Η Βρετανική Διοίκηση

                          Κρατούμενοι στα ‘’σύρματα’’, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Μέση Ανατολή

…Το 1941 οι Βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Αιθιοπία από τρία διαφορετικά σημεία. Βόρεια από το Σουδάν, νότια από την Κένυα και ανατολικά από τη Σομαλία. Απελευθερώνουν τη χώρα από τα Ιταλικά στρατεύματα κατοχής και εγκαθιστούν Βρετανική διοίκηση, υπό τον Αυτοκράτορα Χάιλε Σελάσιε, μέχρι το 1945 όταν και αποχωρούν.

…Οι Βρετανικές αρχές προχωρούν στην απελευθέρωση των Ελλήνων κρατουμένων που βρίσκονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, του Κόρεμ (600 χ.λμ. από την Αντίς Αμπέμπα) και της Σαρκάμα στο Ούρσο (βρίσκεται κοντά στην Ντίρε Ντάουα). Παράλληλα, συλλαμβάνουν και μερικούς Έλληνες, που συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς κατακτητές.

…Εφαρμόζουν τα Evacuation Measures (Μέτρα Εκκένωσης) κατά των Ιταλών, τους οποίους εξορίζουν σε διάφορες βρετανικές αποικίες. Στα μέτρα αυτά, έκαναν το λάθος να συμπεριλάβουν και τους Δωδεκανησίους με Ιταλική υπηκοότητα. Αφορούσε 130 οικογένειες Ελληνικής καταγωγής, στις οποίες οι Ιταλοί επέβαλαν την υπηκοότητα τους το 1925.

…Η Ελληνική Παροικία αντιδρά στην απόφαση της Βρετανικής διοίκησης και στέλνει επιστολή στον Βασιλέα της Ελλάδος Γεώργιο Β΄. Σε αυτήν, του ζητείται να μεσολαβήσει στη Αγγλική κυβέρνηση και στον Αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, ώστε να εξαιρεθούν οι Δωδεκανήσιοι από τα μέτρα. Τελικά, το αίτημα έγινε δεκτό και έτσι οι Δωδεκανήσιοι παρέμειναν στην Αιθιοπία.

…Την επιστολή υπογράφουν, οι παρακάτω :

 - Πατήρ Ηρωδίων, εκ μέρους της Ιεράς Μητρόπολης της Αξώμης.

 - Κωνσταντίνος Σφακιανός, Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς Αμπέμπας. 

 - Ευδόξιος Ζαφειριάδης, Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Ντίρε Ντάουας. 

 - Στέφανος Περδίκης, Πρόεδρος της Δωδεκανησιακής Ένωσης Αιθιοπίας.

…Στην Ερυθραία τώρα, οι Βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν στην χώρα, μέσω του Σουδάν, παράλληλα με την Αιθιοπία. Εγκατέστησαν Βρετανική διοίκηση, η όποια παρέμεινε μέχρι 1952, όταν και αποχώρησε, παραδίδοντας την πρώην  Ιταλική αποικία (1890-1941) στην ευθύνη του Ο.Η.Ε.

…Μετά την κατάληψη της Ελλάδος από τις  Γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις, άρχισαν να καταφθάνουν στην Αίγυπτο εκατοντάδες πολίτες, στρατιώτες και αξιωματικοί. Έκει, συγκροτήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, που έφθασαν μέχρι τα 30.000 άτομα.

…Τον Απρίλη του 1944, οι στρατιώτες κι οι ναύτες που υπηρετούσαν σ’ αυτές, εξεγέρθηκαν, κατέλαβαν τα στρατόπεδα και τα πλοία, προς υποστήριξη του ΕΑΜ. Η εξέγερση κράτησε 20 μέρες, ώσπου οι Άγγλοι και η εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση να την καταστείλουν βίαια, με αποτέλεσμα να διαλυθούν οι ένοπλες δυνάμεις μας.

…Περίπου 20.000 οπλίτες και αξιωματικοί του στρατού, της αεροπορίας και του ναυτικού, κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, στην Μέση Ανατολή. Από αυτούς, 1.180 στρατιωτικοί, με τον χαρακτηρισμό ‘’επικίνδυνοι’’, μεταφέρθηκαν και κλείστηκαν στα ‘’σύρματα’’ του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Ντεκαμερέ, στην Ερυθραία. (38 χλμ από την Ασμάρα).

…Οι κρατούμενοι υπέφεραν από υποσιτισμό, που τους επέβαλαν οι Βρετανικές δυνάμεις και από το μεγάλο υψόμετρο, στο οποίο βρισκόταν το στρατόπεδο (2.042μ από την επιφάνεια της θάλασσας). Έμεναν σε θαλάμους  των 40 ατόμων, διέθεταν βιβλιοθήκη, θέατρο και εκδίδαν το φιλολογικό περιοδικό ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ. Μεταξύ των κρατούμενων ήταν και ο ποιητής Φώτης Αγγουλές, ο οποίος έγραψε το ποίημα Ασμάρα (βλέπε παρακάτω). Ο Γιάννης Ρίτσος μετά τον θάνατο του, τον τίμησε με ένα ποίημά του.

…Τον Δεκέμβριο του 1945, οι κρατούμενοι στρατιωτικοί αποφυλακίζονται και μέσω του Σουδάν μεταφέρονται στο λιμάνι Τομπρούκ της Λιβύης. Εκεί, τους περίμενε πλοίο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και τους μετέφερε πίσω στην πατρίδα. Οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ελλάδα, ελάχιστοι έμειναν στην Ερυθραία, ενώ λίγοι ήρθαν στην Αιθιοπία.

…Πηγή του παραπάνω άρθρου, είναι τα αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας Αντίς Αμπέμπας και οι αφηγήσεις των κρατούμενων του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Ντεκαμερέ.

ΑΣΜΑΡΑ

Είμαι πάνω στα σύννεφα, κρατώ εντελβάις.

Ο Ήλιος φωνάζει: «Γκρέκο, καντάρε».

Σου γράφω απ` την Ασμάρα:

- Έχετε την πιο πλούσια πεδιάδα.

Αν μαζέψω τις ομορφιές της πατρίδας σου,

Θα `χω ένα υπέροχο όνειρο.

Μην αφήνεις λοιπόν την αγάπη σου μοναχή σε μια γόνδολα.

Τα κανάλια πλανεύουν.……………………………………...

Αν θα πας για τον πόλεμο, να περάσεις Τζιοβάνι,

να σου δώσω τ` απομεινάρια του Τζιώρτζιο.

Είναι λίγες επιστολές και οι δυο του αγαπημένες φωτογραφίες.

Τις κοιτάζω, μου χαμογελά η γυναίκα.

Μου γελά το μικρό κοριτσάκι, μου γελά κι ο μπαμπίνος.

Μήπως ξέρουνε τίποτα; Μήπως μάθανε πως τον έθαψα;

Και τον έθαψα με ορθάνοιχτα μάτια.………………………..

Επροσπάθησα να τα κλείσω, αλλά, ήτανε πεισμωμένα...

Ύστερα, σκούπισα τους αφρούς απ` τα χείλη του.

Τα δικά μου τα δάκρυα, δεν τα σκούπισα.

Γεια σου.

                                                                                                Φώτης Αγγουλές