ΟΣΟΙ ΠΡΟΣΕΦΕΡΑΝ
ΟΙ ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ
… Ο Ανδρέας Καλός, από την Κεφαλονιά, κατασκεύασε, με δαπάνες του, τον Ιερό Ναό των ΑΓΙΩΝ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΥ και ΕΛΕΝΗΣ, στο Τζιμπουτί (1910). Ο εμπορικός οίκος του Α. Καλού ήταν μεταξύ των Ελληνικών οίκων που μεσολαβούσαν στις αγγλικές τράπεζες, ως εγγυητές, υπέρ του Αιθιοπικού κράτους.
… Ο Στυλιανός Μπολλολάκος, από το Γύθειο, το 1926 χρηματοδότησε την κατασκευή του Ελληνικού Κοινοτικού Σχολείου της Ντίρε Ντάουας και το 1930 τον Ιερό Ναό της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ. Ο Στ. Μπολλολάκος ασχολήθηκε με το εμπόριο καφέδων.
… Ο γιατρός Ιωάννης Κοσμάς προσέφερε στην Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας, την δεκαετία του 1930, οικόπεδο επιφάνειας 1.500 τ.μ. Στο οικόπεδο αυτό, η Κοινότητα κατασκεύασε κτήριο, που χρησιμοποιήθηκε από την εταιρεία MOSVOLD (1960). Η Ελευθερία Κοσμά, το γένος Δασκαλάκη από την Κρήτη, ίδρυσε το πρώτο Ελληνικό Σχολείο στην Αιθιοπία. Λειτούργησε από το 1915 έως το 1930.
… Ο Απόστολος Παπαφιλίππου από τη Ρόδο, δώρισε στην Ελληνική Κοινότητα της Ασμάρας την ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΕΙΟ ΣΧΟΛΗ (1954). Στεγάστηκε εκεί το Δημοτικό Σχολείο, που λειτουργούσε από το 1907. Σήμερα στο κτήριο στεγάζεται το Προξενείο της Ελλάδος στην Ερυθραία . Ο Α. Παπαφιλίππου ασχολήθηκε με τις εξαγωγές ακατέργαστων δερμάτων.
… Η Παρασκευή Βελισσαρίου προσέφερε τον Ιερό Ναό του ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, στο Ελληνικό Ορθόδοξο κοιμητήριο της Αντίς Αμπέμπας, στη μνήμη του συζύγου της Βελισσάριο Βελισσαρίου, από την Κύμη (1957). Το οικόπεδο του κοιμητηρίου ήταν δωρεά του Αυτοκράτορα Μενελίκ Β’ τους Ελληνες της Αντίς Αμπέμπας.
… Στο οικόπεδο των 33 στρεμμάτων, που αγόρασε η Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας το 1958, κατασκευαστήκαν τα παρακάτω κτήρια
- Το ΔΙΑΜΑΝΤΕΙΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, προσφορά του Νικολάου Διαμάντα, από το Καστελόριζο. Ήρθε στην Αιθιοπία το 1936 και ασχολήθηκε με το γενικό εμπορείο.
- Η ΖΕΚΕΙΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, προσφορά του Μιχαήλ Ζέκου. Γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα και ασχολήθηκε με τη βιομηχανική παραγωγή σπορελαίου και με την σαπωνοποιία .
- Το ΜΙΧΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ, προσφορά του Αθανασίου Μίχου, από την Τιθορέα. Ήρθε στην Αιθιοπία το 1929 και ασχολήθηκε με τη βιομηχανική παραγωγή αλεύρων και τροφίμων.
- Το ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ, που χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Κράτος.
- Η ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΙΛΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ, που προσφέρθηκε από τον Κωνσταντίνο Καλογερόπουλο, το 1997. Γεννήθηκε στην Αθήνα, ήρθε στην Αιθιοπία το 1952 και ασχολήθηκε με τις γενικές ασφάλειες και το εμπόριο. Η Κοινότητα χρησιμοποιεί την σχολή ως αγγλόφωνο σχολείο.
