Άρθρα

Ο Χαϊλέ Σελάσιε αποχωρεί από το παλάτι, μετά την καθαίρεση του.

                                                                 ΠΙΚΡΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Το 1974 τα διεθνή ΜΜΕ, αποκαλούσαν, τις πολιτικές εξελίξεις στην Αιθιοπία, «Έρπουσα Επανάσταση»

Από διάφορα γεγονότα που βίωσα, ως και από πληροφορίες φίλων και συνεργατών μου, το 1973 ο Χαϊλέ Σελάσιε είχε προβλήματα, με τον πρωθυπουργό του και με τους επιφανείς του περιβάλλοντός του, οι οποίοι λόγω της ηλικίας του, τον ‘‘συμβούλευαν’’ να παραιτηθεί υπέρ του Διαδόχου.

Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, επιτροπή κατώτερων αξιωματικών, που αργότερα αποκαλούσαμε Derg, ζήτησε απο τον Αυτοκράτορα καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Αυτός, ίσως πονηρά σκεπτόμενος, τους μίλησε για τα προβλήματά που είχε, με την ανυπακοή των Υπουργών του. Oι του Derg, έπιασαν την ευκαιρία και του ορκίστηκαν πίστη και στήριξη στο στέμμα, αρκούσε όμως να τους έδινε τη δυνατότητα να επεμβαίνουν, σε θέματα Διοίκησης του Κράτους. Ο Αυτοκράτορας δέχτηκε τις προτάσεις τους. Ακολούθησαν, υποκινούμενες από το Derg, απεργίες, λιθοβολισμοί αυτοκινήτων, μέχρι την παραίτηση, υπό τον Aklilou Hapte Wold, κυβέρνηση. Η νέα κυβέρνηση του Entelcatchew Mekonnen, δεν ήταν αρεστή στο Derg, αφού εκτός των άλλων, είχαν κοντά τους, τον πρώην Πρωθυπουργό ως άτυπο σύμβουλο.

Στο βιβλίο του, “Agony in the Grand Palace”, ο πρώην Υπ./ Επικρατείας Abera Jembere, αναφέρει: «… την 27.04.1974, ο Αυτοκράτορας για να “κατευνάσει” τις αντιδράσεις, κάλεσε όλους τους παραιτηθέντες Υπουργούς, υπό τον Aklilu Hapte Wold και τους διέταξε να παραδοθούν στο Derg». Οι αντιδράσεις τους, όπως εκείνη του Getahun Tessema, ότι τους χρησιμοποιεί σαν κόκαλα που πετιούνται στο σκύλο όταν γαυγίζει, δεν εισακούστηκαν. Τότε, σαν ένα τελευταίο παράπονο, ο πρώην Πρωθυπουργός Αklilou Hapte Wold, είπε στον Αυτοκράτορα (ως η μετάφραση στην Αγγλική από τον Αbera Jembere) : “Your Majesty, if you are thinking that you can prolong your stay in power by betraying us like this, you are grievously mistaken”. Τέλος, χωρίς ελπίδα κάποιας υπεράσπισής τους, παραδόθηκαν.

Οι του Derg συνέχισαν το πρόγραμμά τους. Παρουσίαζαν στον Αυτοκράτορα τα νέα τους διατάγματα, τα οποία υπέγραφε χωρίς αντίρρηση, μέχρι που τον αποψίλωσαν από κάθε στήριξη και την 12/09/1974, τον καθαίρεσαν.Ο Αυτοκράτορας, μέχρι τη στιγμή, που ο Συν/ρχης Debela Dinsa του ξήλωσε τις επωμίδες του, πίστευε ότι ο Στρατός τον στήριζε.

Χαρακτηριστική είναι η διήγηση του Debala ότι, μετά την αναγγελία της καθαίρεσής του, από τους 9 Συνταγματάρχες υπό τον Mengistu H/Mariam, τους κοίταξε με το γνωστό, αγέρωχο, βλέμμα του και τους απάντησε: ‘Αν νομίζετε ότι εσείς μπορείτε να διοικήσετε τη χώρα μου καλύτερα από εμένα, σας το επιτρέπω !

Αυτή την πίστη του την έδειξε, όταν την 15.07.1974 πήγε, με 20μελή συνοδεία, στο Μογκαντίσου, για την Summit Conference των Αρχηγών Κρατών της Αφρικής. Εκεί, ο Πρόεδρος της Σομαλίας, Σιάτ Μπαρέ, του πρότεινε να παραμείνει στο Μογκαντίσου και από εκεί να κατευθύνει την αντίστασή του. Δεν την δέχτηκε και με όλη τη συνοδεία του, μεταξύ αυτών, τον εγγονό του EskenterDesta και τον Ras Asrate Kassa, επέστρεψε στην Αντίς Αμπέμπα. Λίγες ημέρες μετά την επιστροφή τους, συνέλαβαν όλη την 20μελή συνοδεία του.

Μετά την καθαίρεση του Αυτοκράτορα, Πρόεδρο της Δημοκρατίας διόρισαν τον φιλοδυτικό Στρατηγό Αμάν Αντόμ, ιδιαίτερα αγαπητό στο λαό και στο στράτευμα.

Είχαν ήδη φυλακίσει όλους τους πρώην Υπουργούς, Στρατηγούς και κρατικούς λειτουργούς, ως διεφθαρμένους και αναμένονταν η δίκη τους, η οποία δεν έγινε από Στρατοδικείο, αλλά από τα 100 μέλη του Derg. Αυτοί ψήφιζαν: “θάνατος” ή “ισόβια” ή “ελεύθερος” και για κάθε ποινή χρειάζονταν 70 ψήφοι. 

Από αυτούς, σε θανατική ποινή καταδικάστηκαν 60 κρατούμενοι. Ο Αμάν Αντόμ, όμως, αρνήθηκε να επικυρώσει την απόφαση αυτή και αναχώρησε με την φρουρά του, για την κατοικία του. Γνώριζε τι θα ακολουθούσε και έστειλε τη σύζυγο με τα παιδιά τους, σε συγγενείς και ανέμενε. Η φρουρά του αντιμετώπισε έναν μεγάλο αριθμό στρατιωτών, με ένα Τανκ. Ο Abera Jembere αναφέρει, ότι το γεγονός αυτό, δημιούργησε αναταραχή στο στράτευμα και για αυτό, επειγόντως, την νύκτα της 23/11/1974, εκτέλεσαν και τους 60.

Μετά τον θάνατο του Αμάν Αντόμ, στην μάχη που δόθηκε στην οικία του, Πρόεδρο Δημοκρατίας εξέλεξαν έναν άλλο φιλοδυτικό, τον Στρατηγό Tafari Banti, ο οποίος αργότερα είχε και αυτός, την ίδια τύχη, με τον προκάτοχό του. Επί προεδρίας του όμως, ολοκληρώθηκε η ‘‘έρπουσα επανάσταση’’ με τα γνωστά γεγονότα.

Τον Χαϊλέ Σελάσιε, κρατούσαν φυλακισμένο στο παλάτι, σε ένα χωριστό δωμάτιο, με έναν μόνο υπηρέτη. Ο υπηρέτης αυτός, συγγενής του φίλου μου Dr Sintaye Gizaw, του διηγήθηκε ότι την 26/08/1975, χωρίς να έχει ζητήσει άδεια, ο επί κεφαλής της φρουράς, του την έδωσε. Ο υπηρέτης αυτός, ανέφερε στον Χαϊλέ, ότι του έδωσαν άδεια και ότι δεν θα έρχονταν την επομένη μέρα. Ο Χαϊλέ δεν του απάντησε, απλώς, ένα δάκρυ κύλισε στο μάγουλό του.  Την 27/08/1975 ανακοινώθηκε ο, δήθεν, φυσιολογικός θάνατός του…

                                                                                                                                                        Γιώργος Βαλασκατζής

________________________________

Ο Γιώργος Βαλασκατζής, διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της εταιρίας Diabaco Cotton Company (1964-1972). Το 1972 ίδρυσε την εταιρία Unifiber (ex NPPapassinos) SC και διατέλεσε Γενικός Διευθυντής της, μέχρι την εθνικοποίησή της (1975). Τιμήθηκε από τον  Αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, με το παράσημο “Order of Menelik II Officer” μαζί με τον Στέφανο Μυριαλλή  και τον Νικόλα Γεωργακά (1972).

