική Ενωση  (έχει  54  μέλη),  απο  37  Ανεξάρτητα  Κράτη,  με σκοπό την κατάργηση  της  αποικιοκρατίας  στην  Αφρική.

 

... Είναι  το   διπλωματικό   κέντρο   της   Αφρικής ,  υπάρχουν 120  διεθνείς   αποστολές   και   πρεσβείες,  ενώ   είναι  η  έδρα  της Οικονομικής  Επιτροπής  του  ΟΗΕ  για  την  Αφρική  (1958), και του Συμβουλίου Ανατολικών Ορθόδοξων Εκκλησιών (1965).

 

... Λειτουργούν   βιομηχανίες   παραγωγής   τροφίμων, ποτών, υποδημάτων ,   επεξεργασίας     καπνού ,  πλαστικών   υλών , χημικών και κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

 

... Είναι  το  κέντρο  του  χρηματοοικονομικού  τομέα , και των  εξαγωγών    ( καφέ  ,   καπνού ,   σπόρων    και    δερμάτων ).   Ενώ απορροφά  το  54  %  των  συνολικών  επενδύσεων  της Αιθιοπίας, το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα (42%).

... Η  Ελληνική    παροικία   προσέφερε   πολλά   στην   πόλη. Τα  περισσοτερα  κρατικά  κτήρια  κατασκευάσθηκαν  απο  Ελληνες μηχανικούς,  ενω σε Ελληνες ανήκαν πολλές βιομηχανίες , εμπορικές επιχειρήσεις και ασφαλιστικές εταιρείες. Όταν το 1936 μπήκαν οι Ιταλοί στην Αδδίς Αμπέμπα, το 90% των καταστημάτων στο κέντρο της πόλης ανήκαν σε Έλληνες.

... Η Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα, ιδρύθηκε το 1918, διέθετε Κοινοτικό Σχολείο και την Εκκλησία του Αγίου Φρουμέντιου. 

... Η  Ελληνική  ομάδα  Ολυμπιακός  Αντίς  Αμπέμπα,  τίμησε την  πόλη, όταν  κατέκτησε  το  πρωτάθλημα πρωταθλητριών ομάδων της  Αφρικής  στο  Μπάσκετ (1964), με ηγέτες τον Β.Γκούμα και τούς δύο Γ.Ιωάννου.

.

                      Η ΝΤΙΡΕ ΝΤΑΟΥΑ

... Βρίσκεται στην  ανατολική  Αιθιοπία, σε υψόμετρο 1200 μέτρων και απέχει από την  Αντίς  Αμπέμπα 515χιλιόμετρα.

... Είναι  η  δεύτερη  μεγαλύτερη  πόλη  της  Αιθιοπίας, με πληθυσμό 398.000 κατοίκους,οι οποίοι ανήκουν στις παρακάτω φυλές:

       - Oromo: 48.0%

       - Amhara: 27.7%

       - Somali: 13.9%

       - Gurage: 4.5%

       - Υπόλοιποι: 5.9%

.. Στην   διοικητική   περιοχή   της   Ντίρε   Ντάουας ,  το   63.2%  του πληθυσμού  είναι  Μουσουλμάνοι, το  36.8%  είναι  Χριστιανοί, ενώ το 74,4% ζει στην πόλη και το 25,6% στην ύπαιθρο.

... Ιδρύθηκε το 1902 όταν η νέα σιδηροδρομική γραμμή  Αντίς Αμπέπα-Τσιμπουτί πέρασε από την περιοχή.

... Ο  κυβερνήτης  του  Χάραρ  Ρας  Μακόνεν (πατέρας  του Χάιλε Σελάσιε)  κατασκεύασε  οδικό  δίκτυο  και  σύνδεσε το Χάραρ με την νέα πόλη το 1928.

 

... Η  πόλη    χωρίζεται   από    τον    ξεροπόταμο    Dechatu (έχειπροκαλέσει  μεγάλες  καταστροφές) σε   δύο   βασικά  μέρη,  την  Kezira   και   την  Megale,  η  τελευταία  είναι   φτωχότερη   χωρίς κανένα σύστημα αποχέτευσης.

 

... Η  Ταχυδρομική   υπηρεσία  λειτούργησε  το  1906, το πρώτο  της υποκατάστημα   η   Τράπεζα     της    Αιθιοπίας   το    άνοιξε    στην Ντίρε Ντάουα το  1931,  και   η  Τηλεφωνία  εγκαταστάθηκε το 1954  (το 1967 υπήρχαν 500 τηλεφωνικές συνδέσεις).

 

... Είναι βιομηχανικό κέντρο, κατασκευάζονται φυτικά  έλαια, επεξεργασμένα  κρέατα   κλωστοϋφαντουργικά  προϊόντα, τσιμέντο και επεξεργάζονται αγροτικά προϊόντα (καφές,  καλαμπόκι, φασόλια) τα οποία εξάγονται από το  λιμάνι του Τζιμπουτί.

