posted May 4, 2018, 9:35 AM by ΣΤΑΥΡΟΣ ΒΙΝΙΕΡΑΤΟΣ
[
updated Dec 24, 2022, 10:04 AM
]
Η ΑΙΘΙΟΠΙΑ, Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΜΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΨΥΧΗΣ
Όταν βρεθείς σε έναν τόπο που μετρά το χρόνο διαφορετικά, όταν βγεις από το αεροπλάνο και δεν είσαι πια στο 2020 αλλά στο 2012, όταν σε λούζει το πρωινό φως του ήλιου αλλά η ώρα δεν είναι δέκα αλλά τέσσερις, γιατί η νέα μέρα ξεκινάει στις έξι το πρωί, όταν ο χρόνος αλλάζει το Σεπτέμβρη και οι μήνες είναι δεκατρείς, είσαι ο ίδιος άνθρωπος με αυτόν που ξεκίνησε το ταξίδι; Ή μήπως ήρθες να γνωρίσεις μια άλλη πλευρά του εαυτού σου, αυτή που πιστεύει ακόμα στα πνεύματα και τη δύναμη της φύσης; Που χάνεται μέσα στη μεθυστική μυρωδιά από το λιβάνι και με κάθε γουλιά από το ζεστό αρωματισμένο με βότανα καφέ έρχεται πιο κοντά στο Θεό;
Αυτός που περπατάει στην πλατεία Μέσκελ, στους σκονισμένους δρόμους της Αντίς Αμπέμπα, τους γεμάτους με μικροπωλητές, λούστρους και παλιά αυτοκίνητα, αυτός που κάθε τόσο χάνει την ανάσα του λόγω υψομέτρου, που αναγκάζεται να σταματήσει και να κοιτάξει γύρω του έναν κόσμο φτωχό, ευγενικό και κάπως συγκρατημένο στα συναισθήματα με τους ξένους, είναι ένας άνθρωπος που σου μοιάζει. Είναι ένα κομμάτι της ψυχής σου που κάπου το είχες ξεχάσει, σαν παλιό ρούχο που φέρνει αναμνήσεις μιας άλλης ζωής. Όταν πέφτει η νύχτα και αφήνεσαι στους ήχους μια ανατολίτικης τζαζ ή στο σπαρτάρισμα των λευκοντυμένων χορευτών, που ευλαβικά απομακρύνουν την αρνητική ενέργεια εσένα και από εμένα, τότε αρχίζεις να θυμάσαι από πού ξεκίνησες και αρχίζεις να καταλαβαίνεις πού θέλεις να πας.
Ταξίδεψα στην Αιθιοπία τον Ιανουάριο του 2020 για να ερευνήσω το κατά πόσο τα ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης βοηθούν στην ένταξη προσφύγων από τις γειτονικές χώρες, Σουδάν, Σομαλία, Ερυθραία. Το τμήμα κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου της Αντίς Αμπέμπα στη Σιντίστ Κιλό με υποδέχθηκε ως επισκέπτρια ερευνήτρια για τρεις μήνες και έγινε η όασή μου μέσα στην κουραστική καθημερινότητα της μεγάλης πόλης.
Μέσω καθηγητών από το ελληνικό σχολείο ήρθα σε επαφή με μέλη της Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς Αμπέμπας, που με βοήθησαν πολύ όχι μόνο στο να πραγματοποιήσω τις συνεντεύξεις που είχα προγραμματίσει, αλλά στο να έχω μια λειτουργική και ευχάριστη καθημερινότητα. Στον Ολυμπιακό, το Ντέμπρε Ζέιτ με τις όμορφες λίμνες και στα παζάρια της Αντίς, ανταλλάξαμε ιστορίες και έμαθα τι σημαίνει να ανήκεις σε δύο κόσμους, πώς αυτό σε ενδυναμώνει και τι προβλήματα δημιουργεί. Έμαθα για παιδιά με ελληνική καταγωγή, που παρότι έχουν φοιτήσει στο ελληνικό σχολείο, δε μπορούν να έρθουν και να ζήσουν στην Ελλάδα γιατί κάποιος πρόγονός τους δεν αναγνώρισε την οικογένεια και γιατί το ελληνικό κράτος κρίνει ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να πάρουν βίζα. Αυτά τα παιδιά, μιλούν ελληνικά, αστειεύονται στα ελληνικά, γνωρίζουν ελληνική ιστορία και λέξεις από την αργκό αλλά παραμένουν εγκλωβισμένα στη διαχωριστική γραμμή, ανάμεσα σε δύο κόσμους. Παρ’ όλ’ αυτά, το χαμόγελο δε σβήνει από τα χείλη τους.
Αντιμετώπισα αρκετές δυσκολίες στην έρευνά μου. Η μεγαλύτερη από αυτές ήταν η επίμονη άρνηση των Αιθιοπικών Αρχών να μου δώσουν άδεια να επισκεφτώ προσφυγικούς καταυλισμούς και να μιλήσω με πρόσφυγες από την Ερυθραία που μένουν στην Αντίς Αμπέμπα. Δεν το έβαλα κάτω. Με τη βοήθεια του βοηθού μου, ενός Έλληνα που μένει στην Αιθιοπία, κατάφερα ακόμα και με ασαφείς διευθύνσεις να κινηθώ σε ένα χαοτικό περιβάλλον και να συναντήσω ανθρώπους που εργάζονται σε οργανώσεις που βοηθούν πρόσφυγες, κάποιες από αυτές της εκκλησίας, αλλά και εκπροσώπους ευρωπαϊκών ΜΚΟ, ακαδημαϊκούς και φοιτητές και κάποιους Ερυθραίους πρόσφυγες που δέχτηκαν να μου μιλήσουν για τη ζωή τους σε ένα καφέ στη γειτονιά Γκόφα. Μέσα από την ακαδημαϊκή μου έρευνα έμαθα ότι η ανάγκη για ένταξη σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων δοκιμάζει την κοινωνική συνοχή στην Αιθιοπία, όπως αυτό συμβαίνει και σε ευρωπαϊκές χώρες. Πολύ συχνά, ο ντόπιος πληθυσμός βλέπει τους πρόσφυγες ως ανταγωνιστές στην αγορά εργασίας και την πρόσβαση σε καλλιεργήσιμη γη, που έτσι κι αλλιώς είναι περιορισμένες. Η άτυπη μετακίνηση προσφύγων στην πρωτεύουσα δεν κατάφερε να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας και της φτώχειας. Αντιθέτως, επέφερε αύξηση των τιμών στα ενοίκια. Οι πρόσφυγες περιέγραψαν το πώς είναι να ζεις για δεκαετίες σε καταυλισμούς επειδή δεν έχεις τα απαραίτητα χρήματα για να πληρώσεις τους διακινητές που θα σε φέρουν στη Δύση. Χωρίς να μπορούν να προχωρήσουν προς τα μπρος ούτε και να γυρίσουν πίσω, κοιτάζουν τη ζωή που δεν έζησαν.
Οι πρόσφυγες από την Ερυθραία, όπως και πολλοί Αιθίοπες, πασχίζουν να μεταναστεύσουν κάπου με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, ώστε να μπορούν να στείλουν εμβάσματα στις οικογένειές τους που περιμένουν πολλά από αυτούς. Ανέφεραν ότι ο μισθός στα πολλά υποσχόμενα βιομηχανικά πάρκα είναι τόσο μικρός (30 δολάρια το μήνα) που δε μπορούν να επιβιώσουν. Ο δρόμος όμως είναι γεμάτος κινδύνους. Πολλοί έχουν πέσει θύματα απαγωγής για λύτρα. Πολλοί δουλεύουν τμηματικά για να μπορούν να ξεπληρώνουν τους διακινητές. Γνωρίζουν το ρίσκο αλλά δεν τα παρατούν όσο υπάρχει έστω και μια ελπίδα. Στα συμπεράσματα της έρευνάς μου αναφέρω ότι αν δεν γίνουν επενδύσεις στην Αιθιοπία, που θα εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα στους εργαζόμενους, παρά τις όποιες καλές πρωτοβουλίες, είναι απίθανο να σταματήσει ο κόσμος να μεταναστεύει.
Στους τρεις μήνες που έμεινα στην Αιθιοπία, είχα την τύχη να γνωρίσω όμορφους ανθρώπους που με κάλεσαν στη ζωή τους για να γευτώ λίγο από την Αιθιοπική κουλτούρα. Για να μοιραστούμε μια ιντζέρα (κάποιοι με τάισαν στο στόμα ως ένδειξη φιλοξενίας), για να με μάθουν αιθιοπικούς χορούς σε αυτοσχέδια πάρτι στην αυλή ενός σπιτιού ή σε ένα γεμάτο με κόσμο μπαρ στη Μπόλε.
Οι Αιθίοπες μου φάνηκαν κάπως μαζεμένοι, κλειστοί σε μια πρώτη επαφή. Ένιωθα ότι δε με εμπιστεύονταν. Ποια είμαι; Τι θέλω εκεί; Με όσους όμως κατάφερα να σπάσω τον πάγο, κυρίως μέσα από τα κοινά μας ενδιαφέροντα, ένιωσα τι πραγματικά θα πει ζεστασιά και αλληλεγγύη. Δε θα ξεχάσω τη φίλη μου τη Μούλου, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Αντίς Αμπέμπα, που μπήκε στη διαδικασία να μου βρει τρόπο να κάνω τις συνεντεύξεις με πρόσφυγες χρησιμοποιώντας γνωστούς της, που με έβγαλε έξω να με κεράσει και να μου δείξει την πόλη, που μοιραζόμασταν τη μία πρίζα για λάπτοπ στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου και που και μέχρι σήμερα με βοηθάει. Ακόμα θυμάμαι έναν ταξιτζή που μου είπε ότι τρώει μία φορά τη μέρα για να δίνει το υπόλοιπο από το μεροκάματό του σε μια οργάνωση που ταΐζει άστεγα παιδιά στους δρόμους.
Στο καφέ Τρυστ στη γειτονιά Ολόμπια που έμενα, ένα πρωί μια Αιθιοπίδα γύρισε και μου είπε στα ελληνικά πόσο αγαπάει την Ελλάδα. Μου εξήγησε ότι έμενε στην Ελλάδα 15 χρόνια και δούλευε εκεί σαν νοσηλεύτρια και ότι αν και τελικά γύρισε στην Αιθιοπία λόγω γάμου, ακόμα θεωρεί την Ελλάδα σαν πατρίδα της. Μάλιστα, αγόρασε και σπίτι στη Μεσσηνία για μπορεί να έρχεται όποτε θέλει και όταν τη ρώτησα πού ακριβώς, μου ανέφερε το χωριό από το οποίο κατάγομαι εγώ! Στα βάθη της Αφρικής ξαναβρήκα το σπίτι μου. Οι ζωές των ανθρώπων που διασταυρώνονται με τρόπο μαγικό ανά τις ηπείρους.
Τέλος, αισθάνομαι τυχερή γιατί όσο ήμουν στην Αιθιοπία κατάφερα να κάνω δύο πολύ ενδιαφέροντα ταξίδια. Στην αρχή πήγα στη Λαλιμπέλα και είδα από κοντά το σύμπλεγμα των ναών που ήξερα μόνο από φωτογραφίες. Καθισμένη στην οροφή μιας από αυτές τις εκκλησίες, είδα ένα από τα πιο ωραία ηλιοβασιλέματα, με τον ήλιο να χάνεται πίσω από ατέλειωτες οροσειρές και άγριες χαράδρες. Το δεύτερο ταξίδι ήταν με φίλους στη νότια Αιθιοπία. Με ένα τζιπ περάσαμε μέσα από ποτάμια και γκρεμούς, παραδομένοι από τη ζέστη στην ομορφιά της αφρικανικής σαβάνας, ενώ, που και που, έκαναν την εμφάνισή τους χιμπατζήδες. Επισκεφτήκαμε κάποιες φυλές αλλά και εκτιμήσαμε την απόλυτη ησυχία τού άδειου από ανθρώπους τοπίο.
Δυστυχώς έφυγα νωρίτερα από ότι υπολόγιζα από την Αιθιοπία λόγω της καραντίνας, αλλά θέλω πολύ να ξαναπάω. Θέλω να ευχαριστήσω τα μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας, για τις καλές συμβουλές που μου έδωσαν πριν το ταξίδι, καθώς και όλους τους φίλους από την Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας, που ήταν κοντά μου.
Εύχομαι να επικρατήσει η ενότητα και η ειρήνη. Γιώτα Θεοδωρόπουλου
________________________________ Η Γιώτα Θεοδωρόπουλου, είναι συγγραφέας και υποψηφία Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Radboud της Ολλανδίας, με επαγγελματική και ερευνητική εμπειρία σε θέματα μεταναστευτικής πολιτικής.
 ΓΡΑΜΜΑ
ΣΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ ΠΙΕΡ ΖΑΝΝΟΤΙ
Αθήνα,
Μάρτιος 2020
Αγαπητέ
κύριε Πιερ Ζαννοττί, συνέβη κάποτε στο
Τζιμπουτί να μου σώσετε τη ζωή από
ελονοσία. Ήμουν μόνο έντεκα μηνών. Πάντα
σας σκέφτομαι και σας ανακαλώ στη μνήμη
μου όταν ανοίγω την καρδιά μου... Άλλωστε
χάρη σε εσάς βρίσκομαι εδώ υγιής. Γράφω
ένα γράμμα προς άγνωστη κατεύθυνση με
παραλήπτη εσάς, τον παιδίατρο με τα
κοκκινωπά μαλλιά και γένια. Η εφημερίδα
«κοντά
σας - Τα Eλληνο-Aιθιοπικά»
είναι το φανταστικό όχημα που θα ταξιδέψει
τα λόγια μου στη σκέψη σας. Θέλω να σας
θυμίσω ότι είμαι ένα παιδί που σώσατε.
Θέλω απλώς να σας πω ευχαριστώ, κι ας
πάει η κουβέντα μου στον αέρα. Πάντα
πίστευα πως όταν κάνεις καλές σκέψεις
για κάποιον θα ταξιδέψουν με κάποιο
μαγικό τρόπο, με ηλεκτρομαγνητικά
κύματα, στο πρόσωπο που σκέφτεσαι.
Κάποτε
στο Τζιμπουτί, οι γονείς μου με έφεραν
σ’εσάς σχεδόν ημιθανή και με απόγνωση
περίμεναν ένα θαύμα. Το κρύωμα που
νόμιζαν ότι είχα χειροτέρευε, αντί να
καλυτερεύει. Ήδη νόμιζαν ότι με έχασαν
αφού είχα παγώσει και ήδη σκελετωθεί.
«Ελονοσία» είπατε και μπήκα στην εντατική
για μία εβδομάδα. Κάνατε ό,τι περνούσε
απ’το χέρι σας για να με κρατήσετε στη
ζωή και το πετύχατε. Δεν είπατε ποτέ
στους γονείς μου τί ακριβώς κάνατε, παρά
μόνο «Μη ρωτάτε καλύτερα τί έκανα για
να ζήσει... είναι θαύμα» κουνώντας το
κεφάλι σας με τρόπο που ούτε ο ίδιος
πιστεύατε για όσα θα πράττατε.
Χρησιμοποιήσατε ηλεκτροσόκ αλλά δεν
γνωρίζουμε παραπάνω.
Αυτό
που αντίκρισαν οι γονείς μου όταν με
πήραν από την κλινική σας, ήταν το
μισοξυρισμένο μου κεφάλι. Απαλά, αφράτα
μαλλιά, γεμάτα σκούρες καστανές μπούκλες
παρέμειναν στη μισή μεριά του κεφαλιού.
Σε ένα μωρό έντεκα μηνών δεν μπορούσατε
να δώσετε φάρμακα, αυτό το εξηγήσατε
στην οικογένειά μου. Η ελονοσία όμως
νικήθηκε.Το κινίνο σώζει ζωές, μπορεί
να κιτρινίζει, για λίγο, το δέρμα των
ανθρώπων, όμως η ζωή είναι πάντα πολύ
πιο σημαντική. Πάνω απ’όλα ο άνθρωπος,
πάνω απ’όλα η ζωή. Κάποτε χάνονταν
άνθρωποι λόγω ελονοσίας, τώρα όχι, αν
και νομίζω πως δεν έχει βρεθεί εμβόλιο
κατά της ελονοσίας.
Τα
κουνούπια εξελίσσονται·
αχ, εκεί που τα κοιτάζεις εξαφανίζονται,
γίνονται αόρατα. Στη θέαση ενός και μόνο
κουνουπιού στον χώρο που βρίσκομαι
μπορώ να αναστατωθώ. Δεν φοβάμαι, θα
φροντίσω να το λιώσω. Τις προάλλες
ξύπνησα και καθώς άνοιγα τα μάτια, θολά
ακόμα απ’τον ύπνο, είδα μπροστά μου ένα
γιγάντιο κουνούπι! Πετούσε κατά πάνω
μου ευθυγραμμισμένο, απόλυτα προσηλωμένο
στον στόχο του, σε εμένα. Πετάχτηκα και
άνοιξα τα παραθυρόφυλλα να φωτιστεί το
δωμάτιο. Το τέλος του ήρθε γρήγορα. Δεν
θα ξεχάσω ακόμα, στο Τζιμπουτί, πως από
πολύ μικρή ηλικία κοιτούσα μέσα από τη
κουνουπιέρα μου, μια λιλιπούτεια τρυπούλα
στη λινή της ύφανση και υπολόγιζα αν
χωράει να τρυπώσει από εκεί κάποιο
κουνούπι. «Αποκλείεται να μπορούσε να
περάσει» σκεφτόμουν και αποκοιμιόμουν
ήσυχα. Είναι απίστευτο πως κάτι τόσο
μικροσκοπικό σπέρνει τον θάνατο σε
ανθρώπους και ζώα. Το κουνούπι, σχεδόν
μια τουφίτσα λεπτές τρίχες, πότε μαύρες,
γκρίζες ή ριγέ, ενωμένες σε ένα αηδιαστικό
γυρτό σώμα·
αυτό είναι το κουνούπι. Τα φτερά του το
πάνε και το φέρνουν σε ηπείρους ανά την
υφήλιο σκορπίζοντας τον πανικό. Τα
μικροσκοπικά αυτά τέρατα έστειλαν
πολλούς ανθρώπους στον άλλο κόσμο. Τα
κουνούπια και η ελονοσία τους.
Αυτές
τις μέρες που ο περισσότερος κόσμος ζει
μια πρωτόγνωρη καθημερινότητα, που
καθένας αντιλαμβάνεται με διαφορετικό
τρόπο, σας σκέφτομαι ξανά γιατρέ. Πιο
έντονα από ποτέ. Όλους τους γιατρούς
σκέφτομαι αυτό το καιρό. Τους γιατρούς
και νοσηλευτές σε όλον τον κόσμο που
προσπαθούν να κερδίσουν μια σκληρή και
άνιση μάχη ενάντια σε έναν ιό, το
κοροναϊό. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα
ζήσουμε κάτι σαν... καιρό πολέμου; Μου
φέρνει στο νου το Τσέρνομπιλ και την
ραδιενέργεια όλο αυτό με την καθαριότητα.
Κάνω σκέψεις για βιολογικά όπλα. Ο
Αμαζόνιος φλέγεται, η Αυστραλία το ίδιο·
καιγόμαστε, πλημμυρίζουμε, μα τί
συμβαίνει; Επήλθε κορεσμός στις
ξέγνοιαστες στιγμές; Χρειάζεται δράμα
για να ευγνωμονούνται οι μικρές απλές
ευτυχισμένες ώρες; Εύχομαι το ξεσκαρτάρισμα
των ζωντανών και των νεκρών να τελειώσει
σύντομα·η
τράπουλα να έχει μπαλαντέρ, να εμφανιστεί
το φάρμακο. Να συνεχίσει η ζωή να κυλά,
αν όχι όπως πριν, έστω καλύτερα. Ο κόσμος
θα μοιάζει να αρχίζει από την αρχή μετά
τον κορονοϊό.
Ακούω
τα κοτσύφια να τραγουδούν. Υπέροχη
μελωδία συντροφεύει το απόγευμά μου.
Τι τύχη να μπορείς πραγματικά να ακούς...
Ο κόσμος όλος ανοίκει στα πουλιά. Πετούν
ελεύθερα και τίποτα δεν φαίνεται να τα
σταματά. Η άνοιξη ήρθε κι απλώνω το χέρι
να την πιάσω. Στο μπαλκόνι μου χορεύουν
ροδοκόκκινα άνθη σαν μικροσκοπικά
καμπανάκια. Στο δέντρο του κήπου
πετάχτηκαν τα πρώτα φύλλα, ίδιες πράσινες
φουντίτσες. Κοιτάζω τα κοτσύφια,
αιωρούνται από το ένα κλαδί στο άλλο κι
από δέντρο σε δέντρο. Το τραγούδι των
αρσενικών κοτσυφιών διασκορπάται στον
αέρα, περνάει ανάμεσα από φυλλώματα,
κτήρια και φτάνει στα αυτιά μας για να
γαληνέψει τη ψυχή μας. Ένα θηλυκό κοτσύφι
στον απέναντι φοίνικα φτερουγίζει
χορεύοντας και σε δευτερόλεπτα βρίσκεται
στο μπαλκόνι μου·
στέκεται
για λιγάκι. Μέσα στα πουλιά μόνο ειρήνη
υπάρχει. Η ειρηνική μελωδία τους, το
χαρούμενο κάλεσμά τους, ηχεί στην καρδιά
μας σαν ηρεμιστικό. Τα κοτσύφια σφυρίζουν
και σήμερα χαρούμενα κι ανέμελα. Ακούω
και τους γλάρους, πετούν πάνω απ’τα
σπίτια μας σαν να χασκογελούν. Έτσι θα
γελάμε ξανά κι εμείς. Σύντομα, πολύ
σύντομα. Ο χρόνος φεύγει σαν την άμμο
που ξεγλιστράει από τη χούφτα μας. Για
την ώρα οι άνθρωποι καλούνται να μείνουν
σπίτι τους γιατί ο αόρατος εχθρός
αλωνίζει έξω. Μένουμε στο σπίτι για να
σωθούμε. Θα ήταν απλό αν κάποιοι άνθρωποι
δεν στεναχωριόνταν γι’αυτό. Έχει και
τα θετικά του ο «εγκλεισμός», η
μοναχικότητα, είναι σαν καταφύγιο. Ωραίο
να είσαι και σπίτι. Κάποιοι δεν έχουν
την ‘πολυτέλεια’ της στέγης. Στους
περισσότερους δίνεται η ευκαιρία να
απολαύσουν το σπίτι τους, την οικογένειά
τους·
να
παίξουν με τα παιδιά τους χωρίς το άγχος
του ρολογιού. Είναι παρηγοριά πως ο
αναγκαστικός εγκλεισμός είναι κάτι
περαστικό. Εύχομαι υγεία ψυχική και
σωματική. Δώρο Θεού η ζωή και η ειρήνη
στη ψυχή. Με υπομονή θα περάσει κι αυτό
και θα «λιαζόμαστε ξανά στον ήλιο». Έχει
λίγη συννεφιά. Μα ύστερα βγαίνει το φως
πάλι. Ο κόσμος μοιάζει να αλλάζει απ’την
αρχή και στη δική μας εποχή·
έχει συμβεί και στο παρελθόν.