Το Τσάτ είναι ένα από τα μεγαλύτερα εξαγώγιμα προϊόντα της Αιθιοπίας και αντιπροσωπεύει, το 15% του συναλλάγματος που εισρέει στη χώρα. Για να μάθουμε τι είναι το Τσάτ, δημοσιεύουμε το παρακάτω άρθρο, του Ιωάννη Λάμπρου:

                                                                                            ΤΟ ΤΣΑΤ

       Όλοι, όσοι βρέθηκαν, την δεκαετία 1950-60, στην περιοχή της λίμνης Αλεμάγια, που βρίσκεται στην επαρχία της Χαράρ, 35 χιλ από την Ντίρε Ντάουα, θα θυμούνται ασφαλώς, τα περιβόλια, φυτείες δεν θα τα έλεγα, με δενδρύλλια Κατ (Τσάτ τα λέγαμε εμείς). Βλέπαμε τους ιθαγενείς να μασούν τα φύλλα του, σαν μηρυκαστικά. Κάτι ξέραμε, κάτι ακούγαμε και από περιέργεια, θέλαμε να το δοκιμάσουμε και μόλις το βάζαμε στο στόμα μας, αμέσως το φτύναμε, τι απαίσια γεύση, δεν μασιόταν, ήταν μόνο για τους ειδήμονες.

     Το Τσάτ λοιπόν ή Κχάτ ή Gat ή Qat ή Mirad ή τσάι της Αβησσυνίας κλπ, είναι ένας

θάμνος, με λατινικό όνομα, Catha edulis, ο οποίος αυξανόμενος φθάνει μέχρι, τα 5-8 μέτρα. Τα αειθαλή φύλλα του είναι λεπτά γυαλιστερά και μυρίζουν έντονα. Φύεται στις περιοχές της  Ανατολικής Αφρικής, Αιθιοπία, Σομαλία, Κένυα και Τανζανία και στην Νότια Αραβία, ειδικά στη Υεμένη,.

     Τα φύλλα του μασιούνται εδώ και αιώνες. Η ιατρική του χρήση, ανάγεται στην αρχαιότητα, όπου ο Μέγας Αλέξανδρος, το χρησιμοποιούσε για να θεραπεύσει τους στρατιώτες του, από μια άγνωστη επιδημική ασθένεια.

      Είναι ήπιο ναρκωτικό, με δράση της αμφεταμίνης και κοκαΐνης. Διεγείρει, τονώνει και σε φέρνει σε κατάσταση ευεξίας, δραστηριοποιεί τα άτομα και μερικά, μπορούν να γίνουν πολύ ομιλητικά. Η αφροδισιακή του δράση είναι αναμφίβολη.

      Βέβαια η φύση, ότι σου δίνει, στο παίρνει μετά πίσω, με παρενέργειες, μειωμένη διάθεση, αίσθηση εξάντλησης, ατονίες, υπνηλίες, απλανές βλέμμα και όσο γίνεται η χρήση του χρόνια και πολυετή, σε λήθαργο και κατάθλιψη. Εντός περίπου μίας ώρας, ο χρήστης νοιώθει σωματική διέγερση, ευφορία και αποκτά αρκετή ενέργεια. Μιλάει, ακούει καλλίτερα και έχει αυξημένη εστίαση της προσοχής του, έπειτα ακολουθεί μία ήρεμη εσωτερική φάση, η οποία με την σειρά της παραχωρεί την θέση της σε κατάσταση αδιαθεσίας, που ενδέχεται να συνοδεύεται, από ανησυχία ευερεθιστότητα και μελαγχολία.

    Το χαρακτηριστικό των ανθρώπων που μασούν το Τσάτ, είναι σαν έχουν στα στόμα τους ένα αυγό, που φουσκώνει το ένα μάγουλο. Αυτό γίνεται επειδή, μόλις πάρουν τα φύλλα, τα κόβουν σε κομματάκια και τα βάζουν στο μάγουλο τους. Τα κρατούν εκεί, για αρκετή ώρα, μέχρι να αρχίσει να απελευθερώνεται ο χυμός των, κάτι που μπορεί να διαρκέσει και μια ώρα.

     Περιέχει, τα αλκαλοειδή Cathinone-Cathine. Η χρήση του γίνεται κατά βάση γύρω από τις περιοχές παραγώγης του, διότι ο χρόνος ζωής των φύλλων, δια να έχουν δράση, είναι περιορισμένος. Όσο περνούν οι ημέρες (3-4) ξεραίνονται και χάνουν την δραστικότητα τους, γι’αυτό και η εξαγωγή του παρουσιάζει δυσκολίες. Παρ’ όλα αυτά, βρίσκουν τρόπους να τα μεταφέρουν σε χώρες όπου υπάρχουν πολλοί μετανάστες, χρήστες των φύλλων, Αραβικής και Αφρικανικής προελεύσεως. Τα σύγχρονα μέσα αερομεταφοράς, όπως τα ψυγεία κλπ, κάνουν την εξαγωγή τους, κατά κάποιον τρόπο ευκολότερη. Ένας τρόπος δια να κρατήσουν τα φύλλα ενεργά, είναι να τα τυλίγουν με φύλλα μπανάνας.

    Είναι, επίσης, παραδοσιακά ψυχαγωγικό φάρμακο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους αγρότες και τους εργάτες, για την μείωση της φυσικής κούρασης, ενώ   τους σπουδαστές και τους οδηγούς, βοηθά στην βελτίωση της προσοχής τους. Οι οδηγοί ειδικά, στα μακρινά ταξίδια τους, το θεωρούν απαραίτητο εργαλείο, για να αντέξουν στο ταξίδι. Μιλάμε, για επαγγελματίες οδηγούς και για χώρες που γίνεται η παράγωγη και η χρήση του Τσάτ.

    Το Τσάτ, λόγω του ότι κόβει την όρεξη, είναι ανορεξιογόνο, χρησιμοποιείται από μερικά μέλη της Ισλαμικής πίστης, κατά την διάρκεια του ραμαζανιού, όπου δεν τρώνε ούτε πίνουν, από την ανατολή του ήλιου, μέχρι και την δύση του.

    Ο Ο.Η.Ε δεν το έχει απαγορεύσει, ωστόσο το 1986 το κατέταξε στο κατάλογο με τις απαγορευμένες ουσίες. Το Τσάτ, δεν έχει εγκριθεί στις Ηνωμένες  Πολιτείες, ούτε δια ιατρική χρήση. Ακόμα και αν το Τσάτ μπόρεσε να βοηθήσει τις θρησκευτικές και τις πολιτισμικές ομάδες να συντηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα, στις νέες χώρες όπου ζουν, όμως, οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου, το κατατάσσουν στην ίδια κατηγορία, με την κοκαΐνη και τις αμφεταμίνες.

    Σε ορισμένες χώρες, όπως ο Καναδάς, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, η διακίνηση του είναι ελεγχόμενη, ενώ σε χώρες, όπως η Αιθιοπία, το Τζιμπουτί και η Υεμένη, η παραγωγή, η πώληση και η κατανάλωσή του είναι νόμιμες. Σε  άλλες μουσουλμανικές χώρες, όπου το αλκοόλ απαγορεύεται, το Τσάτ επιτρέπεται. Ενώ στη Σαουδική Αραβία, το Τσάτ απαγορεύεται.

   Οι Σομαλοί πειρατές, το χρησιμοποιούσαν κατά την διάρκεια πειρατειών, για αυτό και ήταν τόσο βίαιοι. Υπήρχαν ειδικές εντολές, προς τους ναυτικούς, που έπλεαν στην Ερυθρά θάλασσα, πως να τους αντιμετωπίζουν.

   Το συμπέρασμα λοιπόν είναι, μακριά από το Τσατ, προκαλεί εθισμό και εξάρτηση. Μια χαρά είμαστε και χωρίς αυτό.

                                                                                                                                                            Ιωάννης Λάμπρου

________________________________

Ο Ιωάννης Λάμπρου, από την Ντιρε Νταουα,  είναι απόφοιτος της Φαρμακευτικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατηρούσε επί σειρά ετών, φαρμακείο, στο κέντρο της Αθήνας.