… Ο Γ. Μεταξάς προσέφερε οίκημα στην Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας για να τη λειτουργία του, ως ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΥ. Τελικά το οίκημα χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία των καθηγητών. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από το Μίχειο Γυμνάσιο.
... Η Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας παραχώρησε στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ, ένα τμήμα του οικοπέδου της. Εκεί κατασκευάστηκαν η λέσχη και οι αθλητικές εγκαταστάσεις. Τα εγκαίνια έγιναν από τον Αυτοκράτορα Χάιλε Σελάσιε (1960).
… Ο Γιάννης Βελισσαρίου κάλυψε ένα μεγάλο μέρος των δαπανών. Διατέλεσε Πρόεδρος του ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥ, οποίος, επί των ημερών του, ο γνώρισε μεγάλες στιγμές δόξας. Γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα και ασχολήθηκε με το εμπόριο οικοδομικών υλικών.
… Αξίζει να αναφερθεί η προσφορά του Αλέξανδρου Γανωτάκη. Μέσω των διασυνδέσεων που είχε με το παλάτι, προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην Ελληνική Κοινότητα της Αντίς Αμπέμπας. Η γενική συνέλευση της κοινότητας (1963), τον τίμησε με τον τίτλο, του ‘’ Μεγάλου Ευεργέτη’’. Γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα και διατέλεσε επί σειρά ετών, ταμίας της κοινότητας.
… Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας στους ευεργέτες. Χωρίς την προσφορά τους, πολλοί από εμάς δεν θα είχαμε αποκτήσει την Ελληνική Παιδεία.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:Ο Αυτοκράτορας Χάιλε Σελάσιε, στα εγκαίνια της λέσχης και των αθλητικών εγκαταστάσεων, της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ.
ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΜΑΣ
Όταν οι Ιταλοί εισέβαλαν στην Αιθιοπία το 1936, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν ολόκληρη τη χώρα. Κατέλαβαν μόνο τις μεγάλες πόλεις και τους οδικούς άξονες. Η ύπαιθρος ήταν στα χέρια των Αιθιόπων πολεμιστών και το αντάρτικο βρισκόταν σε έξαρση. Μεταξύ των ανταρτών, ήταν και ένας Έλληνας, ο Κώστας Χατζηκωνσταντίνου από το Όλάμο.
Για για κάμψουν το ηθικό των Αιθιόπων, οι Ιταλοί σε όλη την διάρκεια της κατοχής χρησιμοποιούσαν δηλητηριώδη αέρια. Ο Έλληνας γιατρός του Ερυθρού Σταυρού, Γιώργος Ντάσιος από την Εύβοια, κατήγγειλε στη διεθνή κοινότητα αυτό το έγκλημα. Σήμερα, όλα τα ιστορικά άρθρα που γράφονται για τη χρήση των παράνομων αερίων στην Αιθιοπία, αναφέρονται σ’ αυτή την καταγγελία.
Η Ευθυμία Μποροβίλα, σύζυγος του Βασίλη Ασλανίδη, συνεργάστηκε με την Αιθιοπική αντίσταση. Το σπίτι της ήταν το καταφύγιο των Αιθιόπων αγωνιστών. Εκεί τους έδινε τις πληροφορίες που έπαιρνε από τους Ιταλούς. Μετά την απελευθέρωση, το παλάτι παραχώρησε στην οικογένεια το μονοπώλιο του οινοπνεύματος για 12 μήνες. Με τα χρήματα που κέρδισαν, δημιούργησαν μονάδα παραγωγής οινοπνεύματος στο Αντίς Αλεμ.
Ο Σάββας Καραβασίλης, από τη Ρόδο, πολέμησε με τον Αιθιοπικό στρατό. Ήταν Διοικητής πτέρυγας στη Στρατιά του Νότου. Η περίπτωσή του αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία και συγκεκριμένα στο βιβλίο ‘‘The Ethiopian War 1935-1941’’ του Angelo Del Baca (που εκδόθηκε από το Πανεπιστήμιο του Σικάγου).