 

... Σύμφωνα  με  τις  ανασκαφές  που  έγιναν  το 1920  στα σπηλαία   της   περιοχής,   υπάρχουν    μια     σειρά από   προϊστορικά  και  ιστορικά  στοιχεία   που   δείχνουν   ότι   ο  τόπος  όπου   βρίσκεται σήμερα η πόλη έχει κατοικηθεί από την προϊστορική εποχή.

 

... Η  Ελληνική  παροικία  ειχε έντονη συμμετοχή  στην ιστορία πόλης, πολλοί  Ελληνες εργάσθηκαν  στην  καταστευή  της  σιδηροδρομικής γραμμής, ενω άλλοι με τις πρωτοβουλίες τους συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης.

... Η Ελληνική Κοινότητα της Ντίρε Ντάουας ιδρύθηκε τι 1920 και διέθετε Κοινοτικό Σχολείο και την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας.

 

... Στην  Ελλάδα  είναι γνωστή από την ηθοποιό Καίτη Ντιρίνταουα (της   δόθηκε   το   ψευδώνυμο   επειδή   η   πόλη βρισκόταν στην επικαιρότητα την εποχή του πολέμου) ήταν σύζυγος του Κώστα Χατζηχρήστου  και  έλαβε  μέρος  στην  Εθνική Αντίσταση.

 Ο αυτοκράτορας προχωρεί σε μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων και η επαναφορά της δυνατότητας αγοράς γης, προκειμένου να αναστείλει την τάση των Ευρωπαίων να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ωστόσο η διαρροή συνεχίζεται και ο επαναπατρισμός των Ελλήνων ολοκληρώνεται το 1974 με την επανάσταση του συvταγματάρχη Μεγκίστου Χάιλε Μάριαμ.    

         ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ          

                      ΕΙΔΗΣΕΩΝ

               ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ

Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν κατά την εποχή της αποικιοκρατίας αρχικά στα λιμάνια της Ερυθράς Θάλασσας και εκτός απ’ το εμπόριο αναμίχθηκαν και σε άλλες δραστηριότητες.

Η πρώτη Ελληνική παρουσία, εντοπίζεται στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν έφτασαν στην τότε Αβησσυνία,Έλληνες βιοτέχνες και ναυτικοί, ενώ επισφραγίζεται με την ίδρυση, το 1908, από το πατριαρχείο Αλεξανδρείας, της Μητροπόλεως Αξώμης.

  Το πρώτο κύμα μαζικής μετανάστευσης προς την Αιθιοπία πραγματοποιήθηκε γύρω στ0 1880 και στην πόλη Μασάουα το 1887,βρίσκουμε 100 περίπου Έλληνες που συγκροτούσαν τη μεγαλύτερη ομάδα ξένων. Άλλοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στο Τζιμπουτί και από εκεί επέκτειναν τη δράση τους και στην παλιά πόλη του Χαράρ.

  Στα τέλη του 19ου αιώνα απ’ τους 200 ξένους που ζούσαν στο Χαράρ οι 60 ήταν Έλληνες. Μεταξύ αυτών ήταν και οι ιατροί Ιάκωβος Ζερβός και Κ. Κοσμάς, ενώ το μοναδικό ξενοδοχείο της πόλης ανήκε στο Σαμιώτη Σ. Πλακιώτη.

  Οι Έλληνες είχαν αναλάβει την εξαγωγή του εξαιρετικής ποιότητας καφέ που παράγει η περιοχή του Χαράρ. Μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις καφέ ήταν αυτή που έστησαν οι Κεφαλλονίτες αδελφοί Λιβιεράτου, οι οποίοι ξεκίνησαν ως έμποροι σιτηρών στη Ρουμανία, μεταφέρθηκαν αργότερα στην Αίγυπτο, πήγαν στην Υεμένη για να φτάσουν στην Αιθιοπία  και να δημιουργήσουν στη συνέχεια υποκαταστήματα σ’ όλα τα μεγάλα λιμάνια της Ερυθράς Θάλασσας, στη Μασσαλία και στη Νέα

Υόρκη.

  Οι ελληνικοί εμπορικοί οίκοι, όπως του Κάλου, του Λιβιεράτου, του Ευθυμιάτου, του Ασημακόπουλου, του Γεωργακά κ.α., μεσολαβούσαν στις αγγλικές τράπεζες ως εγγυητές υπέρ του αιθιοπικού κράτους.