                                          Μαθήτριες του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας, χορεύουν ελληνικούς χορούς

Ο Γεράσιμος Φουρλάνος, εμπνευσμένος από την ιστορία του Αντώνη Καβαλιεράτου, που έζησε στην επαρχία Ουολέγκα, στην Δυτική Αιθιοπία, έγραψε το παρακάτω άρθρο:

                                                                                 ΟΙ  ΕΛΛΗΝΟΑΙΘΙΟΠΕΣ

    Ποιός είναι, τελικά, ο Έλληνας εμφανισιακά; Είναι ο ξανθός γαλανομάτης της αρχαιότητας, με τη φημισμένη ελληνική μύτη; Είναι ο σημερινός γαμψομύτης, με τα μαύρα μαλιά και το καχύποπτο ανατολίτικο βλέμα; Είναι ψηλός, κοντός, μελαμψός, χλωμός, ή τί; Σε ποιά φυλή ανήκει;

    Μιά ακριβής απάντηση στο ανωτέρω ερώτημα θα ήταν δυνατή μόνον αν η ιστορία και η πραγματικότητα ήταν στατική. Όμως, όλη  η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μιά ατέλειωτη ιστορία μετακινήσεων λαών και τεραστίων δημογραφικών αλλαγών, “τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’ αυτό μένειν”, που έλεγε και ο Ηράκλειτος. Έτσι, οι αρχικοί Τούρκοι, που υπάρχουν και σήμερα στην Κεντρική Ασία, ελάχιστα διαφέρουν από τους Κινέζους και τους Μογγόλους, δηλαδή, ανήκουν σαφώς στην κίτρινη φυλή, ενώ οι Τούρκοι της Τουρκίας είναι “una faccia una razza” με εμάς, ύστερα από χίλια περίπου χρόνια επιμειξίας με τους ινδοευρωπαϊκούς λαούς της περιοχής, ιδίως Έλληνες και Πέρσες.

    Σαν λαός, οι Έλληνες ποτέ δεν έζησαν μόνοι τους σε κάποιο γεωγραφικό χώρο. Ήδη στην αρχαιότητα συνυπήρξαν με Πελασγούς, μέτοικους, δούλους και άλλους, είναι δε γενικά αποδεκτό πως στην Αρχαία Αθήνα οι καθαρόαιμοι Έλληνες ήταν μειοψηφία. Κάτι τέτοιο υπαινίσσεται και ο μύθος της Ωγυγίας, το νησί, όπου είχαν μαζευτεί όλοι οι Έλληνες, και το οποίο τελικά καταποντίστηκε.

    Στη συνέχεια, οι Έλληνες έζησαν επί δύο και πλέον χιλιετηρίδες μέσα σε αυτοκρατορίες χωρίς εσωτερικά σύνορα. Επιπλέον, υπήρξαν κοσμογονικές μετακινήσεις λαών, όπως των Σλάβων και των Αρβανιτών, σήμερα δε, με την παγκοσμιοποίηση, το φαινόμενο της ανάμειξης των λαών όχι μόνον δεν σταματά αλλά και επιτείνεται. Ίσως να το έχει προβλέψει η φύση το φαινόμενο αυτό, διότι αν το αίμα δεν κυκλοφορεί και δεν ανακατεύεται, το μόνο που μας περιμένει είναι ο εκφυλισμός – ιδίως όταν ένα έθνος είναι αριθμητικά μικρό. Αυτό φαίνεται πως το έχουν καταλάβει και οι βασιλικές οικογένειες στις μέρες μας, γιαυτό και παντρεύονται πλέον αθρόα με “κοινούς θνητούς”.

     Πολύ πριν ξεκινήσει η μετανάστευση προς τη σημερινή Ελλάδα, υπήρξε η μετανάστευση από την Ελλάδα προς τον έξω κόσμο – και δεν πήγαν όλοι στην Αμερική ή στην Αυστραλία, ούτε στις φάμπρικες της Γερμανίας, που λέει και ο Καζαντζίδης. Πήγαν και στην Αφρική, σχεδόν σε όλες τις χώρες της Μαύρης Ηπείρου – δυστυχώς, δεν έβγαλε γιαυτούς τραγούδι ο Καζαντζίδης, αλλά ίσως βγάλει ο Καρβέλας στις μέρες μας, με ερμηνευτή τον Ρουβά.

    Στη Νότιο Αφρική υπήρχαν περί τις 100.000 Έλληνες, μέχρι την πτώση του καθεστώτος Απαρτχέϊντ, οπότε έφυγαν αρκετοί. Στην Αιθιοπία υπήρχαν 15.000 Έλληνες, οι περισσότεροι από τους οποίους έφυγαν όταν επικράτησε το Ντέργκ το 1974 και τους δήμευσε τις περιουσίες. Αρκετοί, πάντως, έμειναν και στην Αιθιοπία και στη Νότιο Αφρική, καθώς και στο Σουδάν, στο Κονγκό και σε πολλές άλλες αφρικανικές χώρες.

    Επειδή η μετανάστευση προς τις χώρες εκείνες ήταν πιό περιπετειώδης από μιά μετανάστευση στη Σουηδία, για παράδειγμα, συνήθως πήγαιναν μόνον νέοι άνδρες, οι οποίοι έκαναν οικογένειες με ντόπιες γυναίκες. Τα παιδιά τους, που τώρα πλέον είναι τρίτης και τετάρτης γενεάς, είναι μιγάδες, συχνά μάλιστα με περισσότερο από 50% αφρικανικό αίμα, αφού ήδη ο δεύτερης γενεάς απόγονος του πρώτου μετανάστη παντρεύτηκε ντόπια γυναίκα.

    Στη Βόρεια Ευρώπη, Αμερική ή Αυστραλία, ο τρίτης και τετάρτης γενεάς Ελληνας είναι πλέον απλά, άτομο ελληνικής καταγωγής. Μπορεί να διατηρεί το ελληνικό του όνομα, ίσως να είναι και ορθόδοξος, αλλά σίγουρα έχει χάσει τη γλώσσα ή τη μιλάει ελάχιστα και σπαστά. Στην Αφρική, όμως, η ελληνική γλώσσα διατηρείται ζωντανή και στις γενεές αυτές, ιδίως σε μέρη, όπου υπήρξε ελληνικό σχολείο και ελληνική εκκλησία.

    Μιά τέτοια περίπτωση είναι και η Αιθιοπία. Παρά την αποχώρηση χιλιάδων Ελλήνων, κυρίως μιγάδων, όταν επικράτησε το εθνοσωτήριο καθεστώς του Μενγκίστου, πολλοί έμειναν, μερικοί δε επέστρεψαν και μετά την πτώση του,             ή εξακολουθούν να επιστρέφουν και σήμερα, με την κρίση που υπάρχει στην Ελλάδα. Ιδίως όσοι είχαν κάποιο πατρογονικό σπίτι, χωράφι ή επιχείρηση στην Αιθιοπία, που τους είχε κατασχεθεί, αλλά τώρα μπορούν να το διεκδικήσουν, ξαναγυρίζουν τώρα στη χώρα, όπου γεννήθηκαν, η δε κατηγορία αυτή μπορεί να είναι και κατά 80% Αιθίοπες, αλλά γλωσσικά και πολιτιστικά είναι εντελώς ελλαδικοί, αφού έζησαν δύο και τρεις δεκαετίες στην Ελλάδα.

    Έτσι, στην Αιθιοπία δεν έπαψε ποτέ να λειτουργεί το ελληνικό σχολείο, η ελληνική κοινότητα, το ελληνικό κλαμπ “Ολυμπιακός”, το οποίο είναι ένα από τα φημισμένα και δημοφιλή κλαμπ της πόλης για καθημερινό φαγητό (ελληνική κουζίνα), δεξιώσεις και διάφορες άλλες εκδηλώσεις, ανταγωνιζόμενο το αντίστοιχο Ιταλικό, που λέγεται “Γιουβέντους”.

    Ο Αντώνης έφτασε στην Αντίς Αμπέμπα αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μόνος και άφραγκος, έχοντας ακούσει, βέβαια, πως στην Αφρική μαζεύεις το χρυσό με το φτυάρι στους δρόμους. Πήγε λοιπόν στην ελληνική κοινότητα, εξήγησε την κατάστασή του, και εκεί του έδωσαν δέκα δολάρια και τον συμβούλευσαν να πάει σε μιά πόλη εφτακόσια τόσα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αντίς Αμπέμπας, ονόματι Ντεμπιντόλο. Όπερ και εγένετο, αλλά τί κάνουμε τώρα στο Ντεμπιντόλο, και πόσο θα μας φτάσουν τα δέκα δολάρια; Τα μισά έφυγαν ήδη στο ταξίδι, που πήρε είκοσι ημέρες γεμάτες κάθε λογής στραπάτσο.