Ας προβληματιστούμε χωρίς άγχος. Έτσι
είναι ο άνθρωπος και η ζωή. Η δύναμη της
ελπίδας όμως μάς προχωράει μπροστά. «Να
είσαι ευτυχισμένος που υπάρχεις και το
γνωρίζεις, αυτό είναι κάτι που υπερβαίνει
την ευτυχία, είναι θεία μακαριότητα»
έγραψε ο Χένρυ Μίλλερ...
Τις
μοναχικές ώρες οι σκέψεις «Γιατρέ,
σώσατε τόσες ζωές. Δώσατε τη χαρά να
αντικρίζουν το φως της μέρας, την ασημένια
λάμψη της νύχτας, τα χρώματα της ζωής.
Να ζουν την μυρωδιά του φθινοπώρου, του
χειμώνα, της άνοιξης και του καλοκαιριού.
Την αγάπη». Νιώθοντας τη ψυχή χαρούμενα
γειωμένη στο σώμα, τον εαυτό σου στην
αγκαλιά των ανθρώπων που αγαπάς, κάθε
στιγμή μιας ανάσας, κάθε φτερούγισμα
των βλεφάρων, όλα είναι ζωή που ακροβατεί
σε μια χρυσή κλωστή, γερή σε κάθε γλυκιά
σκέψη που κάνουμε, σε κάθε αγνό στόχο
που βάζουμε. Κάθε στιγμή είναι η κερδισμένη
στιγμή της ζωής. Γιατρέ, να είστε καλά
όπου κι αν είστε. Κι αν προοδεύετε
χαίρομαι, κι αν άγγελος γίνατε σας στέλνω
τη προσευχή μου. Από αυτή τη καταβύθιση
στον κόσμο τον δικό μου, σήμερα σκέφτομαι
όλους τους γιατρούς του κόσμου και πάνω
απ’όλα εσάς γιατρέ μου, κύριε Ζαννοττί.
Με
εκτίμηση, ένα παιδί που σώσατε
Ειρήνη
Σαββαΐδη

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ
ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Ονομάζομαι
Βαρβάρα Gkempiaou, η μητέρα μου είναι Ελληνίδα
και ο πατέρας μου Αιθίοπας. Μεγάλωσα
και σπούδασα στην όμορφη Ελλάδα. Βρέθηκα
στην Αιθιοπία για πρώτη φορά μετά τον
θάνατο του πατέρα μου, πριν από περίπου
15 χρόνια, ανακαλύπτοντας στα προσωπικά
του αντικείμενα έναν ''αδελφό από άλλη
μητέρα'', του οποίου αγνοούσα την ύπαρξη.
Το σοκ ήταν μεγάλο!
Η
ανακάλυψη αυτή έφερε τα πάνω κάτω στην
ζωή μου. Ήθελα να ταυτιστώ με την Αιθιοπία.
Το χρώμα του δέρματος μου, η διαφορετικότητα
μου, το μπούλινγκ (bullying) και η συμπεριφορά
που βίωσα εν μέρει τα χρόνια εκείνα,
όπου δεν υπήρχαν μαύρα παιδιά στην
Ελλάδα, ήρθαν να σβηστούν. Είχα ανακαλύψει,
σε μια μόλις ημέρα, την καινούργια μου
χώρα, μια νέα οικογένεια και μία πλήρη
αποδοχή. Δεν ήταν και λίγο !
Ταξίδεψα
για πρώτη φορά στην δεύτερη (!) πατρίδα
μου, για να βρω και να γνωρίσω τον άγνωστο
αδελφό μου. Τελικά τον βρήκα, οπότε
άρχισα να πραγματοποιώ συχνά ταξίδια
και να συνδέομαι μαζί του, την οικογένεια
του, τους Αιθίοπες, την κουλτούρα και
τον πολιτισμό τους. Αργότερα, αποφάσισα
να γυρίσω και να ζήσω στην Αιθιοπία.
Πήγα
στην Αιθιοπία και μετά από ένα χρονικό
διάστημα, αποφάσισα να ξεκινήσω μόνη
μου, έναν μεγάλο περίπατο, ακολουθώντας
μέρος της διαδρομής του μεγαλύτερου
ρήγματος της Αφρικής, του Rift Valley, ήταν
μία κίνηση ελευθερίας. Το ταξίδι αυτό
πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του
2017 και συγκεκριμένα τα Χριστούγεννα.
Η
Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Αιθιοπίας,
αποτελείται από 9 κύριες γεωγραφικές
περιοχές με δικές τους σημαίες, γλώσσες,
ήθη-έθιμα, φορεσιές, χορούς και κουζίνα.
Οι γλώσσες των φυλών της Αιθιοπίας είναι
γύρω στις 84 και ίσως περισσότερες, δεν
πρόκειται για διαλέκτους κατά την γνώμη
μου.
Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι οι γλώσσες των νοτίων
φυλών της Αιθιοπίας, όπου στα πλαίσια
της κατανόησής της, κάνω μια έρευνα για
την συλλογή και καταγραφή των λέξεων,
ηθών-εθίμων, διατροφής και χορών. Από
την γλώσσα του σώματος μπορείς να
αναγνωρίσεις σε ποια φυλή ανήκει ένα
άτομο.
Ένα
τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι
οι Αφάρ, οι οποίοι μιμούνται τον βηματισμό
της καμήλας, μιας και ζουν σε ερημικά
εδάφη, όπως είναι η Σαχάρα. Οι χοροί τους
αποκαλύπτονται μέσα από τις κινήσεις
και τον βηματισμό της καμήλας. Στην
πραγματικότητα, για να περπατήσεις στην
έρημο, χωρίς να κουράζεσαι από την βαριά
άμμο, πρέπει να μιμηθείς τον βηματισμό
τους. Φαίνεται από την μέχρι τώρα ερευνά
μου, οτι η γλώσσα τους έχει διαμορφωθεί,
ανάλογα με τις χιλιομετρικές αποστάσεις
στις οποίες βρίσκονται μεταξύ τους, ή
σε σχέση με ποιους είχαν ενώσει στο
παρελθόν τα βασίλειά τους. Η γλώσσα
είναι όπλο και δεν θα ήθελες ο εχθρός
να την αναγνωρίζει.
Στην
διαδρομή, το κλίμα, το έδαφος και οι
άνθρωποι άλλαζαν, αλλά και εγώ μαζί
τους. Συνάντησα παιδιά στο δρόμο που
έκαναν οτοστόπ για να πάνε στο σχολείο
τους, στα σπίτια τους και τα παρέσυρα
να περπατήσουν μαζί μου. Μου είπαν να
πάω στο χωριό τους, να γνωρίσω τις μαμάδες
τους και πήγα.
Είτε
φάντασμα είδαν οι γυναίκες, είτε εμένα,
ήταν ένα και το αυτό, έψαχναν για το που
άφησα το αυτοκίνητο μου, άλλες γύριζαν
από τα χωράφια, άλλες μαγείρευαν, μου
πρόσφεραν φαγητό και νερό (το νερό ήταν
καφέ χρώματος !). Το ήπια γιατί κατάλαβα
πόσο πολύτιμο είναι, όταν το κουβαλάς
κάθε μέρα. Τιμή μου ! Το πλήρωσα βέβαια
αργότερα ! Παράσιτα.
-
Με ρώτησαν τι κάνω; γιατί περπατάω μόνη
μου και που πηγαίνω; (άντρα δεν έχεις;)
-
Τους είπα ότι πάω στον Αρχάγγελο Γαβριήλ!
Ο
Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν στην πραγματικότητα
ο τελικός μου προορισμός, για την γιορτή
του που γίνεται κάθε χρόνο, όταν συρρέουν
εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί αλλά και
μουσουλμάνοι. Ο Αρχάγγελος αναφέρεται
και στις δυο θρησκείες, στο κοράνι
αναφέρεται ως Τζιμπρίλ. Αυτό που συμβαίνει
στο Κουλουμπί, έτσι ονομάζεται η περιοχή
που βρίσκεται μεταξύ Dire Dawa και Harar,
το θεωρώ ότι είναι αποτέλεσμα συντονισμού
των πιστών, της ψαλμωδίας, των τυμπάνων
και των κρουστών μουσικών εκκλησιαστικών
οργάνων, τα οποία σε εξαγνίζουν, ακόμη
και άθεος να είσαι.
Στην
Αιθιοπία υπάρχουν χριστιανοί και
μουσουλμάνοι, σχεδόν ισόποσα και ζουν
ειρηνικά μεταξύ τους, εκατοντάδες
χρόνια, παντρεύονται μεταξύ τους, δίχως
να αλλάξει κάποιος την θρησκεία του.
Μοναδικός τόπος ειρηνικής συνύπαρξης
στον κόσμο, πρότυπο για ολόκληρη την
ανθρωπότητα.
Το
μέρος είναι θεϊκό και η ολονύχτια τελετή
σε φέρνει πιό κοντά στον Θεό. Εχει
ιδιαίτερη σημασία για τους φτωχούς
ανθρώπους να πιστεύουν. Είναι η μοναδική
κινητήριος δύναμη που σου φέρνει την
ελπίδα, για το αύριο. Στις αντίξοες
συνθήκες που ζουν, το μόνο που μπορεί
να τους απεγκλωβίσει είναι αυτή η τελετή,
όπου τάζουν στον Αρχάγγελο μέχρι και
τις ψείρες τους, αυτοί που δεν έχουν
τίποτε άλλο να δώσουν. Ευτυχώς που η
πίστη δεν μπορεί να κλαπεί, είναι το
μόνο που έχουν και τους δίνει την ελπίδα
για το αύριο.
Στις
νότιες φυλές, οι Hammer πιστεύουν στον Θεό,
με έναν δικό τους μοναδικό τρόπο. Δεν
ανήκουν σε κάποια θρησκεία. Ο Θεός
περιέργος υπάρχει σαν λέξη στις φυλές,
και σε δύο συγκεκριμένες τον λένε
"ΤΣΕΟΣ". Οχι δεν πήγαν Έλληνες εκεί
να τους το πούνε ! Σε μία φυλή μάλιστα
δεν υπάρχει η λέξη πλούσιος και φτωχός
και αριθμός πάνω από το 100. Οι Hamer όταν
θέλουν να πουν τον αριθμό 20, λένε: "Enti
kala kaisa", που σημαίνει ενός ανθρώπου
όλα τα δάκτυλα.
Η
συνάντηση του σύγχρονου ανθρώπου, που
ζει στην δύση, με τις νότιες φυλές τις
Αιθιοπίας, είναι κάτι σαν να βρίσκεις
τα ξεχασμένα σου αδέλφια, τους συγγενείς
σου, τον ίδιο σου τον εαυτό, πριν από
χιλιάδες χρόνια. Είναι ένα ζωντανό
μουσείο της ανθρωπότητας, που αντιστέκεται
στην εξέλιξη, χάριν της ελευθερίας του
ανθρώπου και της φύσης. Κάθε φυλή έχει
δυο γενιές γιαγιάδων στο χωριό, μόνο
που ποτέ δεν κατέγραψαν την ηλικία τους
στον δήμο, γιατί απλά δεν υπάρχει
δημοτολόγιο (και τι το χρειαζόμαστε
άλλωστε). Αφήστε που δεν υπάρχει ακριβώς
ερώτηση του: πόσο χρονών είσαι; Η
αντίστοιχη κοινή είναι: πως περνάς στην
ζωή σου;
Γραπτό
λόγο δεν έχουν, η γλώσσα και η ιστορία
τους, περνά από στόμα σε στόμα, με μύθους
του Αισώπου, τον οποίο ποτέ δεν γνώρισαν,
οτι ήταν από εκεί. Τα μόνα βιβλία που
εχουν, είναι τα γυμνά κορμιά τους, τα
οποία στιγματίζονται με σύμβολα, που η
σημασία τους χάνεται με τον θάνατο του
κορμιού, αλλά όχι η ιστορία τους. Στην
καταγραφή των γλωσσών που συλλέγω στο
Νότιο τμήμα της Αιθιοπίας, παρατήρησα
ότι ενώ δεν έχουν γραπτό λόγο, αποτυπώνουν
στα γυμνά τους κορμιά, σύμβολα, τα οποία
μπορείς να αποκρυπτογραφήσεις, ως
ζωντανά βιβλία, τα οποία καταστρέφονται
με τον θάνατο του ανθρώπου.
Bαρβάρα Gkempiaou
LALIBELA: Η ΓΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ
Στο
Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων
''Μελίνα'', παρουσιάσθηκε η έκθεση
φωτογραφίας του Βασίλη Αρτικού, με τον
τίτλο LALIBELA η
γη των Αγγέλων. Πρόκειται για
ασπρόμαυρες φωτογραφίες υψηλής τεχνικής,
στις οποίες απεικονίζεται με ένα μοναδικό
τρόπο, το δέος που καταλαμβάνει τον
Αιθίοπα πιστό όταν προσεύχεται.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν
Αιθίοπες πιστοί και πιστοί της Εκκλησίας
της Ερυθραίας, στην Αθήνα, οι οποίοι
φορώντας θρησκευτικές στολές, έψαλλαν
θρησκευτικούς ύμνους συνοδεία ενός
τυμπάνου. Στην ατμόσφαιρα ήταν διάχυτη
η μυσταγωγία, που έκανε τον επισκέπτη
να αισθανθεί, ότι ο χώρος της έκθεσης
είχε μεταβληθεί σε ναό και οι φωτογραφίες
σε εικόνες.
Η Lalibela, είναι μια μικρή
πόλη της Αιθιοπίας, του 1.100 μ.Χ. με τους
υπέροχους λαξευμένους στους βράχους
ναούς. Από το 1978 είναι μνημείο παγκόσμιας
κληρονομιάς της UNESKO και αποτελεί
σημαντικό θρησκευτικό κέντρο των
Ορθοδόξων Χριστιανών της Αφρικής. Η
πόλη, η οποία ονομάζεται και η «Ιερουσαλήμ
της Αφρικής», διατηρεί τις παραδόσεις
των πρώτων Χριστιανικών χρόνων ανέπαφες
στο πέρασμα των αιώνων.
Εκεί, άνδρες και γυναίκες
ντυμένοι με ολόλευκους χιτώνες ως
άγγελοι κυκλοφορούν ανάμεσα και γύρω
από τις λαξευμένες εκκλησίες, εκτελώντας
τις λατρευτικές τους τελετές, κινούμενοι
στους ρυθμούς των τυμπάνων και αλαλάζοντες
εκστασιασμένοι τείνοντας τα χέρια τους
προς τον ουρανό.
Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος,
ιστορικός της τέχνης και καλλιτεχνικός
Σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, στην
ομιλία του, μεταξύ των άλλων ανέφερε
και τα παρακάτω: <<Απλά, λιτά, με μιαν
ιδιαίτερη κατάνυξη και εσωτερικότητα
οι φωτογραφίες στον τρόπο που εκτυλίσσονταν
στα μάτια μου μέσα στο χρόνο, μου θύμισαν
ιδιαίτερα αγαπητές στιγμές στην ιστορία
κυρίως του κινηματογράφου παρά της
λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, είτε της
φωτογραφίας. Από το Ordet του Ντρέγιερ έως
τα Κατά Ματθαίον του Παζολίνι, έβλεπα
έναν αρχαίο κόσμο να ζει σήμερα μέσα
στην απρόσμενα θαυμαστή τραγικότητα
χαμογελαστών ανθρώπων σε ένα τοπίο
μοναδικό. Μαυρόασπρες φωτογραφίες με
ακραίες αντιπαραθέσεις φωτός και σκιάς
έδιναν το πιο απλό θέαμα ανάμεσα στα
λευκά ρούχα και τα χρώματα της πέτρας
και της νύχτας>> και συνέχισε:<<
Ένα σώμα σκύβει από το βάρος της ζωής ή
της κούρασης χωρίς να χάσει την αρμονία
του ανθρώπου που έμαθε να ζει με τους
όρους της ζωής του σε αυτό τον κόσμο. Kι
ο κόσμος αυτός του δίνει τη χαρά της
γιορτής που αλαφραίνει το βάρος που κι
αν δεν κρύβεται, όπως κι οι ρυτίδες του
προσώπου και των χεριών, είναι ένα με
τις συνθήκες του ήλιου και της εργασίας,
της ζωής και της διάρκειάς της, της
κίνησης και της στάσης. Αυτές οι
φωτογραφίες σε κάνουν να καταλαβαίνεις
πως προφανώς τέτοιοι άνθρωποι έχτισαν
και λάξεψαν στην πέτρα αυτούς τους
μοναδικούς ναούς>>.
Το κάλος του τόπου και
η εκπληκτική αρχιτεκτονική των λαξευμένων
εκκλησιών, σε συνδυασμό με τη δωρικότητα
και την έντονη πνευματικότητα της ζωής
των ανθρώπων, έμπνευσαν τον φωτογράφο
Βασίλη Αρτικό. Επισκέφτηκε τη Lalibela τρεις
φορές, βίωσε και γιόρτασε με τους
κατοίκους της τις μεγάλες γιορτές της
Χριστιανοσύνης. Οι φωτογραφίες της
έκθεσης παρουσιάζονται σε φωτογραφικό
λεύκωμα, με τον ομότιτλο της έκθεσης.
Σταύρος Ε. Βινιεράτος
Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΑΓΟΣ ΑΠΟ
ΤΟ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ Τί ώρα είναι; Η ώρα
του παστίς. Ο ουρανός σκοτείνιασε στο
Ντακάρ και υποδέχεται το αχνό φως της
νέας Σελήνης. Στο σπίτι μας μπροστά στη
θάλασσα, βγαίνοντας στη βεράντα βλέπεις
την αμμουδιά, ακούς τα κύματα να σκάνε
απαλά και τα αστέρια λάμπουν σαν κινούμενα
καθρεφτάκια.
Τέτοια ώρα περνούσε
ο Οσμάν να πιει μερικά ποτηράκια pastis
μαζί με τον πατέρα μου. Βγήκα στη βεράντα
και είδα τον αδελφό μου να έρχεται προς
τα εδώ. Φέγγει μέσα στο σκοτάδι η φλόγα
του τσιγάρου του σαν πυγολαμπίδα που
ζωγραφίζει μικρές εναέριες διαδρομές.
Δεν ήρθε μόνος του, είναι και ο Μπερνάρ
μαζί του -ο γείτονάς μας-.
Απόψε θυμηθήκαμε την
εκδρομή που κάναμε με τη πιρόγα στα
ανοιχτά του Ατλαντικού. Αυτό που
εντυπωσίασε όλους μας ήταν το «νεκροταφείο
πλοίων». Τί να ήταν αυτό που οδήγησε
αυτά τα πλοία στον βυθό; Ποια μοίρα; Η
εικόνα αυτή χαράχτηκε στο μυαλό μας.
Τόσα κατάρτια να προεξέχουν απ΄την
επιφάνεια της θάλασσας γεμάτα κορμοράνους,
γύπες και αετούς. Αυτά τα πουλιά είχαν
βρει ένα σπίτι εκεί κι άλλα τόσα ψάρια
ζουν στη δικιά τους κρυμμένη υγρή
πολιτεία.
Τόσα φορτηγά πλοία
μισοβυθισμένα. Ήταν κάπως τρομακτικό.
Η ώρα έφτανε δώδεκα τα μεσάνυχτα. Τα
μάγουλά μας έκαιγαν απ’το παστίς και
τον αναβρασμό στη ψυχή μας απ’τις
εικόνες που είχαμε δει εως τώρα στις
εκδρομές μας. Στην παρέα προστέθηκε και
ο Ιλφετού -ο νεαρός Σενεγαλέζος που μας
βοηθούσε σε όλες τις δουλειές-. Ήξερε
πως είχαμε ζήσει στο Τζιμπουτί και
θέλησε να μοιραστεί μια ιστορία μαζί
μας. «Ξέρετε ότι στο νεκροταφείο πλοίων
έζησα μια περίεργη περιπέτεια; Εκεί
γνώρισα τον Φιλήμων!» μας είπε.
Βυθιζόμασταν σε νήδυμο
ύπνο με το φλοίσβο σωστό νανούρισμα και
τον Ιλφετού να μας διηγείται...
«Ο Φιλήμων, λοιπόν,
φίλοι μου, ήταν σπουδαίος άνθρωπος...
όμως... Είναι αληθινή ιστορία, αλλά δεν
σας λέω το πραγματικό του όνομα! Κάποτε
ακούστηκε πως ένας ‘’άγιος’’
κυκλοφορούσε ανάμεσα στους αυτόχθονες
κι έτρεχαν να τον γνωρίσουν. Τριγυρνούσε
στις φτωχογειτονιές παραμυθιάζοντας
τους ανθρώπους πως είναι θεός. Ακουγόταν
πως έδινε κάτι μαγικούς σπόρους
τυλιγμένους σε ύφασμα που είχε φέρει
από το Τζιμπουτί. Οι τυλιγμένοι σπόροι
δένονταν με σπάγγο στο μπράτσο εκείνου
που ήθελε να έχει ωραία ζωή. Άκουγε τους
προβληματισμούς τους και τους έταζε
λαγούς με πετραχήλια, αφού πρώτα τους
ζητούσε χρήματα, φαγητό, ρούχα και μια
γωνιά να κοιμηθεί. Τους είχε πείσει τόσο
πολύ όλους σε σημείο να έχει πειστεί κι
ο ίδιος για την αγιοσύνη του. Κοιτιόταν
στον καθρέφτη τα βράδια και καμάρωνε
όταν είχε καταφέρει να κάνει το θαύμα
του. Ένα θαύμα που ο ίδιος είχε σκηνοθετήσει.
Έλεγε το μέλλον γιατί επικοινωνούσε με
τον Θεό και είχε φρέσκα νέα για τον
καθένα. Το πιο συνηθισμένο κόλπο του
ήταν σε νέα ζευγάρια να μαντεύει πως
δεν μπορούν να κάνουν παιδιά αλλά θα τα
κατάφερναν με τους μαγικούς του σπόρους.
Με τον καιρό πλούτισε
και έτσι αγόρασε και πλοίο! Σπίτι δικό
του δεν είχε, όμως είχε το δικό του πλοίο.
Στο πλοίο του, που ήταν ένα σαπιοκάραβο
και χάρη σε αυτό έλεγε πως είναι
εφοπλιστής, έκρυβε τα διάφορα αντικείμενα
αξίας που είχε αποκτήσει απ’τις δωρεές
που του έκαναν οι ευκατάστατοι αφρικάνοι.