  Μυθιστορηματική ήταν και η ζωή του Φίλιππου Ζαφειρόπουλου ο οποίος γεννημένος το 1874 στη Κωνσταντινούπολη δούλεψε αρχικά στο φαρμακείο του θείου του στο Κάιρο για να μεταβεί το 1896 στην Αιθιοπία συνοδεύοντας ως διερμηνέας και ταριχευτής αγρίων ζώων έναν Αμερικανό εκατομμυριούχο.

Οργανωτής στην αρχή κυνηγετικών σαφάρι ο Ζαφειρόπουλοςδιορίστηκε το 1904 από τον Βρετανό πρέσβη στην Αιθιοπία ως επιθεωρητής συνόρων, αντιμετώπισε μεγάλες συμμορίες ατάκτων που κυνηγούσαν ελέφαντες για το ελεφαντοστό, έμαθε τις γλώσσες των ιθαγενών της περιοχής μεταξύ των συνόρων Αιθιοπίας και Κένυας για να προσληφθεί στη συνέχεια ως διερμηνέας και γραμματέας αιθιοπικών υποθέσεων στη βρετανική πρεσβεία της Αντίς Αμπέμπα και να συνοδεύσει το 1934 τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ στο ταξίδι του στη Βρετανία, από την οποία παρασημοφορήθηκε.

  Μεταξύ των άλλων γνωστών Ελλήνων εκείνης της εποχής ήταν ο προσωπικός γιατρός του Χαϊλέ Σελασιέ Ιάκωβος Ζερβός από την Κεφαλονιά, ο Κλεάνθης Μοσχόπουλος που είχε διοριστεί επικεφαλής της ασφάλειας του κράτους και ο Αριστείδης Βούλτσης, που ήταν διευθυντής του τμήματος τηλεφώνων στο υπουργείο Ταχυδρομείων της Αιθιοπίας, ενώ ο Βασίλης Διαμαντούρος είχε διατελέσει υφυπουργός στο υπουργείο Γεωργίας και Εμπορίου.

 

Δεν ήταν λίγοι οι συμπατριώτες μας που διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους στις επιχειρήσεις, στην επιστήμη και τις τέχνες. Εκδότης της πρώτης εφημερίδας που κυκλοφόρησε στην Αιθιοπία ήταν ο Κεφαλονίτης Ανδρέας Καββαδίας ενώ Έλληνες μηχανικοί,εργολάβοι και κτίστες ανήγειραν τις πρώτες μεγάλες οικοδομές από πέτρα και τούβλο.Ήταν επίσης από τους πρώτους που άνοιξαν εργοστάσια ποτοποιϊας, σαπουνοποιϊας, ελαιόμυλους, αλευρόμυλους, υφαντουργεία και άλλα.

  Το 1935 η ελληνική παροικία είχε ξεπεράσε Ελληνικές κοινότητες και σχολεία ιδρύθηκαν εκτός απ’ την Αντίς Αμπέμπα και σε άλλες πόλεις, όπως στην Ντίρε Ντάουα και στο Ντέμπι Ντόλο στην οποία είχε δημιουργηθεί μια κοινότητα μιγάδων, γόνων Ελλήνων και Κυπρίων που έφθασαν εκεί μέσω Σουδάν χωρίς γυναίκες.

   Στη μεταπολεμική περίοδο ο αριθμός των ομογενών στην Αιθιοπία διπλασιάστηκε κι έφτασε τις 7.000 περίπου. Η επανάσταση που ανέτρεψε το Χαϊλέ Σελασιά το 1974 έθεσε τέλος και στην ευημερία της ελληνικής παροικίας. Οι περισσότεροι Έλληνες,

επαναπατρίστηκαν, καθώς έχασαν τις περιουσίες που διέθεταν εκεί λόγω εθνικοποιήσεων, χωρίς να λάβουν καμία

αποζημίωση.                          

 Μεγάλο κύμα μετανάστευσης υπήρξε κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα. Πολύ γρήγορα οι πρόσφυγες ανακτούν τις δυνάμεις τους και μετεξελίσσονται σε κυρίαρχη κοινωνική τάξη.

   Με δωρεές Ελλήνων οικοδομούνται πολλά κτήρια,σχολεία όπως το Μίχειο Γυμνάσιο, η Ζέκειος Δημοτική Σχολή και ένα μεγάλο οικοτροφείο. Ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το άγαλμα της Ελευθερίας στο κέντρο της πρωτεύουσας είναι έργο του πατέρα του Ανδρέα Λεντάκη.Σε αυτή την περίοδο πολλοί Έλληνες καταλαμβάνουν ανώτατα αξιώματα στη διοικητική δομή της Αιθιοπίας.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αιθιοπίας ιδρύθηκε το 1975και στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο στην Αθήνα.

    ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ

 

Διπλωματικές Σχέσεις : Η πρώτη ελληνική διπλωματική αποστολή στην Αιθιοπία ιδρύθηκε το 1917 με τη δημιουργία του ελληνικού Προξενείου. Το 1935, το Προξενείο αναβαθμίστηκε σε Πρεσβεία. Η Πρεσβεία της Αιθιοπίας στο Ισραήλ έχει παράλληλη διαπίστευση στην Ελλάδα, ενώ λειτουργεί Επίτιμο Γενικό Προξενείο της Αιθιοπίας στην Αθήνα.

Συμβατικό πλαίσιο:Μεταξύ των δύο χωρών έχουν συναφθεί οι ακόλουθες διακρατικές συμφωνίες: Μορφωτική (Ιούλιος 1954), Αεροπορική (Ιούνιος 1955), Οικονομική & Τεχνική (Νοέμβριος 2000), Τουρισμού (Απρίλιος 2003) Εν εξελίξει βρίσκονται 3 ακόμη διακρατικές συμφωνίες, στον Αγροτικό τομέα, στον τομέα της Υγείας και στον Πολιτισμό.

Πολιτικές Σχέσεις:Οι σχέσεις της Ελλάδος με την Αιθιοπία ξεκίνησαν από την αρχαιότητα, ενισχύθηκαν κατά την υστερορωμαϊκή και πρωτοβυζαντινή περίοδο και συνεχίζονται κατά τη νεώτερη περίοδο, με τη δημιουργία το 19ο αιώνα των πρώτων ελληνικών κοινοτήτων.

Σήμερα, οι δύο χώρες διατηρούν τους παραδοσιακούς δεσμούς τους. Η ανάληψη από την Ελλάδα της Προεδρίας της ΕΕ κατά το α’ εξάμηνο του 2003 και εν συνεχεία η εκλογή της ως μη μονίμου μέλους του ΣΑ δημιούργησαν ένα ευνοϊκό πλαίσιο προώθησης των σχέσεων της Ελλάδος με την Αφρική και ειδικώτερα με την Αιθιοπία, η οποία φιλοξενεί την έδρα της Αφρικανικής Ένωσης.

  Επί της διαφοράς της Αιθιοπίας με την Ερυθραία σχετικά με την οριοθέτηση των μεταξύ τους συνόρων, η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με τη στάση της Ε.Ε. και του Σ.Α. θεωρώντας ότι τα αποτελέσματα της Επιτροπής Οριοθέτησης των Συνόρων είναι δεσμευτικά και για τις δύο πλευρές. Δεδομένου όμως, του φορτισμένου κλίματος και των προφανών δυσχερειών από πλευράς Αιθιοπίας, υποστηρίζει τη σταδιακή προσέγγιση των δύο χωρών ως μέσο για την οριστική επίλυση του προβλήματος βάσει της προαναφερθείσας απόφασης. Στο πλαίσιο των παραδοσιακών σχέσεων φιλίας με την Αιθιοπία, η Ελλάδα έχει αναλάβει ρόλο συντονιστή στο Συμβούλιο Ασφαλείας για το θέμα της παράτασης της εντολής της Δύναμης των Η.Ε. (UNMEE) στην περιοχή.

  Σε διμερές επίπεδο, η μοναδική εκκρεμότητα εντοπίζεται στο θέμα της επιστροφής των δημευθεισών Ελληνικών περιουσιών. Με την επανάσταση του Σεπτεμβρίου του 1974 και την εγκαθίδρυση του στρατιωτικού-κομμουνιστικού καθεστώτος του “DERG” δημεύθηκαν οι περιουσίες των Ελλήνων της χώρας (Νόμοι 26/11.3.1975, 31/29.4.1975 και 47/26.7.1975). Οι δημευθείσες περιουσίες περιλαμβάνουν βιομηχανικές, εμπορικές και λοιπές επιχειρήσεις (π.χ. ασφαλιστικές εταιρίες) αγροτικά και αστικά ακίνητα και ιδιωτικές κατοικίες. Η επιστροφή των περιουσιών αυτών από το Αιθιοπικό κράτος στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους αποτελεί εκκρεμές ζήτημα το οποίο η Ελληνική κυβέρνηση ελπίζει να λυθεί το ταχύτερο δυνατόν.

  Επίσημες επισκέψεις : 1) Επίσκεψη σε Αθήνα Αιθίοπα ΥΠΕΞ κ. Seyoum Mesfin 21-22 Μαΐου 1998. Αναβλήθηκε, λόγω του επισυμβάντος πολέμου Αιθιοπίας - Ερυθραίας. 2) Επίσκεψη σε Αντίς Αμπέμπα τότε ΥΠΕΞ κ. Θεόδωρου Πάγκαλου 20-21 Νοεμβρίου 1998. Επίσης, ο Αιθίοπας ΥΦΥΠΕΞ κ. Tekeda Alemu, πραγματοποίησε επίσκεψη εργασίας στην Αθήνα στις 13-14 Ιανουαρίου τ. έ. και συναντήθηκε με τον ΥΦΥΠΕΞ κ. Βαληνάκη.

Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις:Εμπορικές συναλλαγές: Οι ελληνικές εξαγωγές προς την Αιθιοπία ξεπερνούν κατ’αρχήν τις εισαγωγές, αν και την τελευταία χρονιά παρατηρήθηκε τάση ισοσκέλισης του εμπορικού ισοζυγίου. Έτσι, το πρώτο οκτάμηνο του 2004 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) οι εισαγωγές από Αιθιοπία ανήλθαν σε 2.608.347 $ ΗΠΑ και οι εξαγωγές σε 2.425.026 $ ΗΠΑ.

 Κυριότερα εξαγόμενα από την Ελλάδα στην Αιθιοπία προϊόντα είναι οι συγκολλητικές ύλες, κουτιά κονσερβών, φάρμακα, φύλλα αλουμινίου και μέρη επίπλων. Αντίστοιχα η Ελλάδα εισάγει από την Αιθιοπία σπόρους σουσαμιού, καφέ, δέρματα βοοειδών και κεριά.

 Επενδύσεις: Υφίστανται περιθώρια αύξησης των ελληνικών επενδύσεων στην Αιθιοπία, ιδιαίτερα εφόσον επιλυθεί η εκκρεμότητα της απόδοσης των περιουσιών.

 Από τις υπάρχουσες Ελληνικές επιχειρήσεις επισημαίνονται οι ακόλουθες :

i) “COSCAL” εισαγωγές οινοπνευματωδών. ii) “HYDRO Construction & Engineering Co. Ltd” γεωτρήσεις και οικοδομές. iii) “ANTYPAS BROS. LTD” εμπορία εσπεριδοειδών. iv) “BAMBIS” Supermarket v) “S.J. MAGDALINOS” εξαγωγές καφέ. vi) “ARABIAN TRADING” εισαγωγές φαρμάκων. vii) “ETHIOPIAN RIFT VALEY SAFARIS” τουριστικό πάρκο κυνηγίου. viii) “MOPALCO” εξαγωγές καφέ. ix) “UNITRADE” εισαγωγές επίπλων και ειδών οικιακού εξοπλισμού.

Αναπτυξιακή βοήθεια: Η Ελλάδα προσφέρει αναπτυξιακή βοήθεια στην Αιθιοπία τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και στο πλαίσιο της Ε.Ε. βάσει της Συμφωνίας του Κοτονού.

Έχουν ολοκληρωθεί τα εξής αναπτυξιακά έργα:

· Πρότυπο ιατρικό κέντρο στην πόλη Ναζαρέτ, 100 χλμ από την πρωτεύουσα.

· Κατασκευή σχολικών κτιρίων σε δημοτικό σχολείο στην κοινότητα Bulbulo (περιοχή Amhara, βόρειος Αιθιοπία),

ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται η κατασκευή λιμνοδεξαμενών (ταμιευτήρες ομβρίων υδάτων) για παροχή πόσιμου νερού και άρδευση 41,5 εκταρίων στην επαρχία

Damot Gale (νότιος Αιθιοπία).

· η ανέγερση ορφανοτροφείου (θα στεγάσει 200 ορφανά του πολέμου με την Ερυθραία) στην περιοχή της Αξώμης (βόρειος Αιθιοπία),

· η εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις της Χριστιανικής Ορθόδοξης μονής του Sabata (σε απόσταση λίγων χλμ. από την πρωτεύουσα, παράγονται προïόντα βιολογικής γεωργίας και λειτουργεί ορφανοτροφείο),

· η ανέγερση πρότυπου σχολικού συγκροτήματος σε κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας.

Πολιτιστικές Σχέσεις:Οι πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδος-Αιθιοπίας διέπονται από τη Μορφωτική Συμφωνία του 1954 η οποία καλύπτει τους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.

Η Ελληνική Κοινότητα στην Αδδίς Αμπέμπα διατηρεί εκπαιδευτικά, πολιτιστικά και αθλητικά ιδρύματα που αναπτύσσουν αξιοσημείωτη δραστηριότητα και αποτελούν γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο λαών. Ιδιαίτερα αναφέρεται ο Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος «Ολυμπιακός», ο οποίος πέρα από τις καθιερωμένες αθλητικές εκδηλώσεις, οργανώνει επίσης, στην αίθουσά του, εκθέσεις ζωγραφικής με συμμετοχή Αιθιόπων καλλιτεχνών.