    Ύστερα από πολλή σκέψη και επακριβείς μαθηματικούς υπολογισμούς, ο Αντώνης αποφάσισε να ανοίξει δική του δουλειά στη λαϊκή αγορά της πόλης, και να πουλάει βελόνια. Δεν έφτανε και για παραπάνω το κεφάλαιό του...

     Στις λαϊκές αγορές αυτού του είδους, τα πράγματα είναι απλά. Ο καθένας που έχει κάτι να πουλήσει βρίσκει μιά γωνιά, κάθεται χάμω, και απλώνει τα εμπορεύματά του στο χώμα, όπως περίπου κάνουν σήμερα και οι Νιγηριανοί, που πουλάνε τσαντάκια στους δρόμους της Αθήνας. Ο Αντώνης, όμως, βρήκε κάτι κουτσοτάβλια, επένδυσε και σε μερικές πρόκες και ένα σφυράκι, και έφτιαξε ένα υποτυπώδες τραπεζάκι, όπου εξέθετε τα βελόνια του, απλωμένα με μεγάλη τάξη και μερακλοσύνη. Έτσι, εκτός από το κάτασπρο χρώμα του, ήταν διακριτός από τους άλλους εμπόρους και λόγω του ότι ήταν ο μόνος, που διέθετε την πολυτέλεια ενός πάγκου.

     Όταν, τώρα, σε αυτές τις αγορές, ο πελάτης πάει σε έναν μικροπωλητή για ν’ αγοράσει π.χ. κρεμμύδια, η απλή αυτή συναλλαγή μπορεί να κρατήσει και μισή ώρα, με τον τρόπο που γίνεται: “μπα, κρεμμύδια θέλεις; Τί θα τα κάνεις;”  “Λέω να μαγειρέψω ένα γιαχνιστό”.  “Και πώς θα το κάνεις; Βάζεις και σκόρδα μέσα; Και πού μένεις; Και πόσα παιδιά έχεις; Πόσες κατσίκες, προβατίνες, γαϊδούρια και κότες έχεις;” Και πάει λέγοντας, αφού δε τελειώσουν αυτά, μετά αρχίζουν τα “ξέρεις τον τάδε και τον δείνα;” και καταλήγουν στα ατέλειωτα παζάρια. Να πως περνάει το μισάωρο γεμάτο.

     Ο Αντώνης δεν είχε βέβαια κανένα λόγο ν’ ακολουθήσει τέτοιες αναποτελεσματικές μεθόδους εμπορίου, ούτε είχε το παραμικρό ενδιαφέρον να μάθει αν ο πελάτης του ήθελε το βελόνι για να μαντάρει κάλτσα ή για να μπαλώσει βρακί, αν ο γάϊδαρός του πελάτη γκαρίζει ή αν οι κότες του κακαρίζουν. Έτσι, ερχόταν ο πελάτης, ζητούσε ένα βελόνι, το έπαιρνε αμέσως, πλήρωνε μιά σταθερή τιμή χωρίς παζάρια, έπαιρνε τα ρέστα χωρίς καθυστέρηση, και αυτή η αποτελεσματικότητα έκανε τον Αντώνη διάσημο σε όλο το Ντεμπιντόλο. Σάστισαν όλοι που η συναλλαγή διεκπεραιωνόταν σε λιγότερο από ένα λεπτό! Έτσι είναι οι “Φερέντζι” (δηλαδή, οι “Φράγκοι”,  όπως ονομάζονται οι λευκοί στην Αιθιοπία), σου λέει, εργατικοί και αφοσιωμένοι στη δουλειά τους, όχι όπως εμείς, που περνάμε το 90% του χρόνου μας κουβεντιάζοντας και τραγουδώντας, όταν δεν το ρίχνουμε στον ύπνο δηλαδή. 

     Έτσι, ο Αντώνης απέκτησε μεγάλη πελατεία και η επιχείρησή του όλο και μεγάλωνε. Στα βελόνια πρόσθεσε και κουβαρίστρες, και ψαλίδια, και κλωστές, και μπογιές για να βάφεις τις κλωστές. Κατέληξε βαθύπλουτος, τοπικός μεγιστάνας στην επαρχία Ουολέγκα, όπου είναι το Ντεμπιντόλο, με μαγαζιά, φυτείες καφέ, φορτηγά και πολλά άλλα. Παντρεύτηκε και μιά μισή-μισή ντεμπιντολιώτισσα και έκανε δέκα παιδιά παρακαλώ, τα περισσότερα από τα οποία κατέληξαν στην Ελλάδα τα μαύρα χρόνια του Ντέργκ, όμως, τώρα έχουν αρχίσει και ξαναγυρίζουν στην Αιθιοπία.

     Το πρώτο που διεκδίκησαν ήταν το σπίτι τους. Η οικία του Αντώνη ήταν σίγουρα το μεγαλύτερο και καλύτερο σπίτι σε ολόκληρο το Ντεμπιντόλο, μιά πόλη 50 χιλιάδων κατοίκων. Με την επιβολή του Ντέργκ, όμως, το σπίτι κατασχέθηκε και έγινε η κατοικία του Γραμματέα του Κόμματος της επαρχίας Ουολέγκα. Η πολύτεκνη οικογένεια του Αντώνη αναγκάστηκε να μετακομίσει σε μιά καλύβα, που θύμιζε καταπληκτικά την καλύβα του Καραγκιόζη, ακριβώς απέναντι από το πρώην σπίτι τους. Τα μικρά παιδιά, παίζοντας, προσπαθούσαν να μπούν στο σπίτι, όπου είχαν γεννηθεί, αλλά οι φύλακες του Γραμματέα του Κόμματος της Εργατιάς τα έδιωχναν με κλωτσιές και με βρισιές. Ίσως αυτό ειδικά να τους δημιούργησε το απωθημένο να ξαναπάρουν το σπίτι τους κάποτε, αφού μεγάλωσαν με την ελπίδα “πάλι με χρόνους, με καιρούς, πάλι δικά μας θάναι...”.

     Εκτός από τέτοια απωθημένα, όμως, πολλοί επιστρέφουν στην Αφρική, ή φεύγουν για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διότι, δυστυχώς, δεν βρήκαν και μεγάλη φιλοξενία στην Ελλάδα. Η ίδια κοινωνία, που κάποτε είχε δεχθεί τους μικρασιάτες πρόσφυγες κλέβοντας τις βαλίτσες τους στα λιμάνια και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, σήμερα βγάζει κραυγές αλλαλαγμού πως οι Έλληνες ανήκουν στη λευκή φυλή και πως αυτοί είναι σαφώς ανεπιθύμητοι. Στην καλύτερη περίπτωση, γίνονται δεκτοί με βλέμματα βλοσυρότητας και ειρωνίας, στη χειρότερη με προπηλακισμούς και προσβολές. Έτσι, οι μελαμψοί  Έλληνες της Αφρικής καταλαβαίνουν πως ο Ξένιος Δίας δεν ζει πιά στον χώρο, που γεννήθηκε, όπως τους είχαν πει στα ελληνικά σχολεία, όπου φοίτησαν, γιαυτό και καλύτερα να του δίνουμε από εδώ, όπου και να πάμε χειρότερα δεν μπορεί να είναι...

                                                                                                                                                           Γεράσιμος Φουρλάνος

__________________________________________

Ο Γεράσιμος Φουρλάνος, είναι Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστήμιου της  Ουψάλας. Εργάστηκε στην Αιθιοπία, ως Νομικός Σύμβουλος του ΟΗΕ (1985-1987) και ως Επικεφαλής Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2011-2013).

Το παρακάτω άρθρο, αναφέρεται στο τράχωμα, μια ασθένεια των ματιών, που στην Ευρώπη αναφέρεται μόνο στην βιβλιογραφία, ενώ στην Αφρική θερίζει. Στην Αιθιοπία σήμερα, έχουν προσβληθεί πάνω από εννέα εκατομμύρια παιδιά, ηλικίας κάτω των 10 ετών.