Τον είχαν για θεό κι έτσι του έκαναν όλα
τα χατήρια.
Ο Φιλήμων, που ήταν το
ψευδώνυμό του, γιατί του άρεσαν τα αρχαία
ελληνικά ονόματα, ήταν άνθρωπος του
γλεντιού και γεύτηκε απολαύσεις, ειδικά
αφότου μάζεψε μπόλικο χρήμα. Του άρεσαν
οι γυναίκες όμως δεν έπρεπε να παντρευτεί,
γιατί θα έχανε το χάρισμα της επικοινωνίας
με το Θεό. Μέσα στις απολαύσεις του ήταν
και η κόρη μιας οικογένειας καλής τάξης
που τον είχαν φιλοξενήσει κάποια βράδια
να κοιμηθεί σπίτι τους. Η μικρή τον
ερωτεύτηκε παράφορα αλλά εκείνος ήταν
ανένδοτος. Δεν θα άφηνε με τίποτα να
πάει στράφι μια καριέρα που του απέφερε
χρήμα, για χάρη μιας κοπελίτσας. Όταν
πια κατάλαβε πως θα μαζευόταν ολόκληρη
‘αγέλη’ για να τον κάνει τόπι στο ξύλο,
κρύφτηκε στο πλοίο του και εξαφανίστηκε.
Ήξερε για το «νεκροταφείο πλοίων».
Αποφάσισε να βυθίσει το αγαπημένο του
πλοίο, που το είχε ονομάσει «Σόλων – ο
μεσολαβητής». Το σχέδιο του ήταν να
μείνει πάνω στο «Σόλων» όσο περισσότερη
ώρα μπορούσε. Τελευταία στιγμή θα άφηνε
το πολυαγαπημένο του πλοίο και θα έφευγε
με τη σωστική λέμβο φορτωμένη με μπαούλα
γεμάτα με όλη τη περιουσία του, για να
κρυφτεί προσωρινά στο Cabo Verde (Πράσινο
Ακρωτήρι) και από εκεί θα ταξίδευε κάποια
στιγμή ευθεία απέναντι για την Βενεζουέλα.
Δεν έχει σημασία πώς
κατάφερε να το βυθίσει τελικά. Αυτό που
έμεινε στη τραγική ιστορία είναι πως
πάνω στην προσπάθεια του, ο καημένος ο
Φιλήμων, να βυθίσει το πλοίο του, την
κρίσιμη εκείνη ώρα που όλα είχαν πάει
καλά στο σχέδιο του, καθώς είχε ετοιμάσει
τη σωστική λέμβο για καθέλκυση, μπλόκαραν
τα γρανάζια των αλυσίδων, των σκοινιών
και οι ιμάντες που συγκρατούσαν τη
σωτήρια βάρκα της διαφυγής του. Ένας
τεράστιος κόμπος τον κράτησε για πάντα
δεμένο με τη περιουσία του στον βυθό
μαζί με το «Σόλων». Πρόφτασε να πετάξει
τη φωτοβολίδα κινδύνου όμως το σήμα
λήφθηκε αργά από το λιμενικό.
Λένε πως αν κάνεις μια
βόλτα, τις βραδιές με μεγάλο φεγγάρι
στο «νεκροταφείο πλοίων» -εκεί που
‘αφήνουν’ τα άχρηστα πλοία- ο Φιλήμων
μοιάζει να είναι εκεί, να αιωρείται πάνω
απ’το βυθισμένο του ‘Σόλων’ σαν
πειρατής πάνω σε ένα κατάρτι. Μπορείς
να τον δεις και ίσως να σου μιλήσει
κιόλας. Το έκανα εγώ κάποτε. Ένα βράδυ,
πριν να έχω ακόμα τη δικιά μου βάρκα, με
πήγε ο Οσμάν. Ελάτε τώρα φίλοι μου!
Κοιμάστε όρθιοι;» «Σε ακούμε Ιλφετού,
τί ωραία που τα λες...» είπαμε με μια
φωνή. «Πλέαμε, λέω, αρκετή ώρα ανάμεσα
στα βυθισμένα κουφάρια των πλοίων, στη
σκοτεινή θάλασσα.
Το φως του φεγγαριού
ασήμιζε στους παφλασμούς και χρειαζόταν
πολλή προσοχή όταν περνούσες από εκεί,
μπορούσες εύκολα να χτυπήσεις σε κάποια
μισοβυθισμένη πλώρη. Είχε απόλυτη ησυχία
αλλά ξαφνικά άρχισε να με ανατριχιάζει
ένας υγρός άνεμος. Είχα ανατριχιάσει
τόσο πολύ που αν είχα κοτσίδες θα είχαν
σηκωθεί όρθιες σαν κεραίες! Νομίζω πως
τα χρειάστηκα! Χλωμιάζεις στην αρχή
απ’το φόβο σου αν δεν έχεις ξαναδεί
φάντασμα, όμως είναι φιλικός. Παρέα
θέλει. Ήθελα να γυρίσουμε πίσω αρχικά,
όμως η περιέργειά μου υπερνίκησε τους
ενδοιασμούς μου. Κάτι σαν ομίχλη πύκνωνε
μέχρι να εντοπίσουμε το σωστό πλοίο κι
ύστερα ακούστηκε υπόκοφα το τραγούδι
του... Να’μουνα Θεός για λίγο, απ’το
φόβο να ξεφύγω, να μπορώ να σου φωνάξω
"σ’αγαπώ" Όμως τι να πω για μένα,
είμαι τίποτα για σένα και το βλέπω
που σε χάνω και πονώωω, πλοιαράκι μου
γλυκό... έλεγε ένα τραγούδι του Πάριου,
τού άρεσε πολύ αυτός ο τροβαδούρος. Έτσι
μάθαμε τον Πάριο στο Ντακάρ, γιατί μέχρι
τότε μόνο ποδόσφαιρο γνωρίζαμε και
Ολυμπιακό.
Όσοι περνούν από εκεί
τα πρωινά κοιτούν αν επιπλέει τίποτα
περίεργο. Κάποιοι τον βλέπουν στην
αντανάκλαση του νερού, να τους γνέφει
χαιρετισμό, μα με το κύμα χάνεται η
εικόνα του και δεν ξέρεις αν αυτό που
κοίταξες στα γαλαζοπράσινα νερά είναι
εκείνος ή η φαντασία σου που οργίασε
κάτω απ’το φως του ήλιου. Λένε πως εκεί
που αιωρούνται οι ψυχές των νεκρών είναι
σημάδι πως υπάρχει θησαυρός και ο
θησαυρός του Φιλήμωνα έχει ενδιαφέρον,
ωστόσο κανείς δεν στάθηκε τυχερός»
Τί ώρα είναι; Ώρα που
ξημερώνει κι ανοίγουμε τα μάτια μας, τα
γεμάτα άμμο και συνειδητοποιούμε ότι
κοιμήθηκαμε στην παραλία. Διψάμε
υπερβολικά και τινάζουμε την άμμο που
μαζεύτηκε στις τσέπες μας. Τα ονειρευτήκαμε
όλα αυτά; Κι όμως το νεκροταφείο πλοίων
βρίσκεται εκεί και όποιος θέλει μπορεί
να το δει. Κάπου στον Ατλαντικό.
Ειρήνη Σαββαΐδη
100 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΙΘΙΟΠΙΚΗΣ
ΦΙΛΙΑΣ
...Την εκδήλωση που έγινε
για τον εορτασμό των ''100 χρόνων διπλωματικών
σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και Αιθιοπίας''
στο Ηρώδειο, άνοιξε με την ομιλία του,
ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Αιθιοπία,
Νικόλαος Πατακιάς.
Αναφέρθηκε στους ιστορικούς δεσμούς
μεταξύ των δυο χωρών, και στην πρωτοβουλία
της Ελληνικής Πρεσβείας της Ελλάδος
στην Αντίς Αμπέμπα, να ανεβάσει την
παράσταση με την ζωή του Σωκράτη στο
Εθνικό Θέατρο της Αιθιοπίας και να τη
μεταφέρει στην Ελλάδα. Στη συνέχεια
μίλησε ο διάσημος Αιθίοπας ηθοποιός
Ντεμπέμπε Εσέτου, ο οποίος αναφέρθηκε
στο Σωκράτη και στη σημερινή πολιτική
κατάσταση στη χώρα του. Η εκδήλωση
έκλεισε με την ανάκρουση των εθνικών
ύμνων των δυο χωρών και ακολούθησε η
παράσταση του Εθνικού Θεάτρου της
Αιθιοπίας, με τον τίτλο Bado
Egir - Ο Σωκράτης ξυπόλητος
στην Αθήνα.
...Την εκδήλωση τίμησαν
με την παρουσία τους, από την Ελληνική
πλευρά, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών
Γιώργος Κατρούγκαλος και ο Υφυπουργός
Εξωτερικών Μάρκος Μπόλαρης, ενώ από την
Αιθιοπική πλευρά, η Επίτιμος Πρόξενος
της Αιθιοπίας στην Ελλάδα, Τερίνα
Καλογεροπούλου-Αρμενάκη.
...Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία
θα εκδώσουν ειδική αναμνηστική σειρά
τριών γραμματοσήμων, με τον τίτλο ''Η
ιστορική παράσταση του Εθνικού Θεάτρου
της Αιθιοπίας, στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού,
την 1η Οκτωβρίου 2018, με θέμα την ζωή του
μεγάλου αρχαίου Ελληνα φιλοσόφου
Σωκράτη, σηματοδοτεί την αναγέννηση
των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδος-Αιθιοπίας,
στην αυγή της δεύτερης εκατονταετίας
τους''. Την ίδια σειρά θα εκδώσουν και
τα Αιθιοπικά Ταχυδρομεία και με τον
ίδιο ακριβώς τίτλο.
...Τον εορτασμό των «100
χρόνων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ
Ελλάδος και Αιθιοπίας», στην Αθήνα, τον
χρηματοδότησαν μέλη του Ελληνισμού της
Αιθιοπίας και συγκεκριμένα, οι παρακάτω
χορηγοί:
- Η οικογένεια της
Αλεξάνδρας Μαμαλίγκα-Προκοπίου.
- Η κατασκευαστική
εταιρεία ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε, που
δραστηριοποιείται στην Αντίς Αμπέμπα,
με πρωτοβουλία του
Γιάννη Μαργιώλου.
- Η Τερίνα
Στουραΐτη Mezzedimi, Επίτιμη Πρόξενος
της Ελλάδος στο Τζιμπουτί.
- Η οικογένεια του
Γιώργου Βλαχογιάννη.
- Η εταιρία HYDROS
S.A Ethiopia, του Σταύρου
Σταύρου.
- Ο
Γιώργος Γεωργαλής, Πρόεδρος της Ελληνικής
Κοινότητας της Ντίρε Ντάουας.
- Η Εταιρία
σχεδιασμού και ένδυσης
YORDI DESIGN COMPANY,
της Yordanos Abera.
- Η Εμπορική Εταιρία
BAMBIS PLC Ethiopia, του Χαράλαμπου
Τσιμά.
- Ο Νικόλαος Χ. Πατακιάς, Πρέσβης της Ελλάδας στην Αιθιοπία.
...Στη συνέντευξη τύπου,
που έδωσε ο επικεφαλής του αιθιοπικού
θιάσου, Ντεμπέμπε Εσέτου, στην Ένωση
Ελλήνων Συντακτών, αναφέρθηκε και στις
σχέσεις του με τους Έλληνες της Αντίς
Αμπέμπας και ανέφερε: Το πρώτο ούζο, το
ήπια στο μπαρ King George του
Ορτεντζάτου, ενώ τον πρώτο μπακλαβά τον
έφαγα στο ζαχαροπλαστείο Ras
Makonen του Γανωτάκη και τα
βιβλία μου τα αγόραζα από το βιβλιοπωλείο
του Γιαννόπουλου.
...Εκπρόσωπος του Συλλόγου
Ελλήνων Αιθιοπίας, Σταύρος Ε. Βινιεράτος, παραβρέθηκε στην
δεξίωση, που έδωσε το Επίτιμο Προξενείο
της Αιθιοπίας στην Ελλάδα, προς τιμή
των μελών του Εθνικού Θεάτρου της
Αιθιοπίας. Σε μήνυμα του, τους εξέφρασε
την χαρά του, για την παρουσία τους στο
Ηρώδειο. Τους ενημέρωσε, ότι, οι Έλληνες
της Αιθιοπίας τους παρακολουθήσαν με
μεγάλη συγκίνηση και την εκδήλωση,
χρηματοδότησαν Έλληνες, που γεννήθηκαν
στην Αιθιοπία. Επίσης, συνεχάρη τον
Πρέσβη Νικόλαο Πατακιά, για την πρωτοβουλία
του και ευχαρίστησε την Σοφία Πατακιά
και την Βαρβάρα Γκεμπιάου, για τις
προσπάθειες που έκαναν, ώστε να πετύχει
η εκδήλωση. Σταύρος Ε.Βινιεράτος
Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΕΠΕΣΤΡΕΨΕ
ΞΥΠΟΛΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου,
οι καρδιές της αιθιοπικής κοινότητας
της Αθήνας και της ελληνικής κοινότητας
της Αντίς Αμπέμπα θα χτυπήσουν μαζί στο
Ηρώδειο. Στο πλαίσιο του εορτασμού των
«100 χρόνων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ
Ελλάδος και Αιθιοπίας», το Εθνικό Θέατρο
της Αιθιοπίας θα παρουσιάσει την
παράσταση «Ο Σωκράτης ξυπόλυτος στην
Αθήνα», για τη ζωή του Ελληνα φιλοσόφου,
ένα έργο βασισμένο σε δύο Διαλόγους του
Πλάτωνα («Φαίδων» και «Κρίτων») και στην
«Απολογία του Σωκράτη».Τα παραπάνω,
έγραψε η δημοσιογράφος Λίνα Γιάνναρου,
στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, στο φύλλο
της Τετάρτης 19 Σεπτεμβρίου 2018.
Και πραγματικά, όλοι
ήμασταν εκεί, παρά τις άσχημες καιρικές
συνθήκες. Το Αρχαίο Θέατρο γέμισε με
Έλληνες της Αιθιοπίας, Αιθίοπες που
ζουν στην Ελλάδα και Έλληνες που αγαπούν
την Αιθιοπία. Παρακολουθήσαμε μια
μοναδική παράσταση, βλέποντας τους
Αιθίοπες ηθοποιούς να φορούν τις αρχαίες
ελληνικές ενδυμασίες και τους Αιθίοπες
θεατές να παρακολουθούν, για πρώτη φορά,
από κοντά τους καλύτερους ηθοποιούς
της χώρας τους.
Ο Αιθίοπας Σωκράτης
έκανε το κοινό να τον λατρέψει και να
γελάσει με τις υπέροχες κόντρες του με
την Ξανθίππη, αλλά και με τους διαλόγους
που έχει με άλλους Αθηναίους της εποχής.
Οι Αιθίοπες που βρέθηκαν στην παράσταση
παρακολούθησαν το έργο στη γλώσσα τους,
χειροκροτώντας παρατεταμένα μετά από
κάθε πράξη, ενώ οι Έλληνες και οι υπόλοιποι
θεατές, είδαν το έργο, μεταφρασμένο σε
ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Οι Αιθίοπες ηθοποιοί,
απόλαυσαν την παρουσία τους στο Ηρώδειο,
κάτι που φάνηκε από την ενέργεια που
έβγαλαν στη σκηνή. Στο τέλος της
παράστασης, συγκεντρώθηκαν στο κέντρο
της σκηνής και έψαλλαν, ευχαριστώντας
τον θεό ''που η ήμερα τελείωσε τόσο
καλά''.
Η παράσταση παρουσιάστηκε
στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και την
παρακολούθησαν 2.200 άτομα !!!
Οι συντελεστές του
έργου:
Συγγραφέας: Maxwell Anderson
Μετάφραση στα Αμαρινιά:
Aschalew Fekede
Σκηνοθέτης: Rahel Teshome
Mohamed
Βοηθός Σκηνοθέτη:
Βαρβάρα Γκεμπιάου και
Endale Birhanu Mekonen
Σεναριογράφοι: Debebe
Eshetu, Rahel Teshome Mohamed
Διευθυντής Παραγωγής:
Βαρβάρα Γκεμπιάου
Make-up artist: Ναταλία Ηρειώτη
Γκεμπιάου
Έπαιξαν οι παρακάτω
ηθοποιοί:
Σωκράτης: Henok Therabrurck,
Ξανθίππη: Azage Meseret Hiwot, Παυσανίας: Daniel
Ashenai Gezaw, Θεοδότη: Tarik Asteriaye Brhan, Κρίτων:
Mahateme Hayle Weldetensaye, Φαίδων: Solomon Teka Wolde, Λύκων:
Merid Tesfaye Mekonnen, Δικαστής: Getachew Seleshi Asfaw, Λαμπροκλής: Nigussie Bayle
Shite, Λύσις: Surafel Tsegaye Abate, Σάτυρος: Getenet
Teka Mamo, Κριτίας/Ένορκος: Yematawerk Tadese Demeke,
Μέλητος: Endale Birhanu Mekonen, Ανυτος:
Tesfaye Gebremariam-Sahlemariam και Πυθία: Alganesh Tariku
Egigu. Σταύρος Ε. Βινιεράτος
BADO EGIR- Ο
ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΞΥΠΟΛΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Την Δευτέρα 1η Οκτωβρίου
οι πόρτες του Ωδείου Ηρώδου Αττικού,
άνοιξαν, για να υποδεχθούν, για πρώτη
φορά, το Εθνικό Θέατρο Αιθιοπίας, που
ανέβασε την παράσταση «Bado
Egir / Ξυπόλητος στην Αθήνα.
Η Ζωή του Σωκράτη».
Στην Αιθιοπία, το έργο
ανέβηκε για πρώτη φορά το 2017 με πολύ
μεγάλη επιτυχία σε ένα θέατρο 1250 θέσεων.
Από τότε παίζεται μέχρι και σήμερα κάθε
Κυριακή με αθρόα συμμετοχή των θεατών.
Στους χαιρετισμούς που
προηγήθηκαν της παράστασης, μας έγινε
γνωστό ότι στην Ελλάδα έφτασε μετά από
πρωτοβουλία του κυρίου Νικόλαου Χ.
Πατακιά, Πρέσβη της Ελλάδας στην Αιθιοπία
και Μόνιμου Αντιπροσώπου στην Αφρικανική
Ένωση. Για να καταστεί εφικτή η
πραγματοποίησή της και μάλιστα με
ελεύθερη είσοδο για το κοινό, συνέβαλαν
ιδιώτες, οργανισμοί, φορείς. Ανάμεσά
τους και ο Σύλλογος Ελλήνων Αιθιοπίας
που εδρεύει στην Αθήνα και πασχίζει να
κρατά ενωμένους τους δεσμούς.
Ο Debebe
Eshetu, σπουδαίος ηθοποιός
με μια πολύχρονη καριέρα πίσω του και
μια ξεχωριστή προσωπικότητα στη χώρα
του, ευχαρίστησε με τη σειρά του, βαθειά
συγκινημένος για τη δυνατότητα που του
δόθηκε, να δει την παράσταση στο Ωδείο
Ηρώδου Αττικού κάτω από την Ακρόπολη,
συμπληρώνοντας πως αυτό θα μπορούσε
να είναι και το «κύκνειο άσμα του» στην
καλλιτεχνική του καριέρα. Για λόγους
υγείας, στην παράσταση τον αντικατέστησε
ο Henok Therabrurck,
ένας ομολογουμένως εξαιρετικός ηθοποιός.
Μεγάλη ήταν η συγκίνηση όταν αναφέρθηκε
και στο μοναδικό βιβλιοπωλείο της Αντίς
Αμπέμπα, κοιτίδα πολιτισμού της εποχής,
το οποίο ανήκε στην οικογένεια Γιώργου
Γιαννόπουλου. Από εκεί προμηθευόταν τα
βιβλία του, ανοίγοντας δρόμο στη γνώση.
Τελειώνοντας και πριν
αρχίσει η παράσταση, μια προσευχή βγήκε
από τα χείλη του, για την καλή έκβαση
της βραδιάς και της παράστασης.
Ο κόσμος είχε μαζευτεί
από νωρίς στον προαύλιο χώρο, αψηφώντας
την «αμφιθυμία» του ουρανού, αν θα
συνέχιζε τις επί τέσσερεις ημέρες
βροχές του ή απόψε θα έκανε την εξαίρεση.
Και την έκανε προς χάριν αυτού που θα
ακολουθούσε!
Και οι κερκίδες γέμισαν
με χρώματα, αφού πολλοί Αιθίοπες και
Αιθιοπίδες φορώντας τα πολύχρωμα ρούχα,
μαντίλια και τοπικές τους φορεσιές
έκαναν την εμφάνισή τους. Παρακολούθησαν
την παράσταση στη γλώσσα τους ενώ οι
υπόλοιποι διαβάζαμε τη μετάφραση σε
ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Οι ηθοποιοί ερμήνευσαν
με σεβασμό τους ήρωες του έργου
παρασέρνοντάς μας, σε ευφορία και
παράλληλα σε βαθιά σκέψη, στις σκηνές
από την καθημερινότητα του ζευγαριού
Σωκράτη-Ξανθίππης και τις διαφορετικές
αντιλήψεις τους για τη ζωή και τις
ανάγκες της, σε συγκινητικές στιγμές
με το σπαραγμό των παιδιών του Σωκράτη
και βέβαια το πικρό τέλος του.
Η παράσταση ήταν
πραγματικά άρτια και μας καθήλωσε με
τον σεβασμό που αποδόθηκε. Σκηνοθεσία,
ερμηνείες, κοστούμια, σκηνικά, συνθέτουν
το τελικό αποτέλεσμα.
Όρθιοι τους χειροκροτήσαμε
στο τέλος της παράστασης, αφού κατάφεραν
να σταλάξουν στην ψυχή μας το πνεύμα
της Δημοκρατίας μέσα από τα λόγια του
Αθηναίου/Παγκόσμιου Φιλοσόφου Σωκράτη,
με τον καλύτερο δυνατό τρόπο!
Η προσευχή των ευχαριστιών
βγήκε αυθόρμητα από τα χείλη όλων επί
σκηνής!