Τα Ελληνικά σχολεία στην Αιθιοπία κατέχουν σημαντική θέση μεταξύ των σχολικών ιδρυμάτων της χώρας, Αιθιοπικών και ξένων. Συγκεκριμένα, η Ελληνική Κοινότητα Αντίς Αμπέμπα διατηρεί 4 σχολεία : Νηπιαγωγείο και Δημοτικό (72 μαθητές), Γυμνάσιο-Λύκειο (42 μαθητές) και Αγγλικό Τμήμα (850 μαθητές). Επίσης, η Ελληνική Κοινότητα Dire Dawa λειτουργεί Αγγλικό Τμήμα με 200 μαθητές. Τα σχολεία αυτά υπάγονται στις αντίστοιχες Κοινότητες.

Ομογένεια:Η πρώτη Ελληνική ομογενειακή παρουσία, εντοπίζεται στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν έφτασαν στην τότε Αβησσυνία, Έλληνες βιοτέχνες και ναυτικοί, ενώ επισφραγίζεται με τη δημιουργία, το 1908, από το πατριαρχείο Αλεξανδρείας, της Ιεράς Μητροπόλεως Αξώμης και την ίδρυση των ιστορικών Ελληνικών Κοινοτήτων στην πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα (έτος ιδρύσεως 1918) και στην Dire Dawa (έτος ιδρύσεως 1921).

Στη μεταπολεμική περίοδο ο αριθμός των ομογενών στην Αιθιοπία είχε φθάσει τις 3.000. Εντούτοις, η επανάσταση που ανέτρεψε το Χαϊλέ Σελασιά το 1974 με την επακόλουθη κατάσχεση των περιουσιών και τη γενικότερη εχθρική στάση έναντι των ξένων κοινοτήτων, οδήγησαν σε δραματική συρρίκνωση της ελληνικής ομογένειας.

ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

                                                                                                 

                         ΤΟ ΧΑΡΑΡ

 ... Βρίσκεται  στους  πρόποδες  του βουνού Χάραρ, κοντά  στην  Dire Dawa   και   σε   ύψος 1800  μέτρων  πάνω  από  την  επιφάνεια  της θάλασσας.

... Είναι  πρωτεύουσα  της  περιοχής  Harari, έχει πληθυσμός 50.000 κατ. περίπου,οι οποίοι ανήκουν στις παρακάτω φυλές:

 

   -Oromo : 52.3%

   -Amhara : 32.6%

   -Harari : 7.1%

   -Gurage : 3.2%

   -Υπόλοιπες : 4.8%

 

... Το 60.3% των κατοίκων είναι μουσουλμάνοι, για  πολλούς αιώνες ήταν το κέντρο του ισλαμισμού στην Ανατολική Αφρική. Θεωρείται από πολλούς μουσουλμάνους ως η 4η Ιερή πόλη, μετά τις Μέκκα, Μεδίνα και Ιερουσαλήμ.

 

...Κατά τον 9ο αι. ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οι Άραβες, τότε έγινε πρωτεύουσα του εμιράτου του Χάραρ. Κατά το 16ο αι. έγινε πρωτεύουσα της μουσουλμανικής αυτοκρατορίας που ίδρυσε ο Άχμετ Ιμπν Ιμπραχίμ.

 

... Είναι μία περιτοιχισμένη πόλη του 1520, έχει 89 Τεμένη και ήταν απαγορευμένη πόλη για τους επισκέπτες έως το 1887, που ο βασιλιάς Μενελίκ προσάρτησε την πόλη και την περιοχή Χαράρ στην Αιθιοπία.

... Ο Αρθούρος Ρεμπώ, ένας από τους μεγάλους ποιητές της Γαλλίας έζησε εκεί, από το 1880 έως 1891. Από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ κυκλοφορεί το βιβλίο Γράμματα από το Χάραρ,αναφέρεται σε επιστολές που έστειλε ο ποιητής στην οικογένεια του.

... Το 1902 που κατασκευαζόταν η σιδηροδρομική γραμμή Addis Abeba - Τζιμπουτί, δεν μπόρεσε να περάσει από το Χάραρ που ήταν η μεγάλη πόλη της περιοχής, λόγω του υψηλού κόστους που δημιουργούσε το μεγάλο υψόμετρο της πόλης.

... Στα τέλη του 19ου αιώνα απ’ τους 200 ξένους που ζούσαν εκεί, οι 60 ήταν Έλληνες, ενώ το μοναδικό ξενοδοχείο της πόλης ανήκε στο Στ. Πλακιώτη.

... Παγκοσμίως είναι γνωστό για την εξαιρετική ποιότητα καφέ που παράγει η περιοχή του Χάραρ.

... Στα Ελληνικά το χαράρ σημαίνει, μεγάλο τρίχινο σακί,ειδικά φτιαγμένο για την μεταφορά της τροφής (χόρτου) των ζώων.