ΤΟ ΤΡΑΧΩΜΑ

          Το τράχωμα είναι μολυσματική νόσος των ματιών που προκαλεί τύφλωση αν αφεθεί χωρίς θεραπεία. Προσβάλει και τα δύο μάτια και μεταδίδεται με άμεση ή έμμεση επαφή με μολυσμένο άτομο. Η τύφλωση από το τράχωμα προλαμβάνεται με την χρήση αντιβιοτικών. Άλλες ονομασίες της είναι ‘’Κοκκιώδης επιπεφυκίτιδα’’ και ‘’Αιγυπτιακή οφθαλμία’’. Υπεύθυνο βακτηρίδιο είναι το Chlamydia Trachomatis  υποείδος των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων χλαμυδίων. Ενδημεί σε χώρες όπου υπάρχει φτώχεια και έλλειψη συνθηκών  υγιεινής.

          Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υπολογίζει ότι παγκοσμίως  περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι  νοσούν  από ενεργό τράχωμα. Είναι υπεύθυνο για τα προβλήματα όρασης 2,2 εκατομμυρίων ανθρώπων εκ των οποίων περίπου το 1,2 καταλήγουν τυφλοί. Εμφανίζεται σε φτωχές χώρες όπου το 60% των περιστατικών είναι παιδιά κάτω των 5ετών και στις γυναίκες περισσότερο καθώς είναι σε επαφή με τα παιδιά. Η έγκαιρη αντιμετώπιση βοηθά στην προστασία από το τράχωμα.¨Έχει  καλή πρόγνωση αν αντιμετωπισθεί εγκαίρως και αργή εξέλιξη. Δεν καταλήγουν σε τύφλωση όλα τα περιστατικά.

          Μεταδίδεται  με  την επαφή μολυσμένων  ματιών  και βλεφάρων και  με τις  εκκρίσεις του  ρινοφάρυγγα, με τις μύγες καθώς και με αντικείμενα όπως μαντήλια και πετσέτες. Στην αρχή (5 με 12 μέρες) από την έκθεση στο βακτηρίδιο, προκαλείται επιπεφυκίτιδα με φαγούρα κοκκινίλα και ερεθισμό (κόκκινο  μάτι).  Αργότερα εκκρίσεις που περιέχουν πύον και βλέννα. Μετά,  οίδημα των βλεφάρων, φωτοευαισθησία, θολή όραση και πονόματος. Αν αφεθεί, προκαλείται εσχαροποίηση των βλεφάρων που  καταλήγει πολλές φορές  σε τύφλωση.

Η εξέλιξη γίνεται σε 5 στάδια. 

1.Θυλακιώδης  φλεγμονή. Πέντε ή περισσότεροι θύλακες που περιέχουν λεμφοκύτταρα γίνονται ορατοί  κάτω από  μεγέθυνση  στην μέσα επιφάνεια του άνω βλεφάρου.

2.Έντονη φλεγμονή. Σε αυτό το στάδιο το  μάτι έχει μολυνθεί . Είναι ερεθισμένο με πρήξιμο στα άνω βλέφαρα.

3.Εσχαροποίηση βλεφάρων. Επανειλημμένες λοιμώξεις οδηγούν σε εσχαροποίηση των άνω βλεφάρων  που     εμφανίζεται ως λευκή γραμμή κάτω από μεγέθυνση. Τα βλέφαρα γυρίζουν προς τα μέσα (εντρόπιον).

4.Τριχίασις. Η εσχαροποιημένη εσωτερική γραμμή των βλεφάρων συνεχίζει να παραμορφώνεται αναγκάζοντας τις βλεφαρίδες να γυρίσουν προς τα μέσα και να ερεθίσουν τον κερατοειδή.

5.Θόλωση κερατοειδούς. Από την τριβή των βλεφαρίδων δημιουργείται φλεγμονή που οδηγεί σε θόλωση.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  ΚΙΝΔΥΝΟΥ

1.Έλλειψη αποχέτευσης, εκτεθειμένα απόβλητα ζώων και ανθρώπων και στάσιμα νερά.

2.Έλλειψη υποδομών καθαριότητας και τρεχούμενου νερού  που παρατηρείται  σε φτωχές  περιοχές.

3. Συγχρωτισμός πολλών ανθρώπων σε μικρούς χώρους.

4. Ηλικίες κάτω των τεσσάρων ετών. Οι γυναίκες νοσούν 2-6 φορές περισσότερο από τους άνδρες καθώς

είναι σε επαφή    με τα παιδιά.

5.Οι μύγες αποτελούν σημαντικό παράγοντα.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

          Στα αρχικά στάδια χορηγείται οφθαλμική αλοιφή τεραμυκίνης και χάπια αζυθρομυκίνης. Οι  προχωρημένες μορφές με εσχαροποίηση αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Αν παρουσιάσουμε επιπεφυκίτιδα μετά από ταξίδι σε χώρα όπου ενδημεί το τράχωμα καλά είναι να επισκεφθούμε τον οφθαλμίατρο. Να επαναλάβουμε ότι μια ή δύο μολύνσεις με το βακτηρίδιο δεν οδηγούν σε εσχαροποίηση και τύφλωση. Η νόσος εξελίσσεται αργά και σε βάθος χρόνου εφόσον δεν αντιμετωπισθεί σωστά. Δεν υπάρχει εμβόλιο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συστήνει ομαδική χρήση αντιβίωσης σε κοινότητες όπου έχει προσβληθεί  ποσοστό μεγαλύτερο από το 10%.

ΠΡΟΛΗΨΗ

1. Πλύσιμο προσώπου και χεριών καθώς και ρουχισμού.

2. Έλεγχος αποβλήτων.

3. Βελτίωση ύδρευσης.

4. Έλεγχος των μυγών.

          Διεθνώς  χρησιμοποιούνται τα αρχικά της  λέξης SAFE για τον χαρακτηρισμό της νόσου. Όπου: S=surgery δηλαδή χειρουργείται, Α=Antibiotic  χρειάζεται αντιβίωση, F=Face καθαρισμός προσώπου και E=Environment καθαρό περιβάλλον.

                                                                                                                                                   Στέλιος Σαραγάς

__________________________________________________

Ο Στέλιος Σαραγάς, από την Τανζανία,  είναι απόφοιτος της Φαρμακευτικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατηρεί την ιστοσελίδα www.phargas.gr, με φαρμακευτικές συμβουλές.

                                                                        ΣΤΟ ΛΙΚΝΟ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

   Εκεί γεννήθηκε ο πρώτος άνθρωπος. Εκεί ξεκίνησε ο πρώτος πολιτισμός. Εκεί αναπτύχθηκε και από εκεί διασκορπίστηκαν προς τον υπόλοιπο κόσμο, οι πρώτες οργανωμένες ομάδες ανθρώπων. Την ονόμαζαν Αβυσσηνία  μέχρι την εποχή του Ομήρου, ο οποίος την ανέφερε ως Αιθιοπία .

   Από την πολυθεΐα μετακινήθηκε προς τον ιουδαϊσμό, μετά την σύζευξη της Βασίλισσας του Σαβά με τον Σολομώντα, Βασιλιά της Ιουδαίας. Πρώτη, η εξουσία του τόπου, αγκάλιασε και στήριξε τον Φρουμέντιο και τον Εδαίσιο, για να διαδώσουν τη νέα θρησκεία, τον χριστιανισμό.

   Απομονωμένη γεωγραφικά από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο, χρησιμοποιούσε σαν σύνδεσμο με αυτόν, την Κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου, που ήταν η πλησιέστερη χώρα, και ως εκ τούτου θεωρήθηκε ότι προσχώρησε στον Μονοφυσιτισμό.

   Πρώτη, από όλες τις Χριστιανικές χώρες,  προχώρησε στην οργάνωση Εκκλησίας,  προκειμένου να καταστεί ευκολότερη η διάδοση του χριστιανισμού σε ένα ποίμνιο που διακρινόταν από την συμβίωση πολλών φυλών σε έναν τόπο με πολυποίκιλη γεωμορφολογία.

   Όντας μια χώρα στην καρδιά της Αφρικής, είχε από τότε το βλέμμα της στραμμένο στον τότε πολιτισμένο κόσμο και έτσι ανέπτυξε ισχυρούς δεσμούς με το Βυζάντιο. Έτσι,  το περίφημο νομικό κείμενο «Φέτχα Νεγκέστ» (= Νόμοι των Βασιλέων) συμπεριέλαβε αυτούσιες διατάξεις, τόσο από τον Θεοδοσιανό Κώδικα του 5ου αιώνα και το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού του 6ου αιώνα,  όσο και από το ευρύτατα αναθεωρητικό έργο της Μακεδονικής Δυναστείας του 9ου και 10ου αιώνα.