Μαίρη Κρητικού
Η
ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΙΘΙΟΠΩΝ, ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ
ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Στο εφετινό
20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης,
προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ της Χριστίνας
Βάζου, με τον τίτλο: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ ΜΕ
ΑΓΑΠΗ-ΕΛΛΗΝΟΑΙΘΙΟΠΙΚΑ. Αναφέρεται
στην ζωή των Ελληνο-Αιθιόπων, από την
εποχή που ήρθαν στην Αιθιοπία οι πρόγονοι
τους, Έλληνες μετανάστες πρώτης γενιάς,
μέχρι και σήμερα. Η σκηνοθέτρια
του έργου, Χριστίνα Βάζου, γράφει στον
πρόλογο του έργου: Το 1997 έκανα
ένα φωτογραφικό ρεπορτάζ για την Ελληνική
κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα και ήρθα
σε επαφή με τους Ελληνοαιθίοπες, μια
μικρή ομάδα (πάνω από 300 άτομα) που βιώνουν
μια ιδιαίτερη κατάσταση. Πιστεύω ότι
το γεγονός ότι είμαι Ελληνογερμανίδα
και ότι έχω ζήσει ως παιδί στο Κογκό,
έπαιξε ρόλο για το ενδιαφέρον που μου
κίνησε η ιδιαιτερότητα της ζωής τους.
Μετά από 20 χρόνια αποφάσισα να καταγράψω
με το φακό μου και να φέρω στο φως
σημαντικές πλευρές των βιωμάτων τους.
Στόχος μου είναι να αναδείξω τα θέματα
που αντιμετωπίζουν κουβαλώντας στις
βαλίτσες τους βιώματα από δύο πολύ
διαφορετικούς μεταξύ τους πολιτισμούς. Τα μέλη του
Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας βοήθησαν
με κάθε τρόπο για την επιτυχία του
έργου. Προσέφεραν πλούσιο φωτογραφικό
υλικό και σημαντικές πληροφορίες. Η
Αθηνά Φραγκούλη είναι η επιστημονική
σύμβουλος, ενώ η Αλεξάνδρα Μαμαλίγκα-Προκοπίου
και ο Γιάννης Μαργιώλος, είναι εκ των
χορηγών του έργου. Το
Ντοκιμαντέρ προβλήθηκε, στο Addis
International Film Festival, στην Αιθιοπία και στο
London
Greek Film Festival, στην Αγγλία.
Στο έργο
συμμετέχουν οι παρακάτω:
Σταύρος Ε. Βινιεράτος

''ΓΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ''
Είμαστε εδώ ή είμαστε
εκεί; Τί είναι αυτό που μας γυρίζει
πίσω; Στα μέρη που ζήσαμε μικροί και
μας ακολουθούν σαν σκιές που θέλουν να
φωτίζουμε κατά καιρούς στις μνήμες μας.
Ηλιοφάνεια. Είναι τα θερμά κλίματα που
φτερουγίζουν στην καρδιά μας και σαν
παιδιά που ζήσαμε εκεί δίνουμε χώρο στη
ζωή μας να συζητάμε για ηλιόλουστες
εικόνες.
Τί άλλο από φωτεινές
μνήμες μπορεί να έχεις όταν ο αδυσώπητος
ήλιος και η υγρή ζέστη σε λούζουν με το
πρώτο φως της μέρας. Πώς ένα μέρος αποκτά
αξία στην καρδιά μας; Φαντάζομαι από
τις αναμνήσεις μας με όσα έχουμε ζήσει
εκεί ή όσα θα θέλαμε να έχουμε ζήσει
ίσως και απλά κάποιοι μας τα διηγήθηκαν.
Είχα την ευλογία να
ζήσω από τη γέννηση μου στο Τζιμπουτί
–το ‘αδελφάκι’ της Αιθιοπίας. Η πρώτη
μορφή ανθρώπινης ζωής ανακαλύφθηκε
στην Αιθιοπία. «Λούσυ» δεν την ονόμασαν;
Και μόνο αυτό μας δημιουργεί την αίσθηση
πως η Αιθιοπία είναι η πραγματική μητέρα
γη καθώς ήταν όσο έπρεπε φιλόξενη για
να ζήσει ο πρώτος άνθρωπος.
Τα πρώτα χρόνια της
ζωής μας καθορίζουν, λένε οι ειδικοί,
τον χαρακτήρα μας. Άρα λοιπόν όποιος
έζησε τουλάχιστον μέχρι τα πέντε πρώτα
χρόνια του σε τροπικά κλίματα αποζητάει
το φως του ήλιου. Το ίδιο ισχύει και για
τη θάλασσα. Λιμάνι το Τζιμπουτί, οι
ναυτικοί το ξέρουν. Ο περισσότερος
κόσμος όμως μόνο από κάποια ελληνική
ταινία ίσως και αυτό με σχόλια περιπαικτικά.
«Όχι» έλεγα πάντα στους Έλληνες συμμαθητές
μου «δεν ζούσαμε σε καλύβα, ούτε είχαμε
κόκκαλα στα μαλλιά μας». Πραγματικά μου
έκανε απίστευτα κακή εντύπωση η ιδέα
που είχαν για την Αφρική. Πώς να τους
εξηγήσω πως είναι μια κανονική πόλη, με
δρόμους, σπίτια και ανθισμένους κήπους;
Με όμορφα λουλούδια που μπορεί εκείνοι
ούτε να φαντάζονταν. Ευτυχώς η Ελλάδα
έχει το φως του ήλιου που συνηθίσαμε
και το μπλε της θάλασσας να μας περικλείει
και να μας γεμίζει ενέργεια.
Μεγάλωσα στη θάλασσα
και στο φως του ήλιου. Θυμάμαι τις βόλτες
με το σκάφος στα απέναντι νησάκια και
το ψάρεμα των Μπαρακούντα. Τα γυαλιστερά
είδη ψαρέματος και τα κόκκινα και
πορτοκαλί τεχνητά δολώματα που τα
παίρναμε για παιχνίδια έτσι εντυπωσιακά
που ήταν. Τα νησάκια ήταν ονειρικά. Λευκή
άμμος και δέντρα που έφταναν μέχρι το
νερό με τις ρίζες τους να προεξέχουν
λόγω της άμπωτης. Είδα με την παλίρροια
τα καβούρια να σχεδιάζουν βόλτες στην
παραλία.
Θυμάμαι το σχολείο
μου, τις ψηλοτάβανες αίθουσες, την
τεράστια αυλή και τα παιδιά που έπαιζαν.
Τί να κάνω όταν θυμάμαι παρά εικόνες,
τον δυνατό ήλιο και τις μυρωδιές του
τόπου. Ιώδειο της θάλασσας, πετρέλαιο
απ’τα πλοία, λουλούδια, χώμα.
Κλείνω τα μάτια μου και
βρίσκομαι εκεί. Είναι βράδυ στο Ambouli, τα
αστέρια μόλις που φαίνονται . Είμαστε
μέσα στο αυτοκίνητό μας, μεγάλο, ψηλό,
τα αμορτισέρ ταλαντεύονται σε κάποια
ανωμαλία του δρόμου, φως απ’το φεγγάρι,
απ’το αυτοκίνητο και από κάποιο
βενζινάδικο. Τα παράθυρα ανοιχτά και
ένα ελαφρύ αεράκι μας δροσίζει. Αναγνωρίζω
οτι πλησιάζουμε στο σπίτι γιατί αν και
είμαι παιδί και δεν ξέρω να γυρίσω σπίτι
μόνο μου, βλέπω την φωτεινή επιγραφή
της αντιπροσωπείας γαλλικών αυτοκινήτων,
σε λίγο θα στρίψουμε αριστερά. Δεξιά
μας είναι η θάλασσα, ακούω τα ήρεμα
κύματά της. Είναι σκοτεινή, μοιάζει
άγνωστη, αλλά η ενέργειά της είναι
γνώριμη. Ο φύλακάς μας είναι στη θέση
του. Κάθεται στο χαλάκι του οκλαδόν,
κάτω από το υπόστεγο της εισόδου, έτσι
βολεύεται ο Idris. Χαμογελάει
νυσταγμένος και ακούει μουσική στο
ραδιοφωνάκι του. Παρκάραμε, πλησιάζουμε
στον κήπο μας και ήδη οι γαρδένιες
μοσχοβολούν. Το κολιέ από λευκά λουλουδάκια
που έφτιαξε το μεσημέρι η μαμά μαζί με
τη Marie είναι στο τραπεζάκι.
Τα λουλουδάκια κιτρίνισαν αλλά ακόμα
κρατάνε το υπέροχο άρωμά τους. Απόψε
δεν θα έρθουν φίλοι στο σπίτι. Ετοιμαζόμαστε
για ύπνο. Στον πάνω όροφο είναι τα
υπνοδωμάτιά μας και πριν κοιμηθώ κοιτάω
απ’το παράθυρο το φεγγάρι που φωτίζει
τις φυλλωσιές των δέντρων. Που να
φανταζόμουν πόσο αλλάζει η ζωή, κάτω
απ’το βραδινό πέπλο της νύχτας, μικρό
παιδί, πού να ήξερα. Πόσο ήσυχα είναι. Ο
μεγάλος μου αδελφός ξάπλωσε ήδη και ο
μικρός μου αδελφός, μωράκι ενός χρόνου,
είναι στην κούνια του. Το πρωί θα
στολίσουμε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο
μας. Πού πάνε και βρίσκουν έλατο στο
Τζιμπουτί οι γονείς μου ούτε και ξέρω,
όμως αυτό δεν το γνώριζα τότε. Νόμιζα
πως είναι κι αυτό δέντρο της περιοχής.
Μαδάνε τα κλαδιά του παρόλο που είναι
μέσα σε νερό, όμως θα νιώσουμε Χριστούγεννα
και με αυτόν τον τρόπο. Άλλη φορά είχαμε
καραβάκι στολισμένο, άλλη πάλι μια
χάρτινη πόλη που έφτιαξε η μαμά και
θύμιζε την Βηθλέεμ. Την πέτυχε!
Παραλληλόγραμμα κτίσματα, και παραθυράκια
με χρωματιστές ζελατίνες που έφεγγαν
από πίσω τα λαμπάκια και γύρω τους
πράσινοι φοίνικες. Μη λησμονούμε το
παρελθόν, να χαιρόμαστε το παρόν αλλά
να ελπίζουμε και για το μέλλον.
Με κάλεσαν κάποιοι
φίλοι να πάω ταξίδι όποτε θελήσω στο
Τζιμπουτί. Όμως καλύτερα να μείνω με
τις αλλοτινές εικόνες στο μυαλό μου. Να
κλείνω τα μάτια μου και να το φαντάζομαι
όπως το έχω ζήσει. Άλλωστε δεν θα είναι
ίδιο αφού ο πατέρας μου δεν είναι πια
εκεί. Θα φυλλάξω όμως ανέγγιχτα μέσα
μου την παιδική χαρά της ζωής μου, τις
αγκαλιές των γονιών μου και των παππούδων
μου, τη φρεσκάδα της δροσιάς τους από
την χαρά που μου έδιναν και έτσι θα νιώθω
την φωτεινή αγάπη που χρειάζομαι για
να γλιτώνω απ’τις αδικίες και με σύμμαχο
το φως που κατέκτησα να ελπίζω κάθε μέρα
για λαμπερές εποχές.
Δεν θα μπορούσα νομίζω
να ζήσω σε κάποια χώρα που δεν την λούζει
ο ήλιος, που δεν την βρέχει η θάλασσα. Ή
μήπως θα μπορούσα; Η νοσταλγία μάς
ακολουθεί όμως δεν είμαστε ξένοι, είμαστε
απλώς πολλά κομμάτια ενωμένα. Εγώ δεν
θα γυρίσω στο Τζιμπουτί. Μου αρκεί η
δυνατή ανάμνησή του, διότι η απουσία
των ανθρώπων, που ήταν εκεί μαζί μου, θα
κάνει το Τζιμπουτί να χάνει την λάμψη
του όσο κι αν ο ήλιος παραμένει φωτεινός.
Είναι οι άνθρωποι που μας δένουν με έναν
τόπο. Είναι οι ιστορίες τους, τα έργα
τους, τα παθήματά τους, τα γέλια τους,
τα δάκρυά τους.
Όσο ο ήλιος λάμπει δεν
θα φοβόμαστε το σκοτάδι του σύμπαντος
και θα νιώθουμε λιγότερο ξένοι, όπου κι
αν κατοικούμε στη γη, όταν υπάρχουν
κάποιοι άνθρωποι, έστω λιγοστοί που θα
μας ανοίγουν μια μικρή αγκαλιά στην
καρδιά τους και θα μας κρατάνε το χέρι.
Σίγουρα είμαστε παντού.
Εκεί που μπορούμε πάντα να γυρίζουμε
την πρώτη σκέψη μας.
Ειρήνη Σαββαΐδη

DIFRET Στο πλαίσιο της 5ης Εβδομάδας Αφρικανικού
Κινηματογράφου, που πραγματοποιήθηκε
στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 2 Μαρτίου 2016, οι Πρεσβείες, τα Επίτιμα
Προξενεία των Αφρικανικών χωρών στην Αθήνα και η Ταινιοθήκη της Ελλάδας,
συνδιοργάνωσαν, την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου, λίγες ημέρες πριν την παγκόσμια
Ημέρα της Γυναίκας, την προβολή της ταινίας Difret, του Αιθίοπα σκηνοθέτη
Zeresenay Berhane Mehari, που διαπραγματεύεται το θέμα των γάμων ανήλικων κοριτσιών. Ο σκηνοθέτης παρουσίασε
στο κοινό της Αθήνας, την ταινία Difret (2014), από την Αιθιοπία, με θέμα την πραγματική
ιστορία ενός δεκατετράχρονου κοριτσιού, που κατηγορήθηκε για φόνο, επειδή
σκότωσε τον απαγωγέα της. Παραγωγός της ταινίας, που βραβεύτηκε στα φεστιβάλ
Sundance και Βερολίνου, είναι η Angelina Jolie. Στα χωριά της
Αιθιοπίας υπήρχε η παράδοση, όταν ένας άντρας ήθελε να συνάψει γάμο με μια
γυναίκα, εάν αυτή αρνιόταν, τότε
επιτρεπόταν να την απαγάγει, να τη βιάσει και να την κάνει ‘’επίσημα’’ γυναίκα
του. Ένα
14χρόνο κορίτσι, την Hirut, που ζούσε με την οικογένειά της στην ύπαιθρο της
Αιθιοπίας, απάγουν 5 άνδρες και ένας από αυτούς την βιάζει. Το νεαρό
κορίτσι θα προσπαθήσει να δραπετεύσει και
αυτοαμυνόμενη, θα σκοτώσει έναν από αυτούς. Στην
Αιθιοπία, την εποχή που διαδραματιζόταν το πραγματικό αυτό περιστατικό, τα
λαϊκά δικαστήρια είχαν το επάνω χέρι και η ποινή για την Hirut, θα ήταν ο θάνατος. Στην
ιστορία εμπλέκεται μια ακτιβίστρια, που υπερασπίζεται τα δικαιώματα
των γυναικών και θα καταφέρει να οδηγήσει την υπόθεση, στην επίσημη δικαιοσύνη. Ο
Zeresenay Berhane Mehari βγάζει στο φως ένα υπαρκτό
συμβάν που έγινε το 1996, αλλά με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνδυάσει
τις αντιθέσεις, τις νοοτροπίες, τη κουλτούρα και ένα τεράστιο χάσμα των
αντιλήψεων όσων ζουν στις πόλεις, με αυτούς που ζουν στην επαρχία. Η
ταινία μαγεύει με την αμεσότητα που προσφέρουν οι ερμηνείες των ερασιτεχνών
πρωταγωνιστών της, συγκινεί με τον ρεαλισμό της και προβληματίζει, για το τι
μπορεί να εξακολουθεί να συμβαίνει, εκεί που δεν υπάρχουν νόμοι ή εκεί όπου
υπάρχουν, αλλά δεν εφαρμόζονται. Ο
σκηνοθέτης, που ζει 6 μήνες στην Αιθιοπία και τους υπόλοιπους στην Αμερική,
δήλωσε στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Screeneye: ‘’ Έμαθα για την ιστορία αυτή πριν από 8 χρόνια. Χρειάστηκε να
ερευνήσω όλες τις πτυχές, πριν προχωρήσω στο εγχείρημα. Η Αιθιοπία είναι μια
χώρα με αντιθέσεις και αυτές ήθελα να τις αναδείξω. Οι αντιλήψεις στις μεγάλες
πόλεις, είναι διαφορετικές από αυτές στην επαρχία, κανείς βέβαια δεν ξέρει τι
γίνεται πίσω από τις κλειστές πόρτες’’. Μετά
από 20 χρόνια από το συμβάν που εξιστορεί η συγκεκριμένη
ταινία, οι στατιστικές λένε, ότι
30%-40% των κοριτσιών στην Αιθιοπία, περνάνε ακόμα από αυτήν την δοκιμασία.
Ειδικά στα χωριά, ακόμα και σήμερα, η συγκεκριμένη πράξη θεωρείται ότι είναι ‘’παράδοση’’.
Τα πράγματα όμως αλλάζουν και, έστω και με πολύ αργό ρυθμό, υπάρχει κάποια βελτίωση.
Μια
άλλη παρόμοία περίπτωση, είναι αυτή της Ουοϊνεσέτ Ζεμπένε Νέγκας, που
υποστήριξε ότι βιάστηκε το 2001. Τότε, ο δράστης καταδικάστηκε για την πράξη
του. Αργότερα όμως, ένα άλλο δικαστήριο της Αιθιοπίας, ανέτρεψε την πρωτόδικη απόφαση.
Το θύμα, αντιδρώντας στη νέα αυτή απόφαση, προσέφυγε το 2007, στο Αφρικανικό
Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών. Εκεί, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας βρέθηκε σε
δύσκολη θέση, διατάχθηκε να καταβάλει αποζημίωση ύψους 150.000 δολαρίων στην
γυναίκα, επειδή δεν την προστάτεψε,
με αποτέλεσμα, να απαχθεί, να βιαστεί
και να υποχρεωθεί να παντρευτεί σε ηλικία μόλις 13 ετών. Πρόκειται για μια απόφαση-ορόσημο, που σύμφωνα
με τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των παιδιών και των γυναικών, θα βοηθήσει
να αποθαρρυνθεί μια "παραδοσιακή" μορφή γάμου των κοριτσιών, σε πολύ
μικρή ηλικία, η οποία, εκτός των άλλων, έχει χαρακτηριστεί και παράνομη. Αυτή
η παράδοση υπάρχει και σε άλλες χώρες εκτός από την Αιθιοπία. Οι γάμοι ανήλικων
είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Οι γάμοι παιδιών σε μικρή
ηλικία παραμένουν διαδεδομένοι στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πρόκειται για μια
πρακτική βαθιά συνδεδεμένη με την πολιτιστική παράδοση και την φτώχεια των
περιοχών αυτών. Η πρακτική του γάμου ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά, όχι μόνο παραβιάζει
τους νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά απειλεί τη σταθερότητα και την
οικονομική ανάπτυξη των περιοχών. Οι νόμοι κατά της παράδοσης αυτής, βασίζονται στο επιχείρημα, ότι τόσο
τα παιδιά, όσο και οι έφηβοι, δεν είναι αρκετά ώριμοι για να κάνουν τις επιλογές
τους, σχετικά με το γάμο τους. Το ότι παντρεύονται σε τόσο νεαρή ηλικία,
ενδέχεται να τους προκαλέσει μόνιμες συναισθηματικές, σωματικές και ψυχολογικές
βλάβες. Επιπλέον, οι ειδικοί λένε ότι ο γάμος σε παιδική ηλικία παραβιάζει το
αναφαίρετο δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση και την εργασία. Παράλληλα,
διαιωνίζει τη φτώχεια, αναστέλλει την πρόοδο, την εθνική και παγκόσμια ανάπτυξη
στόχων και απειλεί την σταθερότητα. Η καθυστέρηση της ηλικίας του γάμου και η επένδυση στο μέλλον αυτών των
κοριτσιών, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, που θα ωφελήσει τις
κοινότητες αυτές, στο σύνολό τους. Η Αιθιοπική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί, ότι μέχρι το 2025, θα έχει τελειώσει με αυτήν
την παράλογη παράδοση. Σκοπός της Αιθιοπικής κυβέρνησης είναι, μέχρι τότε και
με σταθερούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, να αλλάξει το βιοτικό επίπεδο του
μέσου Αιθίοπα. Έχουν γίνει πολλά βήματα μπροστά την τελευταία δεκαετία, στην Αιθιοπία.
Αλλά και πάλι έχει πολύ δρόμο μπροστά της.
Πιστεύω όμως, πως με τον χρόνο τα πράγματα θα αλλάξουν. Είναι δύσκολο το
έργο της κυβέρνησης, πιστεύω ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο. Το “Difret” από μόνο του, είναι αποδείξη, ότι τα πράγματα στην Αιθιοπία
αλλάζουν προς το καλύτερο. Είναι μόλις, η τέταρτη ταινία που παράγεται στην
Αιθιοπία στην επίσημη γλώσσα την Αμχαρική. Η λέξη “Difret” έχει
δύο σημασίες. Η μία, είναι το θάρρος
και η άλλη, να πέφτεις θύμα βιασμού.
Είναι ένα θέμα με πολύ ενδιαφέρον και μια ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί. Οι
τέχνες στην Αιθιοπία είναι σε ανάπτυξη. Πολλά μηνύματα μπορούν να περαστούν
μέσω αυτών. Ένα τρανταχτό παράδειγμα, είναι η ταινία αυτή.
Αλεξάνδρος Σελάσσιε

ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΥΤΟΠΙΑ Στη καρδιά μιας από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, στην Αιθιοπία, ένα μικρό χωριό το Awra Amba, ανατρέπει τις απαρχαιωμένες δοξασίες που διέπουν την κοινωνία. Εδώ και σαράντα χρόνια, τα τετρακόσια μέλη αυτής της μικρής κοινότητας, εγκατέλειψαν το εθιμικό δίκαιο και το σύστημα της πατριαρχίας, κάνοντας την ισότητα των δύο φύλων, πραγματικότητα.
Το Awra Amba, βρίσκεται 500 χιλιόμετρα, βόρεια της Αντίς Αμπέμπας και έχει της δικές του ιδιαιτερότητες. Τα σπίτια του χωριού είναι φτιαγμένα από λάσπη και στολισμένα με αχυρένιες σκεπές.
Η Tshehay, είναι η δασκάλα του σχολείου και κάθε πρωί καλημερίζει τους τριάντα μαθητές της, που κάθονται στα πέτρινα θρανία της σχολικής αίθουσας. Βλέποντας κανείς, τα χαμογελαστά πρόσωπα των μαθητών της, αντιλαμβάνεται πως κάτι άλλο, συμβαίνει σ' αυτό το μικρό χωριό. Πνευματική και σωματική ελευθερία. Στην κοινότητα του Awra Amba, καταργήθηκε η εθιμοτυπική διαδικασία του γάμου και της προίκας, η αξία της οποίας ανέβαινε, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας.