                                                                                      

                             ΤΟ ΤΡΑΙΝΟ   

... Η  σιδηροδρομική  γραμμή  Αντίς  Αμπέμπα-Τζιμπουτί, ένωσε  την Αιθιοπική  πρωτεύουσα  με  την Ερυθρά θάλασσα, ενώ έδωσε λύση, στο  μεγάλο πρόβλημα  της απομόνωσης  των  ορεινών  περιοχών της Αιθιοπίας.

 

... Για την κατασκευή  της  γραμμής  δημιουργήθηκε  νέα  εταιρεία με την ονομασία Compagnie  Imperiale  Chemins  de  Fer  Éthiopiens (1894)  με  την   εγγύηση του   Γαλλικού  κράτους. Το   1899    εκδόθηκε   ομολογιακό   δάνειο   το   οποίο διαπραγματεύεται και σήμερα στην Γαλλία.

 

... Η  κατασκευή άρχισε από το λιμάνι του  Τζιμπουτί   (l897)  και ολοκληρώθηκε    μετά    από    20   χρόνια     στην   Αντίς   Αμπέμπα( εγκαινιάστηκε  στις  9 Μαΐου  1917 ).Κατασκευάσθηκαν 33 σταθμοί στο έδαφος της Αιθιοπίας και 6 στο έδαφος του Τζιμπουτί.

Κατά την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Αδδίς Αμπέμπα-Τζιμπουτί, οι περισσότεροι τεχνίτες ήταν Έλληνες, πολλοί απ’ αυτούς πέθαναν κατά τη διάρκεια του έργου κι έχουν ταφεί παράλληλα στη γραμμή.

 

... Το μήκος της γραμμής  είναι 784 χιλιόμετρα, και χρειάσθηκαν 70  τόνοι  υλικών   για    κάθε    χιλιόμετρο.  Χρησιμοποιήθηκαν    πανάκριβα    μέταλλα    για    τα  υποστρώματα, τα οποία  ήταν  αναγκαία  για  την προστασία από τους τερμίτες.

 

... Η    εταιρεία    ήταν   υποχρεωμένη   από    την   σύμβαση   να   κατασκευάσει τηλεγραφική   γραμμή   κατά   μήκος  της   διαδρομής, καθώς  και δεξαμενές   νερού   σε   κάθε   σταθμό,  για   την   τροφοδοσία  των ατμομηχανών.

 

... Η νέα εταιρεία  έφερε, πρωτόγνωρες  εργασιακές σχέσεις στην Αιθιοπία,όλοι  οι    εργαζόμενοι   της,  είχαν   συνταξιοδοτική   κάλυψη , και  ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

 

... Τα    φανάρια   θυέλλης   που   χρησιμοποιήθηκαν   στην   κατασκευή ,  εγιναν  συλλεκτικά   αντικείμενα ,  βρίσκονται   σήμερα  σε  συλλεκτικές συλλογές και πωλούνται σε δημοπρασίες στην Γαλλία.

 

... Το  Αιθιοπικό  κράτος  απέκτησε το 50%  της  εταιρίας το 1959, ενώ η   Γαλλία  παραχώρησε  το  μερίδιό  της, στο  Τζιμπουτί   μετά  την ανεξαρτησία του (1977) .Το 1982 μετονομάσθηκε σε Σιδηροδρομική Γραμμή Αιθιοπίας-Τζιμπουτί.

 

... Κατά  την  διάρκεια  του  πόλεμου  μεταξύ Αιθιοπίας και Σομαλίας (1977-78)   καταστράφηκαν   μεγάλα   τμήματα  της  σιδηροδρομικής γραμμής,  με  αποτέλεσμα  να  σταματήσει  προσωρινά  η λειτουργία της. Ως  εναλλακτική  λύση  χρησιμοποιήθηκε  το λιμάνι του Ασαμπ.

 

... Σήμερα  ο  σιδηρόδρομος  συνεχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία  της  Αιθιοπίας,  ειδικά  από  τότε που έκλεισαν τα σύνορα μεταξύ Ερυθραίας και Αιθιοπίας.

 

... Οι  κυβερνήσεις  της Αιθιοπίας  και  του  Τζιμπουτί προσπαθούν να εκσυγχρονίσουν     την      γραμμή ,     υπέγραψαν     συμφωνία     με κατασκευαστική   εταιρεία   (2006)   ώστε   να  αυξηθεί  η  ικανότητα μεταφοράς    από    240.000   τόνους   που   είναι   σήμερα,   σε  1,5 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο.

 

... Για μας,  τα  παιδιά  από  την  Ντίρε  Ντάουα,  που πηγαίναμε στο Ελληνικό  Γυμνάσιο  της Αντίς Αμπέμπα,

ήταν το τραίνο της χαράς. Κατά  την  επιστροφή  μας,  όταν  πια  είχε ξημερώσει περιμέναμε με αγωνία   πότε   το   τραίνο  θα έπαιρνε  την  γνωστή  στροφή  και  θα φαινόντουσαν οι στέγες των σπιτιών μας.