   Παρά το ότι περιστοιχίζεται από ισλαμικά κράτη, κράτησε ψηλά το λάβαρο της Ορθοδοξίας και έμεινε μέχρι σήμερα προσκολλημένη στα πρωτοχριστιανικά ήθη, έθιμα και παραδόσεις. Αντιστάθηκε στον ισλαμισμό  τον καθολικισμό και τον προτεσταντισμό.     

   Από το 1948, με την ευκολία της επικοινωνίας και της διακίνησης των ιδεών, έχει απομακρυνθεί δογματικά από τον μονοφυσιτισμό και πλησίασε σε μεγάλο βαθμό το Ορθόδοξο δόγμα της Εκκλησίας της Ελλάδος.

   Η Ορθόδοξη Tewahedo Εκκλησία της Αιθιοπίας δεσπόζει στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της Αιθιοπίας.  Πιστοί στις πρωτοχριστιανικές τελετές οι Αιθίοπες Ορθόδοξοι, εορτάζουν με μεγαλοπρέπεια και κατάνυξη τις διάφορες εορτές που παραπέμπουν στα κρίσιμα γεγονότα της χριστιανοσύνης.

   Με βάση  μια τέτοια προσέγγιση δημιουργήθηκε το ντοκιμαντέρ  «Η Εκκλησία της Αιθιοπίας», το οποίο είχε την καλοσύνη να ανεβάσει στο YouTube ο Σταύρος  Βινιεράτος,  που τόσο πολύ έχει συνεισφέρει στην καταγραφή της δράσης και της παρουσίας του Ελληνισμού στο Kέρας της Αφρικής. Όσοι ενδιαφέρονται να το δουν, μπορούν να ακολουθήσουν τον παρακάτω σύνδεσμο στο διαδίκτυο:  https://www.youtube.com/watch?v=x-0itk2MI_c

                                                                                                                                                             Μιχαήλ (Μάκης) Στεφανίδης

_____________________________________________

 Ο Μιχαήλ (Μάκης) Στεφανίδης, από την Ασμάρα της Ερυθραίας, είναι απόφοιτος της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Διετέλεσε Διευθυντής της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης της ΔΕΗ. Έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στο Project Management (Βρέμη) και Master in Business Administration από το Kingston University – ICBS.

                                                                ΜΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗ ΠΟΥ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ

    Το φυλλικό οξύ που απομονώθηκε για πρώτη φορά από τα φύλλα του σπανακιού το 1941 (γι’ αυτό και ονομάζεται «φυλλικό» και όχι «φολικό»), είναι μια βιταμίνη απαραίτητη για τη σύνθεση του DNA των κυττάρων μας και για την μετατροπή μιας ουσίας του οργανισμού μας, η οποία καλείται ομοκυστεϊνη, σε μια άλλη, τη μεθειονίνη.

   Η σημασία του φυλλικού οξέως στην προληπτική ιατρική, έγινε γνωστή μόνο κατά τις δυο τελευταίες δεκαετίες. Όταν υπάρχει έλλειψη φυλλικού οξέως στον οργανισμό μας, τότε η ομοκυστεΐνη δεν μπορεί να μετατραπεί σε μεθειονίνη, οπότε η πρώτη αθροίζεται στο αίμα όπου οι τιμές της αυξάνονται.

   Η έρευνα των τελευταίων ετών έδειξε ότι η αυξημένη ομοκυστεΐνη του αίματος είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακό έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο καθώς και για θρόμβωση των φλεβών, κυρίως των ποδιών. Μια μελέτη από το Ισραήλ έδειξε ότι μέσα σε 10 χρόνια, τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες που είχαν ψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα, παρουσίασαν υπερτριπλάσιο κίνδυνο για θάνατο από έμφραγμα και εγκεφαλικό, από ότι τα άτομα με φυσιολογικές τιμές ομοκυστεΐνης.

   Με άλλα λόγια η υπέρμετρη ομοκυστεΐνη αυξάνει την πιθανότητα για καρδιαγγειακή πάθηση, όπως ακριβώς και η υψηλή χοληστερόλη. Επομένως όσοι έχουν υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτη και κληρονομικότητα για καρδιοπάθεια πρέπει να ελέγχουν και την ομοκυστεΐνη τους, διότι εάν με τις καταστάσεις αυτές συνυπάρχει και άνοδος αυτής της ουσίας, τότε ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται.

   Οι υψηλές τιμές της ομοκυστεΐνης δεν είναι κάτι σπάνιο στον γενικό πληθυσμό των Δυτικών χωρών. Υπολογίζεται ότι ένας στους τρεις Έλληνες έχει αυξημένη ομοκυστεΐνη, και επομένως αυξημένο κίνδυνο για καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια. Υψηλότερες τιμές ομοκυστεΐνης έχουν οι καπνιστές (από ότι οι μη καπνιστές), οι άντρες σε σχέση με τις γυναίκες, οι ηλικιωμένοι από ότι οι νεώτεροι και τα άτομα που καταναλώνουν αρκετές ποσότητες οινοπνεύματος και καφέ. Η κύρια όμως αιτία της υπέρμετρης ομοκυστεΐνης είναι η έλλειψη φυλλικού οξέος στον οργανισμό μας, κυρίως όταν συνυπάρχει μια κληρονομική ανωμαλία ενός ενζύμου που εμπλέκεται στον μεταβολισμό του φυλλικού (η μετάλλαξη MTHFR).  

   Υπολογίστηκε ότι το 11% του ελληνικού και το 17% του κυπριακού πληθυσμού έχει αυτήν την κληρονομική μετάλλαξη. Το παρήγορο στην κατάσταση αυτή είναι το γεγονός, ότι οι συγκεντρώσεις της ομοκυστεΐνης του αίματος ελαττώνονται εύκολα και ομαλοποιούνται, όταν προσλαμβάνονται χαμηλές δόσεις συμπληρώματος φυλλικού οξέος, της τάξης των 400 έως 600 μg (ή 0,4-0,6 mg) την ημέρα. Μεγαλύτερες δόσεις φυλλικού (π.χ. τα 5mg ημερησίως) για μακρό χρονικό διάστημα δεν συνιστώνται, διότι πέρα του ότι είναι περιττές, μπορεί να είναι και βλαπτικές.

Δυο είναι κυρίως οι λόγοι για την έλλειψη φυλλικού στον άνθρωπο:

• • Πρώτο, οι μειωμένες προσλήψεις με τη διατροφή. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Κρήτης έδειξε ότι το 91% των Ελλήνων αντρών και το 95% των Ελληνίδων, έχουν προσλήψεις φυλλικού κάτω από τη συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα (που είναι τα 400 μg). Στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία, για να αυξήσουν τις προσλήψεις του πληθυσμού τους σε φυλλικό οξύ, επέβαλαν τον εμπλουτισμό με τη βιταμίνη αυτή όλων των δημητριακών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων του ψωμιού, των ζυμαρικών και του ρυζιού. Εκτιμήθηκε ότι χάρη στην παρέμβαση αυτή, 40.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ θα αποφεύγουν τον θάνατο κάθε χρόνο από καρδιακά επεισόδια.

  • Ο δεύτερος λόγος για την έλλειψη φυλλικού οξέως είναι η μειωμένη απορρόφηση του φυλλικού των τροφίμων. Πράγματι το 50% περίπου του φυλλικού μιας δίαιτας απορροφάται από το έντερο για να εισέλθει τελικά στον οργανισμό μας. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένα σημαντικό μέρος του φυλλικού των τροφίμων χάνεται με την συντήρηση και το μαγείρεμα.

                                                                                                                                                                                  Νικόλαος Κ. Κιούσης

__________________________________________

Ο Νικόλαος Κιούσης του Κων/νου, από την Ντίρε Ντάουα, ήταν Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατέλεσε επί σειρά ετών, Διευθυντής του Ιατρικού Τμήματος της εταιρίας Π.Ν. ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ΑΕΒΕΕ και έγραψε το βιβλίο ''Φυλλικό οξύ και ομοκυστεΐνη'', που κυκλοφορεί από τις Ιατρικές Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης.