Ο γάμος, εκτελείται πλέον με την υπογραφή ενός δημοσίου εγγράφου και προβλέπει, ως κατώτερη ηλικία, το 19ο έτος για τα κορίτσια και το 20ο έτος για τα αγόρια, ενώ οι γονείς τους, αποκλείονται από οποιαδήποτε λήψη απόφασης.
Στο χωριό καταργήθηκε και το μεγάλο ‘’εθνικό πρόβλημα’’, το τελετουργικό της κλειτοριδοεκτομής. Πολλές γυναίκες, πέθαναν εξαιτίας των ακρωτηριασμών που υπέστησαν στην παιδική τους ηλικία. “Κάνοντας μια γυναικεία δουλειά δεν αλλάζει το φύλο μου. Η άγνοιά μου αλλάζει". Το παραπάνω απόφθεγμα, είναι του Zumra Nuru, ενός αγράμματου αγρότη, που πολλοί πιστέυουν, ότι αυτός έστησε την ‘’ουτοπία’’ κατά την δίαρκεια της παιδική του ηλικίας, βλέποντας, τις ανισότητες ανάμεσα στη μητέρα και τον πατέρα του.
Στο χωριό Awra Amba, οι επαγγελματικές δραστηριότητες δεν κατανέμονται ανα φύλο, αλλά, ανάλογα με την ικανότητα του καθενός. Σαν σουρεαλιστικά οράματα για τη χώρα, προβάλλουν εδώ και εκεί γυναίκες, που διευθύνουν το αλέτρι οργώνοντας τη γη, ενώ οι άνδρες κάνουν τα παιδιά τους μπάνιο ή ετοιμάζουν την injera. Δεν υπάρχει αρχηγός στο σπίτι ‘’αλλά υπάρχει στη κουζίνα’’ μας λέει γελώντας η Trissew. Ένα μοντέλο που φοβίζει. Ο Zumra θέλει να χειραφετηθεί από τα θρησκευτικά δεσμά, ορθόδοξα και μουσουλμανικά που διαδραματίζουν βαρύνοντα ρόλο στην περιοχή. Τάσσεται, υπέρ μιας νέας θρησκευτικότητας, με έναν μοναδικό Θεό, που να ονομάζεται ‘’δημιουργός’’, χωρίς τόπο λατρείας, επειδή γι 'αυτόν, η πίστη είναι ένα θέμα προσωπικό.
‘’Η αλληλεγγύη, είναι μία από τις σημαντικότερες αρχές μας και για αυτό εργαζόμαστε, δημιουργώντας συνεταιρισμούς σε όλους τους τομείς, από την ύφανση μέχρι και την γεωργία. Γίνεται, ίσος καταμερισμός των κερδών στο τέλος της κάθε χρονιάς’’, μας εξηγεί ο αγρότης-φιλόσοφος καθισμένος στον ίσκιο του μεγάλου δέντρου που δεσπόζει στην πλατεία του χωριού.
Η κοινότητα δεν αναγνωρίζει καμία αργία και η οργάνωση της εβδομάδας εκτελείται με μεγάλη ακρίβεια. Πέντε ημέρες αφιερώνονται στη συνεταιριστική εργασία, μια στην βοήθεια των ηλικιωμένων, για τους οποίους υπάρχει ένα μικρό γηροκομείο και η έβδομη μέρα, είναι ελεύθερη.
‘’Είχαμε συναντήσει τόσες πολλές δυσκολίες για να μπορέσουμε να ζήσουμε ελεύθερα, γι αυτό τώρα δουλεύουμε όλο το χρόνο, για να μην χάσουμε αυτό που έχουμε.
Οι άνθρωποι στην περιοχή, δεν θέλουν να δουν τις ιδέες μας να εφαρμόζονται στο δικό τους χώρο, ακόμα και αν μας σέβονται, όλο και περισσότερο. Πολλοί θεωρούν ότι δεν αποτελούμε μέρος του αιθιοπικού πολιτισμού. Τα πράγματα αλλάζουν βέβαια στη χώρα, αλλά ο δρόμος είναι ακόμα πολύ μακρύς’’, ολοκληρώνει ο αγρότης-φιλόσοφος. Δάφνη Breytenbach
|
posted Aug 11, 2015, 8:21 AM by ΣΤΑΥΡΟΣ ΒΙΝΙΕΡΑΤΟΣ
[
updated Apr 23, 2022, 10:05 AM
]
Οι 4 απόφοιτες μαθήτριες στο αεροδρόμιο ''Ελευθέριος Βενιζέλος'', με την καθηγήτρια τους Ε. Μπούρα.
Το
Προξενείο της Ελλάδος στην Αντίς Αμπέμπα,
για πρώτη φορά στην ιστορία του, ΑΡΝΗΘΗΚΕ
να χορηγήσει άδεια εισόδου στην χώρα
μας σε 4 απόφοιτες μαθήτριες του Ελληνικού
Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας, για να
συμμετάσχουν, στις Πανελλαδικές
Εξετάσεις, μεταξύ των ομογενών. Τελικά,
μετά, από μεσολάβηση Ελληνίδας φίλη του
Συλλόγου μας, στο Υπουργείο Εξωτερικών,
εστάλη οδηγία προς την Πρεσβεία της
Ελλάδος στην Αντίς Αμπέμπα και δόθηκαν
οι θεωρήσεις στις απόφοιτες μαθήτριες,
η οποίες και μπόρεσαν να συμμετάσχουν
στις εξετάσεις που έγιναν, τις 4 Σεπτεμβρίου
του 2017. Το πρόβλημα δημιουργήθηκε, επειδή
οι απόφοιτες είναι Ελληνικής καταγωγής,
έχουν όμως Αιθιοπική Υπηκοότητα. Ένα
πρόβλημα, που άρχισε να δημιουργείται
πριν από 100 χρόνια και ακόμη να λυθεί.
Σήμερα, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από
την επιστολή, που έστειλαν οι απόφοιτες
μαθήτριες στον Υφυπουργό των Εξωτερικών, Τέρενς Κουίκ.
ΕΠΙΣΤΟΛΗ
ΑΓΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
Αντίς Αμπέμπα
01/08/2017 Με την
επιστολή αυτή, Εξοχότατε Κύριε Υπουργέ,
διαμαρτυρόμαστε για την αργοπορία και
την κωλυσιεργία του Ελληνικού Προξενικού
Γραφείου της Αντίς Αμπέμπας, άλλα και
την ''οριστική άρνηση του'', για την έκδοση
άδειας εισόδου στην Ελλάδα (visa),
σε εμάς, τις ομογενείς απόφοιτες του
Ελληνικού Κοινοτικού Σχολείου, προκειμένου
να λάβουμε μέρος στις Πανελλαδικές
Εξετάσεις Ομογενών.
Το
Προξενείο δεν αναγνώρισε την επιστολή
της Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς
Αμπέμπα, η οποία αναφέρει: ''ότι είμαστε
απόφοιτες το Ελληνικού Σχολείου, άτομα
Ελληνικής Καταγωγής και θεμελιώνουμε
δικαίωμα, να λάβουμε μέρος στις εξετάσεις,
μεταξύ των ομογενών'', όπως άλλωστε
συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια. Το
αποτέλεσμα ήταν να μας ανακοινώσει το
Προξενείο: ''ότι δεν είμαστε
Ομογενείς, με Ελληνική
Καταγωγή και ότι δεν
έχουμε δικαίωμα να συμμετάσχουμε στις
Πανελλαδικές Εξετάσεις Ομογενών''.
Η δήλωση αυτή μας στεναχώρησε και μας
πίκρανε ιδιαίτερα, καθώς καταστρέφει
κάθε όνειρο για το μέλλον μας και μειώνει
την υπερηφάνειά μας για την καταγωγή
μας.
Στη
συνέχεια επισκεφτήκαμε τον Ελληνα
πρέσβη κύριο Νικόλαο Χ. Πατακιά και του
τονίσαμε την ανάγκη να πάμε άμεσα στην
Ελλαδα, για να προετοιμαστούμε για τις
εξετάσεις μας, με την βοήθεια των Ελλήνων
καθηγητών μας, που θέλουν να μας βοηθήσουν,
για την εισαγωγή μας στα ΑΕΙ. Μας
διαβεβαίωσε, ότι είναι θέμα ημερών ή
εβδομάδος, προκειμένου να μας δώσει
άδεια εισόδου για την Ελλάδα και ότι
έγραψε επιστολή τριών σελίδων, στο ΥΠΕΞ,
για να μας υποστηρίξει.
Λίγες
ώρες μετά την συνάντησή μας, και φεύγοντας
ο κύριος Πατακιάς για την Ελλάδα,
ενημέρωσε την Ελληνική Κοινότητα ότι
δεν μπορούμε να πάρουμε βίζα σαν
ομογενείς, παρ'όλα τα σχετικά στοιχεία
που του προσκομίσαμε, αλλά χρειάζεται
και επίσημο έγγραφο από Αιθιοπική αρχή,
απ' οπου να προκύπτει η Ελληνική μας
καταγωγή. Πράγμα αδιανόητο που
αμφισβητούμε, λόγω της ιδιαιτερότητάς
της Αιθιοπικής νομοθεσίας.
Τα
στοιχεία που προσκομίσαμε προκύπτουν
από τα αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας,
από τα αρχεία της Ιεράς Μητρόπολης
Αξώμης, όπως πιστοποιητικά γέννησης,
βάφτισης και θανάτου, μαρτυρίες των
μελών του Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου
<Ολυμπιακός>, μαρτυρίες των μελών
του Συλλόγου < Άγιος Γεώργιος>, τα
οποία μαρτυρούν την Ελληνική καταγωγή
μας, αλλά και από τα αρχεία του Ελληνικού
Κοινοτικού Σχολείου, στο οποίο φοιτήσαμε
για 12 χρόνια, ως Έλληνες Ομογενείς.
Επίσης προσκομίσαμε έγγραφα των
Αιθιοπικών αρχών, που συνηγορούν στην
Ελληνική Καταγωγή μας, όπως αποφάσεις
δικαστηρίων, όπου φαίνονται τα ονόματα
των προγόνων μας, Ελληνικής Καταγωγής,
όπως α) Ιωάννης Κιούσης β) Κόρις
Καραγεωργιάδης και γ) Παναγιώτης
Βαλιανάτος.
Ακόμα,
θέλουμε να σας πληροφορήσουμε ότι όλες
οι προσπάθειες των παροίκων της Αιθιοπίας,
για την κτήση της Ελληνικής ιθαγένειας
εκκρεμούν η πέφτουν στο κενό, καθώς το
Προξενείο αδιαφορούσε και αδιαφορεί
μέχρι και σήμερα. Άλλωστε, για το ζήτημα
αυτό, ενημερωθήκατε κατά την επίσκεψη
σας, ως ο αρμόδιος Έλληνας Υπουργός
Αποδήμου Ελληνισμού, με υπόμνημα που
σας παρέδωσε το Δ.Σ της Ελληνικής
Κοινότητας. Να επισημάνουμε επίσης ότι
η διπλή υπηκοότητα δεν επιτρέπεται από
τις Αιθιοπικές αρχές.
Τέτοιες
συμπεριφορές οδηγούν στο βέβαιο
κλείσιμο των Ελληνικών Κοινοτικών
Σχολείων της Αντίς Αμπέμπα και βάζουν
τέλος στα όνειρα μας και στα όνειρα των
ομογενών πατεράδων μας και μανάδων μας,
να σπουδάσουμε στην Ελλάδα.
Οπως
άλλωστε ορίζει ο νόμος, για την
πολιτογράφηση ομογενών αλλοδαπών που
διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό (βάσει
του άρθρου 10 του Ν.3284/2004) και ειδικότερα
η εγκύκλιος Άρ 34 με Αρ.Πρωτ.Φ 141886/14886 με
ημερομηνία Αθήνα 4/6/2014, εξετάζεται, ''το
ουσιαστικό μέρος της εθνικής καταγωγής
τους, όπως είναι η συμμετοχή σε εκδηλώσεις
εθνικού γενικού ενδιαφέροντος, όπως
και η επαφή με την Ελλάδα'', την οποία
και έχουμε επισκεφτεί, τα τελευταία 10
χρόνια όλες μας, είτε σαν προσκεκλημένες
της Βουλής των Ελλήνων, προκειμένου να
λάβουμε μέρος στην Βουλή των εφήβων,
είτε σαν κατασκηνώτριες, στις κατασκηνώσεις,
της Γενικής Γραμματείας Απόδημου
Ελληνισμού. Τοτε λάβαμε βίζες σαν
ομογενείς.
Σύμφωνα
με τα παραπάνω, θέλουμε να τονίσουμε
την συμμετοχή μας σε όλες τις σχολικές
και κοινοτικές εκδηλώσεις, όπως Εθνικές
εορτές, εκδηλώσεις της Ιερεάς Μητρόπολης
Αξώμης, εκδηλώσεις της Ελληνικής
Πρεσβείας, όπως 25η Μαρτίου,
σε επισκέψεις επισήμων από την Ελλάδα
και από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας
και στα μπαζάρ Διπλωματικών Αποστολών.
Άλλωστε,
κατά την επίσκεψη σας, μας συγχαρήκατε
που είμαστε Έλληνες και δηλώσατε ότι
''ο ξεχασμένος Ελληνισμός της Αφρικής
είναι προτεραιότητα δική σας και του
Υπουργού Εξωτερικών κου Νικολάου
Κοτζιά''. Με μεγάλη χαρά, είδαμε το
κινηματογραφημένο υλικό της Ελληνικής
κρατικής τηλεόρασης ΕΡΤ, στο οποίο μας
δείχνει να χορεύουμε κατά την επίσημη
δεξίωση. Η γνώση μας για τον Ελληνικό
πολιτισμό και την Ελληνική Ιστορία,
αλλά, το κυριότερο, η περηφάνια μας, που
είμαστε Ελληνικής καταγωγής, είναι
αδιαμφισβήτητες.
Κύριε
Υπουργέ, παρακαλούμε όπως δώσετε άμεσα
λύση στο τεράστιο πρόβλημα που έχει
προκύψει στην ζωή μας, στο μέλλον μας,
στα όνειρά μας να αποκτήσουμε την
Ελληνική παιδεία με την εισαγωγή μας
στα ΑΕΙ της Ελλάδος, και για το μέλλον
των Ελληνικών Κοινοτικών Σχολείων, αφού
με τέτοιες συμπεριφορές αποκλείονται
και οι εναπομείναντες Έλληνες ομογενείς
μαθητές του Ελληνικού Κοινοτικού
Σχολείου Αντίς Αμπέμπας.
Μετά
τιμής,
Οι
ομογενείς απόφοιτες μαθήτριες:
ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ
ΕΣΕΤΟΥ (Τέκνο της Γαβριέλας Κιούση του
Ιωάννη)
ΑΓΓΕΛΙΚΗ
ΕΣΕΤΟΥ (Τέκνο της Γαβριέλας Κιούση
του Ιωάννη)
ΧΡΙΣΤΙΝΑ
ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΑΔΗ (Τέκνο του Γκετάτσο
Καραγεωργιάδη του Αναξαγόρα)
ΚΑΤΕΡΙΝΑ
ΤΣΑΝΤΙΚΟΥ (Τέκνο του Τσαντίκου Βαλιανάτου
του Παναγιώτη)
________________________________
Σημ.
Η Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας
πρότεινε στον Σύλλογο μας να δοθεί η
Δωρεά του Νίκου Κιούση στην απόφοιτη
μαθήτρια Μαγδαληνή Εσέτου.
 Μαθητής Αφρικάνικης καταγωγής, σημαιοφόρος
σε μαθητική παρέλαση
Η ΕΛΛΑΔΑ ΟΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ
Γεννήθηκα
στην Ελλάδα, πριν από 26 χρόνια, όλη μου η ζωή είναι εδώ. Καλώς ή κακώς, οι γονείς μου, όταν τελείωσαν τις
σπουδές τους, αποφάσισαν να μείνουν εδώ,
να κάνουν οικογένεια, να δουλέψουν, να φτιάξουν το μέλλον τους, με ότι αυτό
συνεπάγεται, ανεξαρτήτως των δυσκολιών που θα μπορούσαν αντιμετωπίσουν, λόγω ξενοφοβίας.
Τα κατάφεραν λοιπόν, βρήκαν δουλείες, γεννηθήκαμε η αδερφή μου και
εγώ, πήγαμε σχολείο και εκεί, για πρώτη φορά βίωσα, ένα μικρό ρατσισμό, ένα
παιδί με είπε ‘’μαύρη’’, ήμουν τεσσάρων ετών και θυμάμαι μου έκανε εντύπωση,
γιατί πρώτη φόρα με αποκαλούσαν έτσι, πρώτη φόρα ένιωσα την διαφορετικότητα,
μέχρι τότε πίστευα πως ήμουν απλά, η Μόνικα.
Η
αντίδραση μου; γελώ και μόνο που το σκέφτομαι τώρα. Γέμισα ένα κουβά, που
έπαιζα με χώμα και του το έφερα ‘’καπέλο’’, ένιωσα θυμό, όσο θυμό μπορεί να
νιώσει ένα παιδί τεσσάρων ετών και ταυτόχρονα, άρχισα να γελάω, γιατί προφανώς
ήταν αστείο. Με τα πολλά, φωνάζουν τον πατέρα μου, γιατί μέναμε κοντά, του
εξηγούν το περιστατικό και με επέπληξε, σαν καλός μπαμπάς που ήταν, γυρνάμε
σπίτι και του λέω, μα γιατί μου φώναξες, απλά υπερασπίστηκα τον εαυτό μου και μου
απάντησε: Είμαστε σε μια χώρα, που δεν
έχουν συνηθίσει την διαφορετικότητα. Δεν γίνεται, κάθε φορά που θα γίνεται
κάτι, να αντιδράς με αυτόν τον τρόπο. Πού θα πάει, κάποια στιγμή θα αλλάξουν τα
πράγματα.
Τα
πράγματα άλλαξαν, είχε δίκιο, δεν βίωσα τον ρατσισμό τόσο έντονα, όσο τον
βίωσαν κάποιοι άλλοι φίλοι μου, δεν μου ήταν δύσκολο να κάνω φίλους λόγω της διαφορετικότητάς
μου, αποδέχτηκα το γεγονός ότι συνδύαζα δυο κουλτούρες (ελληνική και
αφρικάνικη) και έτσι δεν ένιωθα, ότι πρέπει να συμπεριφέρομαι σαν Ελληνίδα
στο σχολείο και σαν Αφρικανή, στο ευρύτερο περιβάλλον μου.
Μπήκα
στην εφηβεία, έκανα την επανάσταση μου, όπως όλα τα παιδιά, ένιωσα το
πρώτο μου καρδιοχτύπι και εκεί, που πίστευα πως όλα ήταν καλά, επιστροφή στην
πραγματικότητα: με σταματάνε οι αστυνομικοί για έλεγχο, δεν μου είχε
ξανασυμβεί αυτό, τους λέω, έχω γεννηθεί εδώ, μου ζητούν ταυτότητα, τους λέω δεν
έχω, εντάξει μου λένε και με άφησαν να φύγω. Γυρνάω σπίτι νευριασμένη και
ρωτάω τους γονείς μου, πού είναι η ταυτότητά μου, κάνουμε μια πολύ ωραία
συζήτηση και μου εξηγούν πώς και γιατί δεν έχω ταυτότητα.
Έλα που εμένα δεν μου άρεσε αυτό που άκουγα, ολοένα
θύμωνα και απλά, δεν το χώραγε ο νους μου, πως στην χώρα όπου γεννήθηκα και
θεωρούσα σπίτι μου, δεν με αναγνώριζαν και με έκαναν να νιώθω ξένη. Περνάνε τα
χρόνια, έχω πλέον συμβιβαστεί με το θέμα της ταυτότητας και της ελληνικής υπηκοότητας,
μου είναι αδιάφορο.
Ξεκινάω σχολή σ’ ένα ιδιωτικό ΙΕΚ, με
κατεύθυνση γενικής δημοσιογραφίας, γιατί μου άρεσε πάντα, δεν ξέρω γιατί, βασικά
ανέκαθεν είχα μια περιέργεια για τον κόσμο γύρω μου, οπότε πίστευα ότι μου
ταίριαζε. Εκείνη την εποχή, ο πατέρας μου αποκτά την ελληνική υπηκοότητα (2009)
και αυτομάτως, η μικρότερη αδερφή μου, γιατί ήταν ανήλικη. Εγώ πάλι, επειδή
ήμουν ενήλικη, δεν γινόταν, τελικά ως εκ θαύματος την απέκτησα.
Τελειώνω
την σχολή μου, κάνω πρακτική εξάσκηση, σε διάφορα ‘’ηλεκτρονικά sites’’ και για ακόμη
μια φορά, ‘’τρώω πόρτα’’. Όπως μου έδωσαν να καταλάβω, ‘’έγχρωμη και δημοσιογράφος’’
δεν πάνε μαζί. Η αλήθεια είναι, πως από κάποια στιγμή και μετά, σταμάτησα
να το κυνηγώ, απογοητεύτηκα. Συνειδητοποίησα, πως στην Ελλάδα, δεν θα
είμαι πότε απλά, η Μόνικα, πάντα θα με κρίνουν σύμφωνα, με την
καταγωγή και το πόσο σκούρο, είναι το δέρμα μου. Αναρωτιέμαι τώρα, η
Ελλάδα όπου γεννήθηκα και την οποία θεωρώ σπίτι μου και δεν θέλω να αποχωριστώ,
θα με αποδεχτεί ποτέ, ως ‘’δικό της παιδί’’;
Μόνικα
Κόντε ____________________________________________ Η
Μόνικα Κόντε, είναι απόφοιτος
της Σχολής Δημοσιογραφίας
του ΙΕΚ ΔΟΜΗ. Κατάγεται από το
Κονγκό και εχει Ελληνική
συνείδηση.

ΣΥΖΕΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ Ένα
γεγονός που είχε την πρωτοκαθεδρία στους δημοσιογραφικούς κύκλους το τελευταίο
διάστημα ήταν αυτό των Ολυμπιακών αγώνων. Μέσα στο διάστημα αυτό παρακολουθούσα
τις αγωνιώδεις προσπάθειες ανθρώπων να υπηρετήσουν κατά το βέλτιστο το αθλητικό
ιδεώδες περισσότερο όμως μια προσπάθεια να τονώσουν το εθνικό αίσθημα των
συμπατριωτών τους, να τους γεμίσουν υπερηφάνεια. Εγώ, αποκύημα δύο πολιτισμών, ένιωθα
υπερήφανη εις διπλούν.