   

     ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ - ΑΞΩΜΗΣ

... Το Βασίλειο της Αξώμης βρισκόταν, στα υψίπεδα του Τιγκράι, μεταξύ Αιθιοπίας και Ερυθραίας. Το επίνειο του ήταν το λιμάνι της Άδουλης στην Ερυθρά Θάλασσα. Στην ακμή του, κατείχε περιοχές του Σουδάν και της Υεμένης.

... Σύμφωνα με τον Πέρση συγγραφέα Μανί, που έζησε τον 3ον αι μ.Χ.,η Αξώμη ήταν ανάμεσα στα τέσσερα ισχυρότερα της κράτη της εποχής (Περσία, Ρώμη και Κίνα). Ήταν μεγάλη εμπορική δύναμη και μέσω του λιμανιού της Άδουλης συμμετείχε στον διεθνή εμπορικό ανταγωνισμό.

... Το 330 μ.Χ. η Αξώμη δέχεται ως επίσημη θρησκεία της, το Χριστιανισμό και εντάσσεται στην «χριστιανική οικουμένη», που συμπεριλαμβάνει όλους τους χριστιανικούς λαούς. Μέσω του Χριστιανισμού μεταφέρονται οι πολιτικές και πολιτιστικές ιδέες του Βυζαντίου.

... Τον 4ο αιώνα μ.Χ. το Βυζάντιο ελέγχει την Μεσόγειο και μέσω της Αξώμης, την Ερυθρά Θάλασσα. Από εκεί διέρχονται οι χερσαίοι και θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι, ενώ το λιμάνι της Άδουλης, είναι σταθμός των πλοίων προς την Ανατολή.

... Μετά την Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας (451 μ.Χ.) έφτασαν ως ιεραπόστολοι, οι Εννέα Άγιοι της Αιθιοπικής Εκκλησίας. Προέρχονται από το Βυζάντιο και διασκορπίστηκαν σε όλη την επικράτεια της Αξώμης. Σε αυτούς οφείλεται η εξάπλωση του Χριστιανισμού στα λαϊκά στρώματα (μέχρι τότε, είχε απήχηση μόνο στην Βασιλική αυλή).

... Το 517 μ.Χ. ο Ιουδαίος Ντού Νουβάς, καταλαμβάνει την εξουσία στην Υεμένη, προχωρεί σε διώξεις σε βάρος των Χριστιανών που μέχρι τότε ήταν η άρχουσα τάξη. Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστίνος Α’ που θεωρεί τον εαυτό του προστάτη των χριστιανών, ζητά αντίποινα από τον βασιλιά της Αξώμης Καλέμπ.

... Η εκστρατεία στην Υεμένη πραγματοποιήθηκε το 525 μ.Χ. σε συνεργασία με Υεμενίτες Χριστιανούς που είχαν καταφύγει στην Αξώμη. Η Αξώμη πλέον ελέγχει και τις δυο πλευρές της Ερυθράς Θάλασσας.

... Ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ιουστινιανός, στέλνει πρέσβεις στον βασιλιά της Αξώμης Καλέμπ, για την ανάληψη από κοινού πολεμικών επιχειρήσεων εις βάρος της Περσίας. Η Περσία έχει επιβάλει μονοπωλιακό έλεγχο στο εμπόριο του μεταξιού από την Κίνα.

... Στην σύγκρουση των δυο μεγάλων αυτοκρατοριών της εποχής, της Βυζαντινής και της Περσικής, εντάσσεται και ο χώρος της Αραβικής χερσονήσου. Οι Ιουδαίοι της Υεμένης, σε όλες τις περιόδους κρίσεων υποστήριζαν την Περσία. Τελικά η Υεμένη περιήλθε στην κυριαρχία των Περσών, το 599 μ.Χ.

... Τον 7ο αιώνα, οι Άραβες που έχουν στην κατοχή τους και την Αίγυπτο, είναι πλέον η μεγάλη δύναμη στην περιοχής. Το αποτέλεσμα είναι, ότι αποκόπτουν την επαφή της Αξώμης με το Βυζάντιο.

... Παρ’ όλα αυτά, οι σχέσεις του Βυζαντίου και της Αξώμης ήταν πολύ ισχυρές και άντεξαν στην διάρκεια του χρόνου. Σε αυτό βοήθησε η κοινή θρησκεία των δυο λαών. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453 μ.Χ.), κάτοικοι της Βασιλεύουσας μετανάστευσαν στην Αιθιοπία.

... Πηγή του παραπάνω άρθρου, είναι η μεταπτυχιακή διατριβή που έκανε στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ, η Ευφροσύνη Ζαχαροπούλου, η οποία διετέλεσε καθηγήτρια στο Ελληνικό Γυμνάσιο της Αντίς Αμπέμπα.