                                                    Μαθητές και μαθήτριες του Ελληνικού Σχολείου στην Αρούσα το 1967

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΤΑΝΖΑΝΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

     Η ιστορία των Ελλήνων της Τανγκανίκας είναι μια συναρπαστική ιστορία περιπέτειας, κινδύνου, θριάμβου και καταξίωσης. Μέσα σε εξήντα χρόνια κατάφεραν από φτωχοί μετανάστες να κυριαρχήσουν στην οικονομία της χώρας και, ξεπερνώντας φυλετικές και πολιτιστικές επιφυλάξεις και προκαταλήψεις, να πάρουν τη θέση τους ανάμεσα στα υψηλότερα κλιμάκια της αποικιακής κοινωνίας. Στο τέλος, μέσα σε τρία χρόνια, έχασαν σχεδόν τα πάντα.

     Στο τέλος του 19ου αιώνα υπήρxε μια μικρή ελληνική παρουσία στην Τανγκανίκα, η κατασκευή όμως των σιδηρόδρομων της γερμανικής Ανατολικής Αφρικής ήταν ο λόγος που τους επέτρεψε να εγκατασταθούν σε μεγαλύτερους αριθμούς και να θέσουν τη σφραγίδα τους στη χώρα. Υπήρχαν δύο κύριες ομάδες των Ελλήνων που ήρθαν για το έργο των σιδηροδρόμων. Όταν η Εταιρεία Σιδηροδρόμων αποφάσισε το 1896 να χτίσει την γραμμή από Tanga σε Moshi, στους πρόποδες του Kilimanjaro, έδωσαν τη σύμβαση κατασκευής σε μια εταιρεία που ονομαζόταν Phillip Holzmann. Αν και γερμανική, ήταν μια διεθνής εταιρεία, η οποία είχε εμπλακεί σε ένα έργο στη Μικρά Ασία, μια περιοχή που την εποχή εκείνη είχε ακόμα μια μεγάλη ελληνική παρουσία. Η εταιρεία ήρθε απευθείας από την Ανατολία, φέρνοντας μαζί τους ένα μεγάλο αριθμό του προσωπικού τους και των υπεργολάβων, πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες. Δεδομένου ότι οι Έλληνες της Ανατολίας ήταν ακόμα υπό οθωμανική κυριαρχία, ήταν επόμενο να άρπάξουν την ευκαιρία που παρουσιάστηκε για να εγκατασταθούν σε μια νέα Αφρικανική χώρα.

     Η άλλη ομάδα που διαμόρφωσε το «εμπροσθοφυλακή», ήταν Έλληνες από την Βόρεια Αφρική  και το Κέρας της Αφρικής. Στην Ερυθραία, οι Έλληνες είχαν συνεργαστεί με τους Ιταλούς οικοδόμηση των σιδηροδρόμων εκεί. Στη δεκαετία του 1890, μόλις ολοκληρώσαν τις εργασίες τους στο Κέρας της Αφρικής, πολλοί από αυτούς ήρθαν στην Τανγκανίκα να δοκιμάσουν την τύχη τους. Οι Γερμανοί πρέπει να ήταν ικανοποιημένοι με τη δουλειά τους, γιατί όταν ξεκίνησε η δεύτερη κεντρική γραμμή από το Dar-es-Salaam στην Kigoma στη λίμνη Τανγκανίκα, η κύρια σύμβαση τοπογράφησης δόθηκε σε ένα ελληνικό πολιτικό μηχανικό που ονομαζόταν Καπετσάκος.

     Οι Έλληνες συμμετείχαν σε όλο το φάσμα της κατασκευής σιδηροδρόμων, και στη συνέχεια για πολλά χρόνια διαχειρίστηκαν τα εστιατόρια στα τρένα. Επιπλέον, πολλοί Έλληνες  έφεραν συγγενείς και φίλους να μοιραστούν τις ευκαιρίες σε αυτό το τροπικό Eldorado. Οι Γερμανοί που ήθελαν να ενθαρρύνουν την εγκατάσταση λευκών στο έδαφός τους, και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης των υπηρεσιών που προσέφεραν, έδωσαν μικρές εκτάσεις δίπλα στη σιδηροδρομική γραμμή σε εργολάβους που είχαν εργαστεί μαζί τους. Επιπλέον, η εύφορη περιοχή γύρω από το Kilimanjaro είχε διανεμηθεί, και πολλοί Έλληνες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του καφέ.

     Ο πρώτος Ελληνας που εγκαταστάθηκε ήταν ο Κωνσταντίνος Μειμαρίδης. Γεννήθηκε το 1867 στο νησί της Τενέδου, ​​και φοίτησε σε  ένα από τα κορυφαία ελληνικά σχολεία στην Κωνσταντινούπολη. Ταξιδεύει μεταξύ των ελληνικών κοινοτήτων στη Βηρυτό, τη Μέση Ανατολή, την Αίγυπτο, την Ερυθραία, το Τζιμπουτί και την Αβησσυνία, όπου εργάζεται για έναν Έλληνα έμπορο που ονομάζεται Ζαννέτος, επίσης, από την Τένεδο. Στην Αβησσυνία, μαθαίνει για την καλλιέργεια και την παραγωγή του καφέ. Ακούει, κατά πάσα πιθανότητα από τους Έλληνες στην Αβησσυνία, ότι οι Γερμανοί έχουν δώσει γη σε Ευρωπαίους άποικους στην περιοχή Moshi κοντά στο Kilimanjaro. Το 1892, στην ηλικία των 25 ετών φτάνει στο Moshi με φυτά καφέ και εισάγει την καλλιέργεια στην περιοχή.

     Το 1904, υπήρχαν τουλάχιστον 110 Έλληνες στην Γερμανική αποικία, σε σύνολο 1873 Ευρωπαίων. Μερικά από τα ονόματα των πρώτων μεταναστών: Μειμαρίδης, Ζαννέτος, Χόρν, Φλιάκος, Τσακίρης, Μονάς, Τσαμπουράκης, Αρναούτογλου, Γαλανός, Πλατανιώτης, Εμμάνουελ, Σκούταρης, Χριστιανάκης, Καζαμίας, Καπετσάκος και Μανθεάκης.

     Μια ομάδα Ελλήνων είχε πάει στο Iringa στην περιοχή Southern Highlands στις αρχές του 1900, όπου πρωτοστάτησε στην φύτευση καπνού.

Από το 1896, οι Έλληνες ήταν επίσης παρόντες και στην Tanga ως ανάδοχοι και εργαζόμενοι στο σιδηρόδρομο. Πολλοί όμως Έλληνες ήλθαν στην περιοχή μαζί με τους Άραβες και ασχολήθηκαν με το εμπόριο. Επίσης πολλά Ελληνικά φορτηγά πλοία σταματούσαν στην Tanga που ήταν ένα ζωντανό εμπορικό κέντρο, το οποίο προσέλκυσε σίγουρα Έλληνες εμπόρους. Αργότερα οι Έλληνες στην Tanga ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του σιζάλ (sisal), ένα είδος κάκτου που υποβάλλεται σε επεξεργασία για την παραγωγή ινών που χρησιμοποιούνται για σκοινιά και συνδετικά νήματα .

     Κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν πολλοί δεσμοί μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών, οι περισσότεροι Έλληνες υποστήριξαν την Βρετανία και τους συμμάχους της, στο πλευρό των οποίων αγωνιζόταν και η Ελλάδα. Το 1918, όταν στην  Βρετανία δόθηκε η εντολή από την Κοινωνία των Εθνών να κυβερνήσει την Τανγκανίκα, οι Βρετανοί προσωρινά διόρισαν Έλληνες ως διαχειριστές μέχρι την άφιξη και αντικατάσταση των δικών τους ανθρώπων.

     Οι Βρετανοί άρχισαν γρήγορα τις εργασίες των σιδηροδρόμων για την αποκατάσταση των ζημιών του πολέμου, επέκτεινοντας συγχρόνως το δίκτυο της χώρας. πριν. Όπως και την εποχή των Γερμανών, οι Έλληνες για άλλη μια φορά απέδειξαν τις ικανότητές τους σε αυτή τη δουλειά.