Η
καταγωγή μου αποτελεί συγκερασμό δύο ιστορικών τόπων. Από τη μία βρίσκεται η
γενέτειρά μου, η Ελλάδα και από την άλλη η πατρίδα της μητέρας μου, η Αιθιοπία,
την οποία μάλιστα μόνο μέσα από τα μάτια τρίτων έχω γνωρίσει. Ωστόσο, δεν θα
μπορούσα να την θεωρώ λιγότερο πατρίδα μου. Κι αυτό διότι πέτυχα να την αγαπήσω
μέσα από το πάθος με το οποίο την περιγράφουν οι συνομιλητές μου, που την
έζησαν σε όλες της τις εκφάνσεις. Θα τολμούσα, μάλιστα, να πω ότι και η ίδια σε
ένα βαθμό έχω γίνει μάρτυρας της ομορφιάς της καθόσον δεν έλειπαν ποτέ από το
σπίτι οι καμβάδες που ξεδίπλωναν στους τοίχους ιστορίες για όμορφες Αιθιοπίδες
και τοπία απαράμιλλου κάλλους.
Η
αγάπη, λοιπόν, που ανέπτυξα για την δεύτερή μου κουλτούρα οφείλεται κυρίως στο
έργο των παππούδων μου. Οι λιγοστές αναμνήσεις της μητέρας μου, ερχόμενη στην
Ελλάδα σε μικρή ηλικία, δεν θα μπορούσαν να αποδειχτούν επαρκείς προς
διαμόρφωση της οπτικής μου για την ''μητέρα πατρίδα''. Ωστόσο, το έργο του
παππού μου Κωνσταντίνου Μαγδαληνού, ζωγράφου μεγάλου βεληνεκούς και της γιαγιάς
μου Αμπεμπέτς, αγιογράφου, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη συνειδητοποίηση του
αιθιοπικού σκηνικού. Από τη μία, ο παππούς μετέφερε στους πίνακές του ανθρώπους
και τοπία τόσο αριστοτεχνικά, ώστε ένιωθες να χτυπά ενώπιόν σου ο παλμός της
Αιθιοπίας. Από την άλλη, η γιαγιά, αν και αγιογράφος, όταν αποτυπώνει τον
αγαπημένο της τόπο πάντοτε προκαλεί στον θεατή συναισθήματα τόσο έντονα, ώστε
προς στιγμήν ανατρέχεις στην αιθιοπική καθημερινότητα. Παρ΄όλα αυτά, όταν
επιστρέφεις στην πραγματικότητα, αυτό που απομένει είναι δυο υπογραφές, κάπου
κάτω από τις ιστορίες που αφηγούνται με το πινέλο, να σφραγίζουν την νοσταλγία
μιας ζωής που άφησαν πίσω.
Η ίδια
νοσταλγία-πιο πολύ επιθυμία να γνωρίσω τις ρίζες μου-διακατέχει και εμένα. Και
αυτή η επιθυμία με κυνηγά από μικρή ηλικία, όταν ακόμη άρχιζα να συνειδητοποιώ
την διαφορετικότητά μου από τον περίγυρο. Ένα είδος διαφορετικότητας που ενώ
πολλούς φαίνεται να τους επηρεάζει, εμένα μου έδωσε την ώθηση για την βαθύτερη
ανακάλυψη του εαυτού μου και τα εφόδια για την κατανόηση της ίδιας της ζωής. Γιατί
όταν οι άνθρωποι πασχίζουν όλη τους τη ζωή να καταλάβουν τον κόσμο και τους
ανθρώπους του, πώς να μην αισθάνεσαι προνομιούχος έχοντας ''αποκωδικοποιήσει''
δύο, έστω μικρά, μέρη του βάσει μιας κωδικοποίησης που υπάρχει μέσα σου; Ελένη Γεωργακοπούλου Η Ελένη Γεωργακοπούλου, είναι φοιτήτρια της Νομικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού
Πανεπιστημίου Αθηνών.
 Η Σάρα Τερέφε, στην Βουλή των Εφήβων.
Αυτό που κυρίως με απασχολεί είναι το μέλλον μου και το μέλλον της χώρας μου. Έχω όμως δύο πατρίδες, την Αιθιοπία και την Ελλάδα. Έχω πάντα μέσα στην καρδιά μου την Ελλάδα. Αυτό που μου δίνει ελπίδα είναι ότι τελειώνοντας το Ελληνικό Σχολείο, θα πάω επιτέλους στην Ελλάδα, για να σπουδάσω, για να μπω στο Πανεπιστήμιο ή στα ΤΕΙ. Γι’ αυτό αγωνίζομαι τόσα χρόνια. Αυτό μου δίνει χαρά, η ελπίδα μου ότι θα πραγματοποιήσω τα όνειρά μου. Θέλω να σπουδάσω Νοσηλευτική και να βοηθήσω τους ανθρώπους γύρω μου.
Υπάρχει τόση δυστυχία στον κόσμο γύρω μας, τόσος πόνος, τόση θλίψη, τόσα δάκρυα, τόση πείνα και τόση φτώχεια. Έχω δει ανθρώπους να πεθαίνουν στην κυριολεξία στους δρόμους, εικόνες πραγματικής φρίκης, εικόνες που σοκάρουν. Πρέπει να τις ζήσει κανείς από κοντά, για να τις πιστέψει και για τις καταλάβει σε βάθος.
Με θυμώνει η αδιαφορία του κόσμου για αυτούς που δεν έχουν να επιβιώσουν. Τους πετάνε ψίχουλα και αυτοί δεν αντέχουν, λιώνουν καθημερινά και αργοπεθαίνουν. Με θυμώνει η τεράστια απόσταση μεταξύ αυτών που έχουν μεγάλη οικονομική άνεση και αυτών που δεν έχουν ούτε να φάνε. Η μόνη γι’ αυτούς ελπίδα είναι ο Θεός. Υπάρχει πολύ ανθρώπινος πόνος. Όλοι οι χριστιανοί Αιθίοπες πάνε στις εκκλησίες και προσεύχονται γοερά, γονατιστοί και ελπίζουν, ότι θα ξημερώσει και γι’ αυτούς μία καλύτερη μέρα, ένα καλύτερο αύριο.
Αυτό που θεωρώ σημαντικό είναι επιτέλους να ξαναβρούν η Αιθιοπία και η Ελλάδα την παλιά τους αίγλη. Να επιστρέψει το χαμόγελο στα χείλη των ανθρώπων. Να ξανάρθουν καλύτερες μέρες. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει πρώτα να το πιστέψουμε και να αγωνιστούμε γι’ αυτό. Εμείς οι απλοί άνθρωποι θα κάνουμε την διαφορά. Στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε τον κόσμο. Θέλουμε έναν κόσμο πιο δίκαιο. Όλοι να έχουμε επομένως πραγματικά τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες ευκαιρίες. Να μην υπάρχουν διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων. Είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στο νόμο. Να μην υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, να μην ενδιαφέρει κανέναν η εθνικότητα των άλλων, το χρώμα, η φυλή, η γλώσσα, η θρησκεία, η ιδεολογία και τα πολιτικά πιστεύω.
Μόνο η ακεραιότητα του χαρακτήρα ενός ανθρώπου είναι αυτό που θα πρέπει να μετράει και η καρδιά του. Στη ζωή με έμαθαν να είμαι αγωνίστρια και να έχω καρδιά για όλον τον κόσμο. Να απλώνω το χέρι μου πλατιά σε όλους. Θέλω να φτάσω σε όσους πραγματικά με χρειάζονται. Ίσως μία μέρα χρειαστεί να δώσω και εγώ τον αγώνα μου για τις ιδέες μου. Είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι το τέλος, σ’ αυτό που θα διεκδικήσω. Μόνο έτσι θ’ αλλάξει ο κόσμος.
Οι πολίτες θα πρέπει να συμμετέχουν στα κοινά και να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους. Μόνο έτσι θα μπορούμε να λέμε ότι έχουμε πραγματική δημοκρατία. Η μόρφωση και η πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου τον πάνε ψηλά και του δίνουν τα εφόδια για να μπορεί να συμμετέχει στα κοινά και να αγωνίζεται για την αξιοπρέπειά του και την ελευθερία του, για το δικαίωμά του στην εργασία, στην παιδεία και στην υγεία. Όχι άλλος κοινωνικός αποκλεισμός, όχι άλλη φτώχεια και όχι άλλη ανεργία.
Θα πρέπει να υπάρχει κοινωνικό κράτος (κράτος πρόνοιας), που να εξασφαλίζει τα κοινωνικά δικαιώματα όλων των πολιτών (υγεία, παιδεία, εργασία και ασφάλιση) και να οδηγεί σε μία πολιτική παροχών προς τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα. Η εξάλειψη επομένως της φτώχειας και των ανισοτήτων θέτει ένα σοβαρό ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Ας αγωνιστούμε λοιπόν όλοι μαζί για έναν δικαιότερο κόσμο.
Σάρα Τερέφε ____________________________________________ Η Σάρα Τερέφε, ήταν εκπρόσωπος του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας, στην Κ' Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων (2014-15).
|
Ελληνες μετανάστες στην πόλη της Ντίρε Ντάουα
Ο ΑΠΟΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ
Την άνοιξη του 2015 μέσα από το μάθημα
“Εθνική Ταυτότητα και Ελληνισμός της Διασποράς” με υπεύθυνο καθηγητή μου τον
κύριο Γεράσιμο Καραμπελιά, μου δόθηκε η ευκαιρία να μελετήσω τον απόδημο
ελληνισμό της Αιθιοπίας. Επέλεξα την συγκεκριμένη χώρα καθώς γνώριζα από πριν
πως η εγκατάσταση των Ελλήνων στην χώρα αυτή ξεκίνησε τον 19ο αιώνα -ευνοημένη
λόγω της ύπαρξης της ορθόδοξης θρησκείας- και αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για
την ανάπτυξη της χώρας.
Μέσα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας
και κατά την συγγραφή της εργασίας πλήθος αναπάντεχων πληροφοριών προέκυψαν.
Αρχικά, αξιοσημείωτη είναι η πορεία των πρώτων Ελλήνων που έφτασαν στην χώρα
καθώς η ολιγότητά τους, δεν τους εμπόδισε να αναπτύξουν αξιόλογη δραστηριότητα
και να πρωτοπορήσουν στην εισαγωγή τεχνικών καινοτομιών, ώστε να διαδραματίσουν
σημαντικό ρόλο στην οικονομική ζωή της χώρας και να επισύρουν τον θαυμασμό και
την εκτίμηση των Αιθιόπων ηγεμόνων. Παραδείγματος χάρη είχαν αναλάβει την
εξαγωγή του εξαιρετικής ποιότητας καφέ που παράγει η περιοχή του Χαράρ. Οι
Έλληνες, με την εργατικότητά τους, εξελίχθηκαν σε μεγάλους επιχειρηματίες,
εμπόρους και βιομηχάνους της Αιθιοπίας. Ίδρυσαν πριονιστήρια για να καλύψουν
τις ανάγκες της ανοικοδόμησης, αλευρόμυλους, εργοστάσια ελαιουργίας,
σαπωνοποιίας, οινοπνευματωδών ποτών, κλωστοϋφαντουργίας και μακαρονοποιίας.
Παράλληλα αρκετοί Έλληνες ασχολήθηκαν με
το εμπόριο, διορίστηκαν σε έμπιστες θέσεις συμβούλων, διευθυντών και γραμματέων
στα ανάκτορα και τον κρατικό μηχανισμό, ενώ άλλοι εργάστηκαν στη χάραξη δρόμων,
την κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών και το χτίσιμο των πρώτων οικοδομών
ευρωπαϊκού τύπου. Ίδρυσαν τα πρώτα ξενοδοχεία, καφενεία, παντοπωλεία, και
λειτούργησαν τον πρώτο κινηματογράφο στην αιθιοπική πρωτεύουσα.
Σε σύντομο διάστημα μετά την εγκατάσταση
τους στη χώρα, δημιουργήθηκαν ευνοϊκές συνθήκες για την εξέλιξη του ελληνικού
στοιχείου στη χώρα. Οι Έλληνες έμποροι και επιχειρηματίες απέκτησαν μεγάλη
οικονομική επιφάνεια και κύρος αλλά δεν διακρίθηκαν μόνο στις επιχειρήσεις,
αντίθετα έδειξαν ενδιαφέρον και κλίση προς την επιστήμη και τις τέχνες, χωρίς
φυσικά να λείψουν και οι Έλληνες που εργάστηκαν ως υπάλληλοι ή εργάτες.
Θαυμασμό προκαλούν μερικά ονόματα όπως ο
Ιάκωβος Ζερβός, προσωπικός γιατρός του Αυτοκράτορα, ο Ορφανίδης που έκανε το
σχέδιο του καθεδρικού ναού του Αγίου Γεωργίου, ο οδοντίατρος Κ.Καρακατσάνης,
ο εκδότης της πρώτης εφημερίδας που
κυκλοφόρησε στην Αιθιοπία Α.Καββαδίας, ο Κ.Μοσχόπουλος που είχε διοριστεί
επικεφαλής της ασφάλειας του κράτους, ο Α.Βούλτσης που ήταν διευθυντής του
τμήματος τηλεφώνων στο υπουργείο Ταχυδρομείων της Αιθιοπίας, ο Β.Διαμαντούρος
που διετελέσε υφυπουργός στο υπουργείο Γεωργίας και Εμπορίου, ο Β. Λεντάκης που
έχτισε τα νέα ανάκτορα της Αιθιοπίας και
ο Α. Πετράτος που έκανε το σχέδιο ανάπτυξης της χώρας. Παράλληλα, στον
καλλιτεχνικό τομέα διακρίθηκαν ο ζωγράφος Προκοπίου, ο γλύπτης Γεωργακάς και ο
δημιουργός τοιχογραφιών Γερμενής.
Όλοι αυτοί και πολλοί ακόμα συνέβαλαν
στην δημιουργία της ελληνικής παλέτας στην χώρα υποδοχής της Αιθιοπίας. Αξίζει
βέβαια να σημειωθεί πως η εκκλησία αποτέλεσε τον βασικό αιμοδότη για την
εγκατάσταση των Ελλήνων στην Αιθιοπία και την διατήρηση της ολότητας τους παρά
το περιβάλλον της ξενιτειάς. Επιπρόσθετα, σημαντικό κομμάτι του ψηφιδωτού της ελληνοαιθιοπικής κοινωνίας ήταν η παρουσία επίσημης
ελληνικής εικπαίδευσης στην χώρα (Το 1915, πριν από τη σύσταση της ελληνικής
κοινότητας, η Ελευθερία Κοσμά, τo γένος Δασκαλάκη, από το Ρέθυμνο, ιδρύει το
πρώτο ελληνικό Σχολείο της Αντίς Αμπέμπα για τα λίγα παιδιά που προέρχονταν
κυρίως από μικτές οικογένειες, ενώ η ιστορία του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς
Αμπέμπας αρχίζει με την ίδρυση του Κοινοτικού Σχολείου, το 1917 (αναγνωρίσθηκε από το υπουργείο
Παιδείας της Ελλάδος, το 1947).
Παρά το ότι πλέον έχουν παραμείνει,
σήμερα, λίγοι Έλληνες στην Αιθιοπία, και οι περισσότεροι από αυτούς είναι
δεύτερης και τρίτης γενιάς και έχουν αναμιχτεί με το αιθιοπικό γένος, λόγω
μικτών γάμων, ωστόσο προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανό το στοιχείο της ελληνικής
φλόγας μέσα τους, αλλά και στην κοινότητά τους. Έχοντας στη μνήμη τους την
πατρίδα έχουν δημιουργήσει κοινά σύμβολα με αυτήν, προσπαθώντας να μεταφέρουν
εκεί το σχολείο, με σκοπό τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσα και την εκμάθηση
στους απογόνους της ελληνικής κουλτούρας και παράδοσης, αλλά και τις τελετές
της εκκλησίας αφού είναι τα σύμβολα που μπορούν να τους φέρουν κοντά με την
πατρίδα παρόλο που βρίσκονται μακριά της. Έτσι θα μπορούσαμε να αναφέρουμε μια
ολόκληρη περιοχή στην Aντίς
Aμπέμπα η οποία
ονομάζεται «Mπάμπης»,
και έχει πάρει το όνομά της από έναν άλλο πολύ αγαπητό Έλληνα στους Aιθίοπες, τον Mπάμπη Tσιμά. Διατηρεί το μεγαλύτερο και πιο
γνωστό πολυκατάστημα τροφίμων στην Aιθιοπία. Έξω από το πολυκατάστημα του Έλληνα
επιχειρηματία κυματίζει περήφανα η ελληνική σημαία, ενώ μέσα στο κατάστημά του
τα ράφια του είναι γεμάτα ελληνικά προϊόντα. «Eίναι ασύμφορο να εισάγω προϊόντα από
την Eλλάδα, όμως και
τα φέρνω και έμαθα τους Aιθίοπες
να τα αγοράζουν. Tώρα
πια ζητούν το ελληνικό λάδι, το ελληνικό γιαούρτι, τις σοκολάτες μας», τονίζει
υπερήφανος ο ίδιος. Στο κέντρο της Aντίς Aμπέμπα
άλλη μια ελληνική σημαία κυματίζει περήφανα, στολίζοντας το κατάλευκο κτίριο
του Παλαιού Ελληνικού Σχολείου, με σημαντική ιστορία, χάρη στην προσπάθεια μιας
ομάδας Eλλήνων
εκπαιδευτικών.
Ολοκληρώνοντας θα μπορούσε να
καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα πως όσο μακριά κι αν έχουν βρεθεί οι Έλληνες
από την πατρίδα, το ελληνικό στοιχείο θα είναι πάντα μέσα τους, θα πλαισιώνει
τα σπίτια τους, θα φυτρώνει στις καρδιές τους, θα αντιλαλεί στο μυαλό τους. Γι’
αυτό και στην Αιθιοπία κατάφεραν πολλές φορές και διακρίθηκαν, ανέπτυξαν τα
ελληνικά σχολεία, μετέφεραν τις συνήθειες της ελληνικής θρησκείας στη νέα τους
εγκατάσταση, μπόλιασαν τη νέα πατρίδα με τη χαρά και το μεράκι της ελληνικής
παράδοσης. Ωστόσο, όσο κι αν προοδεύσει κανείς σε μια άλλη χώρα, η ξενιτειά
είναι ένα αγκάθι σκεπασμένο με ροδοπέταλα.
Τελειώνοντας, κατόπιν άρθρων που
διάβασα, της εφημερίδας των Ελλήνων της Αιθιοπίας, των βιβλίων, των μελετών,
αλλά και της προσωπικής μου διαδικτυακής επαφής με τους εγκάρδιους Έλληνες της
Αιθιοπίας, μου ήρθαν ασυναίσθητα στο νου τα λόγια του μεγάλου ποιητή μας
Γεώργιου Δροσίνη από το ποίημα του “το χώμα ελληνικό” που αναφέρεται στους
ξενιτεμένους Έλληνες: “η δική σου χάρη θα με δυναμώνει, κι όπου κι αν γυρίσω κι
όπου κι αν σταθώ, συ θε να μου δίνεις μια λαχτάρα μόνη: πότε στην Ελλάδα πίσω
θε να’ρθώ!”.
Δανάη-Βαρβάρα Καλαμπαλή
________________________________
Η Δανάη-Βαρβάρα Καλαμπαλή, είναι τελειόφοιτη του
τμήματος Κοινωνιολογίας, του Παντείου
Πανεπιστημίου. Πρόσφατα
εκπόνησε εργασία, με ομότιτλο του άρθρου.
Η Φορτούνα-Μαρίνα Γλύπτη, στην Βουλή των Εφήβων.
Η ΖΩΗ
ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Βουλής, αξιότιμοι
κύριοι Βουλευτές, αγαπητοί συνάδελφοι Έφηβοι Βουλευτές. Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα
να σας ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δώσατε να ταξιδέψω ξανά στην χώρα
του πατέρα μου και στη δεύτερη πατρίδα μου και για την τόσο ζεστή φιλοξενία.
Αν και ζω χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, η Ελλάδα
βρίσκεται μέσα στην καρδιά και στα όνειρα μου και η σχέση μου μαζί της είναι ζωντανή,
χάρη στο Σχολείο της Ελληνικής Κοινότητας στην Αντις Αμπεμπα, στο οποίο φοιτώ μαζί
με άλλα εκατόν είκοσι παιδιά Ελληνικής καταγωγής και όλοι μαζί διαμένουμε στο Οικοτροφείο
της Ελληνικής Κοινότητας.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω
την Ελληνική Κοινότητα και το Υπουργείο Παιδείας που στέλνει εκπαιδευτικούς,
που με το έργο τους, μπορούμε να μαθαίνουμε την γλώσσα και διατηρούμε ζωντανό,
τον Ελληνικό πολιτισμό.
Ευχαριστώ και το Υπουργείο Εξωτερικών, που με τις υποτροφίες που δίνει, μπορούμε
εμείς τα Ελληνόπουλα της Αιθιοπίας να σπουδάζουμε στην Ελλάδα και να κάνουμε τα
όνειρα μας πραγματικότητα.
Στη συνέχεια θα ήθελα να αναφερθώ στις συνθήκες
ζωής των γυναικών στην Αιθιοπία. Στην Ευρώπη, η γυναίκα είναι ανεξάρτητη, μορφωμένη,
αποφασίζει η ίδια για τον για τον εαυτό της και απολαμβάνει η ίδια τα αγαθά των
κόπων της.
Στην Αφρική και την Αιθιοπία τα πράγματα δεν
είναι ακριβώς έτσι. Η γυναίκα είναι φορτωμένη με πολλούς ρόλους και ταυτόχρονα έχει
να αντιμετωπίσει ρατσιστικές αντιλήψεις που την θεωρούν κατώτερη από τον άνδρα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται η κοινωνική της προσφορά.
Συγκεκριμένα, στον
χώρο της εκπαίδευσης, πολλά κορίτσια πηγαίνουν στο σχολείο και έχουν καλή επίδοση
και συνεχίζουν τις σπουδές τους στο Γυμνάσιο. Έτσι, σήμερα τα ποσοστό
τους ανέβηκε στο 45% σε σχέση με παλαιοτέρα. Στα χωριά βέβαια πολλά κορίτσια μένουν
σπίτι για να προσφέρουν βοήθεια στις δουλειές, ενώ στο σχολείο, όπου πληρώνουν δίδακτρα,
επιλέγονται από την οικογένεια μόνο τα αγόρια. Λιγότερα κορίτσια πηγαίνουν στο Πανεπιστήμιο,
από όπου αποφοιτούν ως γιατροί, δικηγόροι, αρχιτέκτονες και νοσοκόμες.
Στο τομέα της εργασίας, πάλι μόνο το 6% των γυναικών
κατέχουν ανώτερες θέσεις στη διοίκηση ή θέσεις
με καλό μισθό. Οι περισσότερες απασχολούνται ως υπάλληλοι, οικιακοί βοηθοί, αλλά
και σε πολύ βαριές εργασίες, όπως η οικοδομή. Πολλές είναι αυτές που δεν μπορούν
να βρουν εργασία στην χώρα και πηγαίνουν ως οικιακοί βοηθοί σε αραβικές χώρες, όπου
πολλές φορές γνωρίζουν την αναξιοπρέπεια και την εκμετάλλευση.
Στο χώρο της υγείας, στις πόλεις υπάρχουν νοσοκομεία
και κλινικές, όπου μπορούν να απευθύνονται για όποιο θέμα τους απασχολεί. Όμως,
στην επαρχία τα πράγματα είναι δύσκολα, αφού δεν υπάρχουν γιατροί σε όλα τα χωριά
και πολλές φορές διανύουν μεγάλες αποστάσεις με τα πόδια προκειμένου να βρουν
γιατρό. Σε αυτόν τον τομέα, η προσφορά
των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων είναι πολύ σημαντική.
Ενδεικτικά
στοιχεία είναι ότι μόνο 35% των ανδρών και το 40% των γυναικών φτάνουν τα 65 χρόνια,
ενώ ο μέσος Όρος ζωής είναι τα σαράντα οκτώ χρόνια. Ακόμα, στα χίλια παιδιά που
γεννιούνται, τα εκατόν εξήντα έξι πεθαίνουν πριν τα πέντε τους μόλις χρόνια. Το
2.5% του πληθυσμού είναι φορείς του Αids και πολλές κοπέλες πεθαίνουν κατά τη διάρκεια
της κλειτοριδεκτομής, που εφαρμόζεται ακόμα σε ορισμένα χωριά.
Τέλος, η οικογένεια είναι ένας θεσμός που
στην Αιθιοπία είναι πολύ σημαντικός. Την ευθύνη για την ευημερία της, την έχει
η μητέρα. Οι οικιακές δουλειές χωρίς τον μηχανικό εξοπλισμό είναι ιδιαίτερα κοπιαστικές,
η γέννηση πολλών παιδιών, η έλλειψη πρωτοβουλίας σε σχέση με την αμάθεια, κρατούν
τις μητέρες σε δεύτερη μοίρα, κάτω από την σκιά του πατέρα, που παίρνει τις αποφάσεις.
Αν συνυπολογίσουμε και την βοήθεια της μητέρας στις αγροτικές και κτηνοτροφικές
εργασίες, καταλαβαίνουμε ότι η ζωή της είναι ιδιαίτερα επώδυνη, χωρίς αυτό να καταλήγει
σε κάποια αναγνώριση. Και βέβαια, στα χωριά όλες αυτές οι δουλειές μπορεί να εκτελούνται
από μητέρα δεκατριών και δεκατεσσάρων μόλις χρονών. Η γυναίκα στην Αιθιοπία προσφέρει στην κοινωνία,
στην οικογένεια, στην οικονομία, αλλά δεν απολαμβάνει αυτήν την προσφορά και συχνά
δεν μπορεί να αποφασίσει για τον ίδιο της εαυτό της.
Όνειρο μου είναι με τις σπουδές μου, να συμβάλω
στη βελτίωση των συνθηκών ζωής της γυναίκας στην Αιθιοπία.
Φορτούνα-Μαρίνα
Γλύπτη
_____________________ Η Φορτούνα-Μαρίνα Γλύπτη, ήταν εκπρόσωπος του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας, στην IΕ' Σύνοδο της Βουλής των Εφήβων (2010). Σήμερα, σπουδάζει στο Τμήμα Οδοντικής Τεχνολογίας, του ΤΕΙ Αθηνών.
 Η ΛΑΜΨΗ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΤΗΣ
Τον Μάιο του 2010 αποφάσισα να επισκεφτώ το ‘'Ουολίσο'’, ένα μικρό χωριό κοντά στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας. Λίγο πριν φτάσω στον προορισμό μου θυμάμαι πως έκανα μια μικρή στάση με σκοπό να επεξεργαστώ μια καλύβα, που χρησίμευε ως σπίτι σε μια αρκετά μεγάλη οικογένεια.Τους πλησίασα διστακτικά στην αρχή, φοβούμενη για την αντίδραση τους. Ωστόσο, οι άνθρωποι που στέκονταν μπροστά μου δε φαίνονταν να είχαν απειλητικές διαθέσεις. Έτσι, περπάτησα προς την κατεύθυνση τους χωρίς δεύτερη σκέψη. Ήταν όλοι ντυμένοι με κουρέλια και έδειχναν κουρασμένοι. Ο άντρας ήταν μέτριος στο ανάστημα, με μεγάλα σαρκώδη χείλη. Η γυναίκα του είχε μια παράξενη ομορφιά, παρά την ηλικία της. Είχαν πολλά παιδιά και δε θυμάμαι πλέον τον αριθμό. Το βλέμμα μου όμως στάθηκε μόνο σε ένα από αυτά. Ήταν ίσαμε πέντε χρόνων, υπολόγιζα. Τα μαλλιά του, σγουρά και καστανοκόκκινα, τονίζονταν περισσότερο κάτω από το φως του δυνατού ήλιου. Είχε το χρώμα του έβενου. Το κορίτσι καθόταν ήσυχο στο χώμα δίπλα από την τροφή των ζώων. Τα μάτια της ήταν μεγάλα και εκφραστικά, με μια πνοή μελαγχολίας μέσα τους. Με κοίταζε σάμπως να τη βασάνιζε κάποια δυστυχία μεγάλου ανθρώπου. Μα η έκφραση αυτή δεν κράτησε για πολύ. Σηκώθηκε με γρήγορα βήματα και φώναξε τα υπόλοιπα αδέρφια της. Την παρατηρούσα από μακριά να γελάει. Μόλις έπαψε πια να μετακινείται είδα πάνω στις βλεφαρίδες της, να έχουν κολλήσει μύγες. Τούτο το θέαμα πολλοί θα το χαρακτήριζαν αποκρουστικό. Με αυτήν την εικόνα ο νους τους θα ταξίδευε στα φτωχά παιδία της μαύρης ηπείρου. Εντούτοις, το μικρό κορίτσι εξακολούθησε να παίζει αμέριμνα και τότε την είδα να χαμογελάει. Το πρόσωπο της φωτίστηκε από ένα πλατύ χαμόγελο, που άφησε μια σειρά από λευκά δόντια να φανεί. Δεν είχε χρήματα, ανέσεις και παιχνίδια όπως τα περισσότερα παιδιά του δυτικού κόσμου. Ίσως να μην είχε ούτε φαγητό κάθε μέρα. Τα μάτια της όμως, βρώμικα και γεμάτα τσίμπλες, είχαν μια λάμψη που δεν είχε ανάγκη από κανέναν πλούτο. Η λάμψη τους ήταν αρκετή για να φωτίσει ολόκληρο τον κόσμο!
ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΟ ΒΡΑΧΙΟΛΙ Κατά την διάρκεια της επίσκεψης μου στο χωριό ‘'Ουολίσο'’, το απόγευμα πήγα στην εκκλησία του χωριού. Οι άνθρωποι σε τούτη τη γη είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Εκεί έκαναν κιόλας μάθημα τα περισσότερα παιδιά. Τα ακούω να ψέλνουν ποικίλες ψαλμωδίες και κουνούν με ρυθμό τα χέρια τους δεξιά-αριστερά. Η εκκλησία είναι βρώμικη και οι εγκαταστάσεις υποτυπώδεις. Ένα τοσοδούλικο κοριτσάκι με πλησιάζει σιγά-σιγά. Έχει ώρα που κοιτάζει το βραχιόλι μου. Δεν είναι δα τίποτε σπουδαίο. Είναι φτιαγμένο από πολύχρωμες κλωστές και από τη μιαν άκρη κρέμεται ένα ψεύτικο διαμάντι. Λύνω γρήγορα το κόσμημα από τον καρπό μου. Ανοίγω την παλάμη του παιδιού και το βάζω μέσα. Το κορίτσι θαυμάζει το καινούργιο του απόκτημα, σαν να της χάρισαν χρυσό. Οι δέκα μαθητές δεν έχουν ούτε τετράδια, ούτε βιβλία, ούτε αίθουσα. Είναι καθισμένοι κάτω από το δέντρο στο κέντρο του προαύλιου και ακούνε προσεκτικά το δάσκαλο. Ο ήλιος σε λίγο βάφτηκε κόκκινος και ένα αεράκι δροσίζει την ατμόσφαιρα. Το μάθημα δεν άργησε να τελειώσει. Στο δρόμο της επιστροφής είδα ένα παράξενο όχημα. Είναι τρίκυκλο και πίσω του έχει δεμένη μια καρότσα που χωράει ίσως και τρία άτομα. Κάποιος περιμένει έξω από αυτό, μήπως θελήσει κανείς να μετακινηθεί. Αφού συνεννοήθηκα μαζί του με τα χίλια ζόρια, επιβιβάστηκα δίχως να το σκεφτώ ιδιαίτερα. Ο δρόμος είναι ανώμαλος και τραχύς. Θα έδειχνα σίγουρα αστεία έτσι όπως κουνιέμαι πάνω και κάτω στριμωγμένη. Στρέφω τότε τα μάτια προς τον ουρανό. Τα πρώτα αστέρια κάνουν την εμφάνισή τους. Δεν έχει γύρω πολλά φώτα κι έτσι μπορώ να τα διακρίνω με μεγάλη ευκολία. Μοιάζουν με χριστουγεννιάτικα στολίδια πάνω σε μαύρο βελούδινο μανδύα. Βλέπω για πρώτη φορά τη μεγάλη άρκτο και τη μικρή άρκτο και η ψυχή μου αγαλλιάζει μπροστά στην ομορφιά της πλάσης. Ξαφνικά ακούω φασαρία να έρχεται από πίσω, ενώ το κάρο συνεχίζει να κυλάει. Όταν γύρισα το κεφάλι να δω, αντίκρισα τα παιδιά από την εκκλησία. Τρέχουν όλα στο χωματόδρομο με τις βυσσινί στολές τους να λερώνονται. Γελάνε και μιλάνε σε διαλέκτους που δεν καταλαβαίνω. Το κορίτσι με το βραχιόλι έχει ένα τεράστιο χαμόγελο καρφιτσωμένο στο πρόσωπο. Είναι ευτυχισμένο. Αθηνά __________________________ Η Αθηνά ήταν μαθήτρια του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας. Σήμερα σπουδάζει στην Νομική Σχολή, του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης.
|
posted Oct 29, 2014, 12:00 PM by ΣΤΑΥΡΟΣ ΒΙΝΙΕΡΑΤΟΣ
[
updated Apr 23, 2022, 10:07 AM
]
Η ΚΑΠΑ
ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ
ΜΑΤΟΥ – ΔΥΤΙΚΗ ΑΙΘΙΟΠΙΑ – 1956
Ο Αύγουστος, ο τελευταίος μήνας των σχολικών διακοπών μας,
πλησίαζε στο τέλος του. Σε λίγες μέρες, ένα από κείνα τα θρυλικά αεροσκάφη
Dakota DC9, θα μετέφερε τον αδελφό μου, τις δυο μου ξαδέλφες κι εμένα, στην
Αντίς Αμπέμπα.
Εκεί, στο μικρό λασποχώρι του Μάτου όμως,
επικρατούσε μεγάλη αναστάτωση, καθώς αναμενόταν η άφιξη του ηγέτη της
χώρας, του Μεγαλειοτάτου Αυτοκράτορα Χάιλε Σελάσσιε Α’, που ο πλήρης τίτλος του
ήταν:
«Αυτοκράτωρ Χάιλε
Σελάσσιε ο Πρώτος, Εκλεκτός του Θεού, Κατακτών Λέων της φυλής του Ιούδα,
Βασιλεύς των Βασιλέων της Αιθιοπίας.»
Ο πατέρας μου μάλιστα είχε ειδοποιηθεί πως
ο Μεγαλειότατος, κατά την περιοδεία του στην περιοχή, θα επισκεπτόταν στη 1 μ.μ
και την μονάδα επεξεργασίας καρπών καφέ, της οποίας ήταν διευθυντής. Γινόταν
χαμός, μέσα κι έξω από το εργοστάσιο.
Θυμάμαι πως η μητέρα μου, μαζί με άλλες
κυρίες, είχαν προμηθευτεί, ούτε κι εγώ ξέρω πόσα, μπουκάλια aranciata
(πορτοκαλάδα) και λεμονάδες και τα είχαν βάλει μέσα σε βρεγμένα τσουβάλια του
καφέ. Εγώ και ο αδελφός μου, κατά διαστήματα, έπρεπε να ρίχνουμε νερό πάνω στα
τσουβάλια, για να κρατιούνται τα αναψυκτικά κρύα ή τουλάχιστον δροσερά.
Η αγωνία κορυφωνόταν, καθώς ο Χάιλε Σελάσσιε – ο Αυτοκράτορας δηλαδή – ενώ
είχε περάσει η μία το μεσημέρι, δεν είχε φανεί ακόμη. Οι κουβάδες με νερό,
πάντως πηγαινο-έρχονταν.
Γύρω στις 4 μ.μ, αν θυμάμαι καλά, κάποιο
τηλεφώνημα μας ενημέρωσε πως ο Janhoy (ο
Μεγαλειότατος) θα ήταν εκεί, σε δεκαπέντε λεπτά. Η μητέρα
μου, με άγχος, μας ζήτησε τότε να βγάλουμε τα μουσκεμένα τσουβάλια πάνω από τα
αναψυκτικά. Έστειλε κάτι εργάτριες να φέρουν τα μπουκάλια σε ένα τραπέζι, που
είχαν στήσει, ανάμεσα στις μεγάλες οδοντωτές τροχαλίες του εργαστηρίου. Το ντύσανε
με ένα υπέροχο αιθιοπικό παραδοσιακό κεντητό τραπεζομάντηλο. Δίσκοι ασημένιοι,
υποδέχτηκαν τα κρυστάλλινα ποτήρια, με τις δροσερές ακόμη πορτοκαλο –
λεμονάδες.
Σούσουρο
έξω. Αυτοκίνητα. Φωνές. Διαταγές. Ο πατέρας μου έτρεξε έξω. Εμάς τα παιδιά, δεν
θυμάμαι ποιος και γιατί, μας διέταξαν να μείνουμε μέσα. Οι πόρτες και τα
παράθυρα ήταν ανοιχτά και ένα αεράκι φυσούσε ανακατεύοντας την μυρουδιά του
ψημένου κόκκου καφέ, με κείνη των σβησμένων βιαστικά τσιγάρων.
Είδα την
μητέρα μου να κρατάει έναν ασημένιο δίσκο, με ποτήρια πορτοκαλάδας και
λεμονάδας, και να στέκεται σχεδόν προσοχή. Ταυτόχρονα, βλέπω τον Αυτοκράτορα να
εισέρχεται με μεγαλοπρέπεια στον χώρο. Φορούσε ένα μπλε κλασσικό σταυρωτό
κουστούμι, με γραβάτα και μια μαύρη κάπα, που κάλυπτε τον σβέρκο, τους ώμους
και κατέβαινε ως πίσω χαμηλά, στις γάμπες. Ήταν μικροκαμωμένος, αλλά είχε κάτι
το μεγαλοπρεπές. Δίπλα του πήγαινε, καμαρωτό – καμαρωτό, το μικρό λευκόγκριζο
σκυλάκι. Δεν ξέρω τι ράτσα ήταν. Τσιουάουα ίσως; Μου έκαναν εντύπωση, τα
ματάκια του. Φαινότανε πανέξυπνο.
Μόλις
προχώρησε λίγα μέτρα στον διάδρομο χαμογελώντας και έχοντας δίπλα του τον
πατέρα μου, η μητέρα μου έκανε να πάει με τον δίσκο, με τα αναψυκτικά προς
εκείνον. Ένας στρατιωτικός όμως, που στεκόταν δίπλα της, άπλωσε το χέρι του και
την εμπόδισε. Ο Χάιλε Σελάσσιε, που είδε την κίνηση του φρουρού, του έκανε σήμα να
την αφήσει να πλησιάσει, λέγοντας της χαμογελαστά:
«Ayzosh» (μη φοβάσαι)
Εκείνη,
φανερά ταραγμένη, έκανε τα πρώτα βήματα, την ίδια στιγμή που ο Αυτοκράτορας
προχωρούσε προς εκείνη, ακούγοντας τον πατέρα μου, που του εξηγούσε την
διαδικασία επεξεργασίας του καφέ.
Ένα κάπως πιο δυνατό αεράκι φύσηξε και
τότε …. η κάπα του Βασιλέα των Βασιλέων κινήθηκε με χάρη και η άκρη της
πήγε κι έμπλεξε στα γρανάζια μιας τροχαλίας που γύριζε. Ο Ηγεμόνας στάθηκε, μη
μπορώντας να προχωρήσει, καθώς τον τραβούσε η μαγκωμένη κάπα προς τα
πίσω. Όλοι είχαν παγώσει, εκτός από το σκυλάκι, που βλέποντας την κάπα του
αφεντικού του να φέρεται παράξενα, του
γεννήθηκε ο φόβος πως το αφεντικό του ‘’κινδυνεύει’’ να βρεθεί ανάμεσα στα
γρανάζια, που γυρνούσαν εκεί δίπλα. Και δεν είχε άδικο!
Με εντυπωσιακή ορμή, άρχισε να
κατευθύνεται, τρέχοντας, προς το σημείο που είχε παγιδευτεί η άκρη της
κάπας του Αυτοκράτορα, εκεί, στα δόντια της τροχαλίας. Την στιγμή που ήταν έτοιμο να πηδήξει
πάνω στην περιστρεφόμενη τροχαλία, βλέπω την μάνα μου να αφήνει τον δίσκο με τα
ποτήρια να πέσει χάμω, να πατάει πάνω στα θρύψαλα και, ορμώντας, να αρπάζει το
σκυλάκι και να το τυλίγει στην αγκαλιά της – παρά τα στριγκά γαυγίσματα και τις
διαμαρτυρίες του. Την ίδια στιγμή, κάποιος διέκοψε την λειτουργία των μηχανών.
Όλα ίσως
αυτά δεν διήρκεσαν πάνω από ένα λεπτό, εμένα όμως ακόμη και τώρα, μου φαίνονται
αιώνες. Ο Αυτοκράτορας, ήρεμος, ξεκούμπωσε την κάπα του και την άφησε να πέσει
στο έδαφος. Οι επιτελείς του προσπάθησαν να την απελευθερώσουν από το μηχάνημα
«Κόψτε την» διέταξε εκείνος ψύχραιμα. Ένα
ψαλίδι βρέθηκε στη στιγμή και κάποιος έκοψε το μαγκωμένο ύφασμα από την
υπόλοιπη κάπα, την οποία με ευλάβεια δίπλωσαν και έστειλαν έξω στην ακολουθία
του Μεγαλειοτάτου, που περίμενε.
Εκείνος προχώρησε, πήγε στην μητέρα μου,
που ακόμη κρατούσε το σκυλάκι που τσίριζε, το πήρε, άπλωσε το χέρι του,
χαμογέλασε και της χάρισε ένα πατρικό χαδάκι, στο μάγουλο. Προχώρησε προς το
τραπέζι, με τα αναψυκτικά, πήρε μόνος του, ένα μπουκάλι και ήπιε μια
πορτοκαλάδα μονορούφι.
«Turu
betam turu» (Ωραίο, πολύ ωραίο) είπε και χάρισε το χαμόγελο του σε όλους τους
ταραγμένους γύρω του. Πήγε στον πατέρα μου, που είχε χλωμιάσει, και του
είπε: «Δεν θα μας πεις πώς φτάνουν
στα τσουβάλια οι κόκκοι του καφέ τελικά;» Εκείνος
συνήλθε αμέσως. Έκανε νόημα να ξεκινήσουν οι μηχανές και συνέχισε την ξενάγηση. Ένα κομμάτι μαύρο ύφασμα, όμως, τσουλούσε
μαζί με τους κόκκους του καφέ, προς τα τσουβάλια, όπου θα συσκευάζονταν. Εκείνο
το σκισμένο κομμάτι όμως, της Αυτοκρατορικής κάπας, σήμερα θα ήθελα πολύ
να υπήρχε κάπου φυλαγμένο, σαν σουβενίρ της ζωής μας, εκεί στην χώρα που μας
γέννησε. Κανείς όμως τότε, δεν σκέφτηκε να το φυλάξει!
Ο Mengistu Newai με τον αδελφό του Girmame
Ο
… ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ ΦΡΟΥΡΟΣ
Αντίς Αμπέμπα: Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 1960 Μπουπππ! - Νταπππ! Τινάχτηκα πάνω ξαφνιασμένος με τα νερά να τρέχουν από το πρόσωπό μου στο πάτωμα του μπάνιου και κοίταξα πίσω μου. Εκεί στην πάνω γωνία του τοίχου που έβλεπε στο δρόμο, έχασκε μια τρύπα στο ντουβάρι. Ασβέστης, κομμάτια λάσπης και ξύλου έπεφταν μέσα στη μπανιέρα.Γύρισα άφωνος το κεφάλι και είδα ακριβώς απέναντι μια άλλη τρύπα στον τοίχο που χώριζε το μπάνιο απ’ το υπνοδωμάτιο των γονιών μου. Κάτι μεταλλικό φαινόταν να έχει καρφωθεί εκεί. Μια σφαίρα!
Σήμερα πενήντα πέντε χρόνια μετά, ειλικρινά δεν θυμάμαι ποια ακριβώς ώρα άρχισαν να ακούγονται οι πυροβολισμοί. Κανονιές δονούσαν την ατμόσφαιρα της πρωτεύουσας και πολεμικά αεροσκάφη έσχιζαν σφυρίζοντας τον αέρα. Τρομοκρατημένοι όλοι στο σπίτι, δεν ξέραμε τι συνέβαινε και είχαμε πέσει στο πάτωμα για να μην αρπάξουμε καμιά αδέσποτη. Ο πατέρας μου ήταν στην Τζίμα για τις δουλειές του.
Μα τι στο καλό γινόταν; Από το ραδιόφωνο ακούγαμε κάτι διακηρύξεις για ‘’επανάσταση υπέρ του καταπιεσμένου λαού της Αιθιοπίας, από το τυραννικό καθεστώς του Αυτοκράτορα Χάϊλε Σελάσσιε’’ όπως τόνιζαν. Ο Αυτοκράτορας βρισκόταν στην Βραζιλία για επίσημη επίσκεψη. Από το ραδιόφωνο μάθαμε πως η Αυτοκρατορική Φρουρά (Κebur Zebegna) με επικεφαλής τον Στρατηγό Mengistu Neway και τον αδελφό του, ήταν το στρατιωτικό σώμα που οργάνωσε ένα “Coup d’ Etat”. Αργότερα έμαθα πως αυτό σήμαινε πραξικόπημα. Στο διάγγελμα που απηύθυναν στο λαό οι πραξικοπηματίες ανέφεραν συνεχώς πως «αν ο Αυτοκράτορας τολμήσει να επιστρέψει, θα καταρρίψουν το αεροσκάφος του, δίχως δισταγμό».