Στις επόμενες τέσσερις δεκαετίες, κατά την διάρκεια της Αγγλικής κυριαρχίας, ο πληθυσμός των Ελλήνων αυξήθηκε σημαντικά, φτάνοντας στο τέλος της δεκαετίας το 50 περίπου τις 2500. Οι Έλληνες της Τανγκανίκας δημιούργησαν Ελληνικές κοινότητες στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας και ανέπτυξαν σημαντική δράση στο εμπόριο, στις καλλιέργειες και στις κατασκευές. Επίσης, τα περισσότερα ξενοδοχεία της χώρας ανήκαν σε Έλληνες.

     Μέχρι το 1961, πάνω από το 50% της παραγωγής σιζάλ ήταν από τα ελληνικά κτήματα. Από το σύνολο των 172 κτήματων, 30 ανήκαν σε Βρετανούς. 58 σε Ινδούς και 71 σε Έλληνες. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘50, η μεγαλύτερη φυτεία σιζάλ στον κόσμο, το Κτήμα Τορόντο, ανήκε στην οικογένεια Πλατανιώτη .

     Οι μεγαλύτερες Ελληνικές κοινότητες αναπτύχτηκαν στις πόλεις του Dar es Salaam, Tanga, Arusha, Moshi, Morogoro, Iringa, Kilosa και Kimamba. Σε κάθε πόλη κτίστηκαν εκκλησίες και βεβαίως η Ελληνική λέσχη, τόπος συγκέντρωσης όλων των Ελλήνων της περιοχής. Πολλές επίσης εκκλησίες κτίστηκαν μέσα στις φυτείες.

    Η Τανγκανίκα έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1961, ενώ το 1964 ενώθηκε με την νήσο Ζανζιβάρη και ονομάστηκε Τανζανία. Όμως, μετά την αποχώρηση των Άγγλων, η πολιτική κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει.  

    Το 1967 τα περισσότερα κτήματα και οι επιχειρήσεις κρατικοποιήθηκαν από τον σοσιαλιστή πρόεδρο Νυερέρε, χωρίς να δοθεί καμμία αποζημίωση. Οι περισσότεροι Έλληνες εγκατέλειψαν την χώρα, πολλοί πήγαν στην Νότια Αφρική, Αυστραλία, Αγγλία και Αμερική, οι περισσότεροι επέστρεψαν στην Ελλάδα ενώ πολλοί λίγοι επέλεξαν να παραμείνουν στην χώρα.

     Σήμερα η Ελληνική κοινότητα αποτελείται από 150 περίπου άτομα που ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και τον τουρισμό.

ΙΔΡΥΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

     Για τις ανάγκες της εκπαίδευσης των Ελλήνων μαθητών δημιουργήθηκαν, πριν από τον 2o παγκόσμιο πόλεμο, δύο δημοτικά σχολεία στις πόλεις Moshi και Arusha. Το 1953 ιδρύθηκε το EAST AFRICAN HELLENIC COMMUNITIES SCHOOL, τα σχολεία ενώθηκαν και μεταφέρθηκαν στις νέες εξαιρετικές εγκαταστάσεις που περιελάμβαναν εκτός από τις αίθουσες διδασκαλίας, κοιτώνες οικοτροφείου (όλοι οι μαθητές ήταν οικότροφοι), τραπεζαρία, αίθουσα εκδηλώσεων, νοσοκομείο, κατοικίες εκπαιδευτικών και πολλά αθλητικά γήπεδα. 

     Τα έξοδα της ανέγερσης του σχολείου διέθεσαν οι κοινότητες αλλά το μεγαλύτερο μέρος του κόστους καλύφθηκε από τον Χρήστο Γαλανό, ένα πάμπλουτο Έλληνα και μεγάλο ευεργέτη, από την Tanga. Ο πρώτος διευθυντής του νέου αυτού σχολείου ήταν ο Αλέκος Ορφανός.

     Το σχολείο, που αργότερα μετονομάστηκε σε ST CONSTANTINE’S HELLENIC SCHOOL, λειτούργησε επί δύο περίπου δεκαετίες ως Ελληνικό σχολείο ακολουθώντας το πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας. Συγχρόνως, πολλά απο τα μαθήματα γίνονταν και στην Αγγλική γλώσσα για την πληρέστερη εκπαίδευση των μαθητών. Το 1962 έγινε προσπάθεια ίδρυσης γυμνασίου το οποίο λειτούργησε για τρία χρόνια, αλλά η προσπάθεια απέτυχε επειδή οι περισσότεροι Έλληνες άρχισαν να εγκαταλείπουν την χώρα. Έτσι, πολλοί μαθητές συνέχισαν τις σπουδές τους στην Ελλάδα, άλλοι σε Αγγλικά σχολεία και παρά πολλοί στο Ελληνικό Γυμνάσιο της Αντίς Αμπέμπας που ήταν το πλησιέστερο σε απόσταση Ελληνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα.

     Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η διδασκαλία γινόταν μόνο στα Αγγλικά και από το 1998 το σχολείο υιοθέτησε το Cambridge International Curriculum, και μετονομάστηκε σε    ST. CONSTANTINE’S INTERNATIONAL SCHOOL. Από την ταπεινό ξεκίνημα του το 1953, όταν είχε λιγότερους από 30 μαθητές και 2 καθηγητές, σήμερα το σχολείο έχει εξελιχθεί σε ένα εξαιρετικό διεθνές σχολείο των 700 μαθητών, με 60 καθηγητές και πάνω από 80 άτομα προσωπικού υποστήριξης.

     Το σχολείο ανήκει στην ΠΑΝΤΑΓΚΑΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΑΝΖΑΝΙΑΣ, η οποία εξασφαλίζει ότι το σχολείο μπορεί να συνεχίσει να συνεισφέρει στη χώρα που καλωσόρισε τους προγόνους της κοινότητας πριν από 110 χρόνια, προσφέροντας υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στην ταχέως αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη της Τανζανίας.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

     Δύο εξέχοντες Έλληνες ήταν ο Χρήστος Γαλανός και ο Γιώργος Αρναούτογλου. Μεγάλοι ευεργέτες και φιλάνθρωποι τιμήθηκαν από την Βασίλισσα της Αγγλίας, ο μεν πρώτος με τον τίτλο OBE και ο δεύτερος με τον τίτλο του ιππότη (Sir).

     Ο Χρήστος Γαλανός μεταξύ πολλών άλλων ίδρυσε γεωργική σχολή για Αφρικανούς στην πόλη Τάνκγα, έκτισε νοσοκομείο για στρατιώτες με ειδικές ανάγκες στην Αγγλία, ίδρυσε επίσης νοσοκομείο στην Δυτική Μακεδονία από όπου προερχόταν, πτέρυγα νοσοκομείου στο Nairobi της Κένυας και βεβαίως υπήρξε ο κύριος χρηματοδότης στην κατασκευή του Ελληνικού σχολείου στην Arusha.

     O Γιώργος Αρναούτογλου διετέλεσε ως Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος και πρόεδρος της Πανταγκανικής Ένωσης, που αποτελούσε το κεντρικό συμβούλιο των κοινοτήτων. Με έξοδα του κτίστηκε η Ορθόδοξη εκκλησία στο Dar es Salaam και το Government House, που ήταν η έδρα του Άγγλου κυβερνήτη.

Βεβαίως οι περισσότεροι πλούσιοι Έλληνες ήταν πολύ γενναιόδωροι και συμμετείχαν σε πολλά φιλανθρωπικά έργα.

     Κλείνοντας την σύντομη αυτή παρουσίαση, διαπιστώνει κανείς ότι οι Έλληνες της Ταγκανίκας κατόρθωσαν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά να προσαρμοσθούν, να αναπτύξουν σημαντικές δραστηριότητες και να μεγαλουργήσουν διατηρώντας πάντα όλα τα στοιχεία της Ελληνικής τους ταυτότητας.

                                                                                                                                  Βασίλης Δάλλαρης

________________________________________________ 

 Ο Βασίλης Δάλλαρης από την Tanga της Τανζανίας, είναι αποφοίτος του Ελληνικού Γυμνασίου της Αντίς Αμπέμπας. Όταν ήρθε στην Ελλάδα δραστηριοποήθηκε στον χώρο των αεροπορικών μεταφορών, εργάστηκε στην British Airways, διορίστηκε ως ο πρώτος Έλληνας Γενικός Διευθυντής για την Ελλάδα και στην συνέχεια ανέλαβε την θέση του Γενικού Διευθυντού Ανατολικής Μεσογείου.