Κάποια στιγμή ακούσαμε ένα αμάξι να σταματάει. Δυνατά χτυπήματα στην εξώπορτα. Ο Αμπέμπε ο μάγειράς μας, κοίταξε την μητέρα μου. Εκείνη αφού έριξε μια ματιά στο αδελφό μου και μένα, που ξαπλωμένοι στο πάτωμα μπρούμυτα, διαβάζαμε .…από ένα τεύχος ‘’Κλασσικά εικονογραφημένα’’ - αν είναι δυνατόν – του έκαμε νόημα ν’ ανοίξει.
Σαν σίφουνας μπήκε μέσα ο κύριος Γιώργος Πυθαράς τραβώντας απ το χέρι τον γιό του τον Λάκη και ακολουθούσε η γυναίκα του η Φλώρα. -Άννα! Φώναξε ο κύριος Γιώργος. Μάζεψε γρήγορα τα πιο απαραίτητα και πάμε να φύγουμε! -Μα που θα πάμε Γιώργο; ρώτησε η μητέρα μου. -Στο σπίτι μας στο Γκούλελε. Εκεί είναι πιο ήρεμα τα πράγματα Το Γκούλελε ήταν ένα προάστιο λίγο έξω από την Αντίς Αμπέμπα.
Χωρίς δισταγμό η μητέρα μου μάζεψε – ούτε κι εγώ ξέρω τι – και αφήνοντας τον Αμπέμπε άρχοντα του σπιτιού, μπήκαμε στο αμάξι του κυρίου Πυθαρά. Για πότε φτάσαμε στο σπίτι τους ούτε καν που θυμάμαι. Ήταν ένα μεγάλο σπίτι με τεράστια αυλή. Απέναντι, πέρα από τον ασφαλτόδρομο, απλωνόταν έναν δασάκι. Πολύ όμορφη θέα. Καθίσαμε στο σαλόνι. Ήταν ήσυχα. Δεν ακούγονταν τουφεκιές.
Εμείς τα παιδιά τρώγαμε σάντουιτς με τυρί και μορταδέλα και οι μεγάλοι πίνανε καφέ. Καθόμασταν όλοι γύρω από ένα στρογγυλό τραπεζάκι. Ξαφνικά ένα φοβερό ουρλιαχτό που έκανε τα τζάμια και τους τοίχους να τρίζουν ακούστηκε πάνω από τα κεφάλια μας.
-Κάτω! Όλοι κάτω! Βομβαρδιστικόοο! Φώναξε ο κύριος Γιώργος.
Μόλις πέρασε ο κίνδυνος και το πολεμικό αεροσκάφος απομακρύνθηκε όλοι σηκωθήκαν κάπως αλαφιασμένοι αλλά σώοι και …στεγνοί, εκτός από μένα …και αυτό γιατί άτσαλος όπως ήμουν τότε αντί απλώς να πέσω χάμω, προσπάθησα να χωθώ κάτω από το τραπεζάκι όπου βρίσκονταν τα φλιτζάνια του καφέ, τα ποτήρια και η κανάτα με το νερό. Τα έκανα όλα μούσκεμα και θρύψαλα! Βέβαια κανείς δεν μου έκανε παρατήρηση απλώς η μάνα μου, μου έριξε μια ματιά από κείνες τις … ‘’θα τα πούμε αργότερα’’! Βέβαια ο αδελφός μου και ο Λάκης Πυθαράς έσκασαν στα γέλια! Άρχισε να βραδιάζει. Από μακριά ακούγονταν
τώρα σποραδικά πυρά που φαίνονταν να έρχονται από το δασάκι απέναντι από το σπίτι. Όταν πήρε να
σκοτεινιάζει ο κύριος Γιώργος μου έκανε νόημα
- με τρόπο - να τον ακολουθήσω.
Βγήκε από το σαλόνι και πήγε προς το υπνοδωμάτιό του. Τον ακολούθησα.
-Έλα
μέσα», μου είπε.
Μπήκα. Άνοιξε την μεγάλη ξύλινη ντουλάπα και
παραμερίζοντας κρεμασμένα ρούχα έβγαλε ένα δίκαννο. Άπλωσε το χέρι του στο πάνω
ράφι και κατέβασε ένα κουτί. Το άνοιξε. Ήταν γεμάτο σφαίρες. Ήξερα από δαύτες
από την Ντίρε Ντάουα όπου ο παππούς Πιέρο μας πήγαινε για κυνήγι τις Κυριακές.
Ο κύριος Γιώργος άφησε το όπλο και το
κουτί πάνω στο κρεβάτι και άνοιξε την άλλη πόρτα της ντουλάπας. Εκεί παρά το
ύψος του χώθηκε σχεδόν ολόκληρος μέσα. Σε λίγο βγήκε κρατώντας μια καραμπίνα
και μου είπε με πολύ σοβαρό ύφος.
-Άκου
Άκη, εσύ θα πάρεις το δίκαννο κι εγώ την
καραμπίνα. Μόλις σκοτεινιάσει θα βγούμε έξω με τα όπλα και θα κάνουμε
περιπολίες γύρω από το σπίτι. Εντάξει;
Μου
έδωσε το δίκαννο.
-Ξέρεις
να το οπλίζεις; ρώτησε
-Μάλιστα,
είπα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό.
-Λοιπόν
πάμε τώρα να σου δείξω πώς θα συνεργαστούμε.
Πήγαμε στο σαλόνι. Εγώ – απ’ ότι θυμάμαι –
ένιωθα τόση περηφάνια, που κρατούσα το όπλο ακουμπισμένο στον ώμο, λες και
πήγαινα σε παρέλαση. Η μητέρα μου, η κυρία Φλώρα, ο αδελφός μου ο Μίκης και ο
Λάκης με κοίταζαν άφωνοι. Και ο κύριος Γιώργος τους είπε:
-Λοιπόν!
ο Άκης κι εγώ θα βγούμε με τα όπλα έξω και θα κάνουμε περιπολίες γύρω από το
σπίτι.
Η μητέρα μου κάτι πήγε να πει αλλά ο κύριος Γιώργος μ’ ένα νεύμα την καθησύχασε. Εγώ είχα μάτια
μόνο για τον αδελφό μου και τον Λάκη, που τους κοίταζα ειρωνικά κι έλεγα από
μέσα μου:
-Γελάγατε
προηγουμένως που έριξα τα νερά και τους καφέδες ε; Κάτσετε τώρα με τις
…γυναίκες!
Όταν
βγήκαμε έξω έκανε ψύχρα. Αλλά δεν με ενδιέφερε.
-Λοιπόν! Θα οπλίσουμε τα τουφέκια μας και θα αρχίσουμε
να πηγαίνουμε γύρω – γύρω από το σπίτι αντίστροφα. Εγώ θα ξεκινήσω από την
δεξιά πλευρά κι εσύ απο την αριστερή πλευρά. Θα συναντιόμαστε δυο φορές σε κάθε
κύκλο και θα αναφέρουμε ο ένας στον άλλον αν είδαμε τίποτα ύποπτο, μα
οτιδήποτε, μου είπε ο κύριος Γιώργος.
Και ξαφνικά, ένας πανύψηλός στρατιώτης
βρέθηκε να στέκεται μπροστά μου, με προτεταμένο το όπλο του. Τα μάτια του
λάμπανε στο σεληνόφως. Ανάσαινε γρήγορα,
σαν να είχε τρέξει και με πλησίαζε αργά – αργά. Σε λίγο, η μούρη του
κάλυπτε ολόκληρο το οπτικό μου πεδίο και η κάνη του όπλου του, πίεζε την κοιλιά
μου. Η ανάσα του μύριζε άσχημα. Η δική μου είχε …κοπεί.
Άπλωσε το ένα του χέρι και μου άρπαξε το
δίκαννο. Το πέταξε στο έδαφος. Δεν αντέδρασα. Είχα παγώσει στην κυριολεξία. -Ουίσκι!
Ουίσκι άλε ιζί; (Υπάρχει ουίσκι εδώ;) ρώτησε άγρια
Δεν
απάντησα. Είχε στεγνώσει το στόμα μου.
Έσπρωξε
με δύναμη την κάνη στην κοιλιά μου κοιτάζοντας με απειλητικά.
-Ουίσκι
άμτα αχούν. Τόλο – Τόλο! (Φέρε ουίσκι τώρα. Γρήγορα.) Κραύγασε.
Έκανα μεταβολή, τρέχοντας ανέβηκα τα
σκαλοπάτια της βεράντας και μπήκα στο σαλόνι. Ήξερα πού είχαν τα μπουκάλια με
τα ποτά. Aρπάζω ένα μπουκάλι Τζώνυ Ουώκερ
και ξαναβγαίνω έξω, χωρίς να κάνω τον κόπο να απαντήσω στις φωνές της μάνας μου
και της κυρία Φλώρας, που με ρωτούσαν τι έγινε.
‘Έφτασα εκεί που στεκόταν ο φαντάρος. Άρπαξε το μπουκάλι απ τα χέρια μου, έβγαλε το καπάκι και ετοιμάστηκε να τραβήξει μια ρουφηξιά…όταν είδε τον κύριο Γιώργο να έρχεται. Έβαλε το μπουκάλι στη μασχάλη του και φώναξε: -Στοπ! Ποιος είσαι εσύ;
Ο κύριος Γιώργος στάθηκε έκπληκτος βλέποντας με εκεί…παρέα μ’ έναν στρατιώτη. - Αμπάτε νέου (ο πατέρας μου είναι) είπα με φωνή που έτρεμε. - Να ιζί (έλα εδώ ) φώναξε ο στρατιώτης στον κύριο Γιώργο.
Όταν πλησίασε ο κύριος Γιώργος, ο φαντάρος του ζήτησε να ρίξει μακριά την καραμπίνα του. Εκείνος με κοίταξε με ένα βλέμμα επιτιμητικό και πέταξε πέρα το όπλο. Ο στρατιώτης έφερε και πάλι το μπουκάλι στο στόμα όμως ούτε τώρα τα κατάφερε να πιεί, καθώς βαριά βήματα ακούστηκαν στο χαλίκι από δεξιά μας.
Το μπουκάλι έπεσε από τα χέρια του. Έφερε το τουφέκι του στον ώμο και σημάδεψε κατά κει που ακούγονταν τα βήματα. Δεν άργησε να φανεί ένας άλλος στρατιώτης. Η στολή του ήταν τελείως διαφορετική από του πρώτου. Στάθηκαν σημαδεύοντας ο ένας τον άλλον κάτω από το φως του φεγγαριού.
Ο κύριος Γιώργος κι εγώ τους κοιτάζαμε ανήμποροι να κάνουμε το παραμικρό. Ήταν φανερό ότι ο ένας τους ανήκε στους πραξικοπηματίες του στρατηγού Μενγκίστου και ό άλλος στις δυνάμεις που ήταν πιστές στον Αυτοκράτορα.
Η στιγμή ήταν γεμάτη ένταση. Περίμενα πως όπου να ναι τα ντουφέκια τους θα έπαιρναν φωτιά ταυτόχρονα, καθώς από το ύφος τους έβλεπα, πόσο αποφασισμένοι ήταν και οι δύο να υπερασπιστούν τις ιδέες τους. Όμως….κάποια στιγμή, είδα στο βλέμμα του πιο κοντινού μου, κάτι να αλλάζει. Τα βλέφαρά του τρεμόπαιξαν. Το χείλη του μισάνοιξαν και αργά – αργά το όπλο του άρχισε να χαμηλώνει. Γύρισα να δω τον απέναντι μας και είδα την ίδια σχεδόν αντίδραση. -Τεσσόμε ανντέ νεχ; (Τεσσόμε εσύ είσαι;) ρώτησε ο - ας τον πούμε - δικός μου. - Ζεούντε; Ουοντιμέ ανντέ; (Ζεούντε αδελφέ μου, εσύ;)
Αφήσανε τα όπλα να πέσουν. Οι δυο αντίπαλοι τρέχοντας σχεδόν, έπεσαν κλαίγοντας ο ένας στην αγκαλιά του άλλου
Ο κύριος Γιώργος, έσκυψε, σήκωσε το μπουκάλι με το ουίσκι, που ευτυχώς δεν είχε χυθεί και το έτεινε προς το μέρος τους. Τα δύο αδέλφια που βρέθηκαν σε διαφορετικά στρατόπεδα, κάθισαν χάμω πήραν το μπουκάλι και κλαίγοντας ήπιαν όσο είχε απομείνει. Κάθε τόσο αγκαλιάζονταν χτυπώντας χαϊδευτικά την πλάτη ο ένας του άλλου επαναλαμβάνοντας την λέξη: -Ουοντίμε, ουόντιμέ! (αδελφέ μου, αδελφέ μου)
Όταν τέλειωσε το ποτό στο μπουκάλι, σηκώθηκαν, στάθηκαν προσοχή ο ένας απέναντι στον άλλον και χαιρέτισαν στρατιωτικά. Ύστερα ο Τεσσόμε έκανε μεταβολή και έφυγε. Ο Ζεούντε στάθηκε μπροστά μας και είπε στον κύριο Γιώργο: -Αυτός ο γιός σας εύχομαι να μην πιάσει ποτέ ξανά τουφέκι!.
Με χτύπησε στον ώμο φιλικά και χάθηκε κι αυτός στο σκοτάδι. Η ευχή του εκπληρώθηκε. Δεν έπιασα ποτέ ξανά όπλο στα χέρια μου. Η ευχή που έκανα εγώ από μέσα μου, να ξαναβρεί ο Ζεούντε τον αδελφό του τον Τεσσόμε ζωντανό, έπιασε άραγε; Δεν θα το μάθαινα ποτέ…
 ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ... ΠΙΝΕΛΙΕΣ
Το Σάββατο της 29ης
Μαρτίου του 1941, ο Βρετανικός στρατός προερχόμενος από το Χάραρ, εισήλθε στην
Ντίρε Ντάουα.
Λέγεται ότι οι Ιταλικές δυνάμεις, προτού
εγκαταλείψουν την πόλη τρεις μέρες νωρίτερα -την Τετάρτη 26 Μαρτίου- παγίδεψαν
με εκρηκτικές ύλες διάφορες αποθήκες καυσίμων που διέθεταν στην πόλη, για να
τις ανατινάξουν. Όμως, όπως αναφέρουν οι πηγές αυτές, ένας Ιταλός στρατιώτης που είχε εργαστεί για την τοποθέτηση των
εκρηκτικών, τα αποσυνέδεσε την τελευταία στιγμή κατά την αποχώρηση του και έτσι
ίσως αποφεύχθηκε μια ακόμη πολεμική τραγωδία. Ο ηττημένος Ιταλικός
στρατός, υποχωρώντας, διέφυγε με τραίνο
προς την Αντίς Αμπέμπα.
Τις τρεις μέρες που
μεσολάβησαν μέχρι την άφιξη των Εγγλέζων, υπήρξαν κρούσματα ληστειών κυρίως σε
εγκαταλειμμένα σπίτια Ιταλών, αλλά και άλλων κατοίκων της πόλης. Βέβαια λειτουργούσε ακόμη, σε κατάσταση
διάλυσης όμως, η Polizia Coloniale, (αποικιακή αστυνομία) η οποία αδυνατούσε να
ελέγξει την κατάσταση. Οι ευρωπαίοι ζούσαν υπό το κράτος φόβου καθώς οι
επιθέσεις των shifta (ληστών) μπορεί να λάμβαναν μαζικότερη και αγριότερη μορφή.
Εκτός αυτού, υπήρχε σοβαρή έλλειψη βασικών αγαθών και τροφίμων.
Ο Ιταλός Δήμαρχος, που
είχε παραμείνει στη θέση του για να παραδώσει την πόλη στις βρετανικές
δυνάμεις, κατά την διάρκεια αυτού του τριήμερου κενού εξουσίας, πήγε μια – δυο
φορές στην βάση των Βρετανών με το αμάξι του που έφερε λευκή σημαία,
εκλιπαρώντας τους Άγγλους να βιαστούν να εισέλθουν στην πόλη, γιατί κινδύνευαν
οι κάτοικοι.
Οι Βρετανοί, όμως
είχαν στρατοπεδεύσει λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ντίρε Ντάουα και αφιέρωναν τον
χρόνο τους στον.... καλλωπισμό τους: Κούρεμα, ξύρισμα, γυάλισμα των κουμπιών
των στολών τους, σιδέρωμα των παντελονιών τους μέχρι σημείου η τσάκιση να κόβει
και χαρτί – που λέει ο λόγος- πλύσιμο των αμαξιών και των άλλων τροχοφόρων,
λουστράρισμα στις μπότες τους κ.α. Στόχος τους ήταν η είσοδός στην πόλη να
εντυπωσιάσει τους πολίτες με την... Βρετανική στρατιωτική μεγαλοπρέπεια!
Οι κάτοικοι όμως
στο μεταξύ από τον φόβο των ληστών είχαν κλειδαμπαρωθεί στα σπίτια τους
και δεν έβγαιναν παρά μόνο αν ήταν απόλυτη ανάγκη.
Υπήρχαν όμως κάτι
πλάσματα που τριγύριζαν σαν χαμένα στην σχεδόν έρημη πόλη, με βλέμμα απόγνωσης.
Από τη ράχη τους κρέμονταν ξεχαρβαλωμένες οι σέλες των Ιταλών στρατιωτών που
σέρνονταν στο χώμα. Κατά διαστήματα μαζεύονταν σε ομάδες λες και συσκέπτονταν για
το τι να κάνουν κι ύστερα, το καθένα μοναχό του έφευγε, σέρνοντας πίσω του την
κουρελιασμένη σέλα.
Τα αξιολύπητα αυτά
πλάσματα, ήταν τα μουλάρια των Ιταλών στρατιωτών που τα εγκατέλειψαν έτσι
άκαρδα, τα αφεντικά τους.
Την επομένη της άφιξης των Εγγλέζων, τα
μουλάρια εξαφανίστηκαν. Δεν τα ξανάδε κανείς ποτέ από τότε. Για λίγο όμως σε
μερικά σημεία της πόλης, μπορούσε ακόμη να δει κανείς, τα σημάδια που άφησαν,
οι σέλες που σύρθηκαν στην άμμο της Ντίρε Ντάουα. Ήταν ίσως οι τελευταίες
πινελιές μιας κατοχής, που άφησαν πίσω τους τα εγκαταλειμμένα εκείνα ζώα.
Υ.Γ. Πηγή για την δράση της Polizia Coloniale το άρθρο του Getahun
Mesfin Haile (Michigan State University) με τίτλο: “Ya Ingliz Gize” Τα υπόλοιπα από την συνήθη
πηγή μου, την μητέρα μου Άννα Ρήγα.
ΤΟ ΓΕΛΙΟ
Ντίρε Ντάουα Μαίου 1936
Η όμορφη πόλη ξύπνησε
ήρεμη. Δεν υπήρχε κανενός είδους ανησυχία. Τα μαγαζιά άνοιξαν κανονικά. Η μέρα
ήταν λαμπρή και η θερμοκρασία εκεί γύρω στους 30 βαθμούς.
Λίγο μετά το
μεσημέρι, διαδόθηκε η είδηση ότι ο Ιταλικός στρατός με επικεφαλής τον στρατηγό Rodolfo Graziani βάδιζε από το Χάραρ
προς την Ντιρε Ντάουα. Η είδηση αυτή δεν προκάλεσε καμιά αναταραχή στον
πληθυσμό, λες και ήταν κάτι το συνηθισμένο. Βέβαια η Αντίς Αμπέμπα αλλά και η
Ντιρε Ντάουα δεν είχαν υποστεί κανέναν βομβαρδισμό από τα Ιταλικά αεροσκάφη. Στην πόλη, εκείνη τη
μέρα υπήρχε μόνο μια μικρή Γαλλική στρατιωτική δύναμη, που είχε έρθει από το
Τζιμπουτί για να προστατέψει τα γαλλικά συμφέροντα και ιδίως τις εγκαταστάσεις
της σιδηροδρομικής τους εταιρείας. Κατά έναν τρόπο μάλιστα, αυτή η μικρή
Γαλλική στρατιωτική παρουσία όχι μόνο προστάτευσε τους Γάλλους πολίτες, αλλά
συνέβαλε και στην ομαλή είσοδο των Ιταλικών δυνάμεων στην πόλη. Μόλις δε οι
Γάλλοι στρατιωτικοί πήραν την διαβεβαίωση των Ιταλών ότι δεν θα διαταραχθεί η
λειτουργία του σιδηροδρόμου, αποχώρησαν και επέστρεψαν στην έδρα τους στο
Τζιμπουτί.
Κατά
το μεσημέρι προς το απόγευμα, οι Ιταλοί κατακτητές πήγαν στο ‘’Ghebi’’ (τα ανάκτορα του Αυτοκράτορα Χάϊλε Σελάσιε, που διέφυγε προς το
Τζιμπουτί με τραίνο) για να κατεβάσουν την Αιθιοπική σημαία και να αναρτήσουν
την Ιταλική. Κόσμος πολύς-ντόπιοι και Ευρωπαίοι, άνδρες, γυναίκες, παιδιά-
μαζεύτηκαν για να παρακολουθήσουν την τελετή, από περιέργεια οι περισσότεροι.
Μεταξύ των παρισταμένων βρισκόταν εκεί
και μια μικρούλα, που αργότερα έμελλε να γίνει μητέρα μου.
Την
ώρα λοιπόν που κατέβαινε η Αιθιοπική σημαία, ένας Αιθίοπας (Αβησσυνός όπως τους έλεγαν τότε) άρχισε να σκάει στα γέλια.
Ξεκαρδιζότανε. Ήταν τόσο δυνατό το γέλιο του που όλοι γύρισαν να τον κοιτάξουν.
Το κοριτσάκι απορημένο ρώτησε μια Γαλλίδα κυρία που ήταν δίπλα της: ‘’Madame, pourquoi cet homme rit il comme ça?’’ (Κυρία γιατί γελάει έτσι εκείνος ο άνθρωπος;) και η κυρία της απάντησε,
με ένα πικρό χαμόγελο στα χείλη: ‘’Ma petite, il rit pour ne pas pleurer !» ‘’Μικρή μου,
γελάει για να μην κλάψει’’. Η μητέρα μου, σήμερα ακόμη, τόσες δεκαετίες
μετά, ποτέ δεν ξέχασε κείνο το γέλιο – θρήνο του Αβησσυνού που ήταν ίσως
προφητικό…..
Υ.Γ
Πηγές μου: Wikipedia the free
encyclopedia και η μητέρα μου Άννα –
Μαρία Μπρεμόν τότε, Άννα Μαρία Ρήγα σήμερα.
Χριστόφορος (Άκη) Παπαχαραλάμπους
|
|