Η Wolete Amanuel, σύζυγος του Στέλιου Παπατάκη, ήταν επικεφαλής ομάδας Αιθιόπων ανταρτών. Σε αυτή συμμετείχε και ο γιος της, Νίκος Παπατάκης. Σήμερα στην Αντίς Αμπέμπα υπάρχει πλατεία που φέρει το όνομα της.
Μετά την διαφυγή του Χάιλε Σελάσιε προς την Ευρώπη, την επικοινωνία του με τους Αιθίοπες πολεμιστές ανέλαβε ο Γιάννης Μωραΐτης. Aπο το Τζιμπουτί όπου ζούσε, μετέφερε τα μηνύματα του, σε Αιθίοπες ηγέτες, στην Αιθιοπία. Μετά την λήξη του πολέμου, ο Αυτοκράτορας τον τοποθέτησε σε υψηλές θέσεις του κρατικού μηχανισμού.
Ένας Έλληνας της Αιθιοπίας, ο Αλέξης Φραντζεσκάκης από το Μότζο, πολέμησε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο το 1940. Βρέθηκε στην Ελλάδα την περίοδο της επιστράτευσης. Παρουσιάστηκε τις αρχές και τον έστειλαν στην Αλβανία. Μετά τη λήξη του πολέμου επέστρεψε στην Αντίς Αμπέμπα.
Στο Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, η νίκη την Ελλήνων, έκανε τους Ιταλούς στην Αιθιοπία, να φερθούν εκδικητικά τις Ελληνικές παροικίες της Αιθιοπίας. Συνέλαβαν μέλη των και τα εκτόπισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τους Έλληνες της Αντίς Αμπέμπας και της Ασμάρας τους μετέφεραν στο Κόρεμ (600 Χ.λμ. από την Αντίς Αμπέμπα), ενώ της Ντίρε Ντάουας στο στρατόπεδο της Σαρκάμα, κοντά στο Ούρσο. Παρέμειναν εκεί για 6 μήνες, μέχρι οι Ιταλοί να εγκαταλείψουν τη χώρα (1941).
Όταν η Βρετανική Αεροπορία (RAF) έλαβε μέρος, στην μάχη της Κρήτης (1941), μεταξύ των αεροπόρων της, ήταν και ένας Έλληνας αξιωματικός, ο Λευτέρης Μετάκος από τη Μάνη. Μετά τη λήξη του πολέμου, ήρθε στην Αιθιοπία και εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Μεταχάρας.
Ένας Έλληνας της Ερυθραίας, ο Βασίλης Αγαπητός από το Κέρεν, συνελήφθη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, στην Ελλάδα. Καταδικάστηκε σε θάνατο από Γερμανικό δικαστήριο για την αντιφασιστική του δράση. Τελικά, η ποινή του δεν εκτελέστηκε λόγω της Ιταλικής του υπηκοότητας. Εκτοπίστηκε στο Γερμανικό στρατόπεδο του Νταχάου το 1943, όπου παρέμεινε μέχρι το 1945.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί, ότι τη δεκαετία του 1960 ήρθε στην Αιθιοπία ένας ήρωας της Εθνικής Αντίστασης, ο Θεμιστοκλής Μαρίνος από τη Ζάκυνθο. Έλαβε μέρος στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, με την ομάδα των Βρετανών στρατιωτών. Εργάστηκε στην Παγκόσμια Τράπεζα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αντίς Αμπέμπα, τα παιδιά του ήταν μαθητές του Ελληνικού Σχολείου.
Την πληροφορία για την Ευθυμία Μποροβίλα μας την έδωσε, ο Λευτέρης Κλαυδιανός από την Αντίς Αμπέμπα. Επίσης στοιχεία πάρθηκαν από το αρχείο της εφημερίδας μας ‘’Κοντά σας’’ και συγκεκριμένα από τα άρθρα των Γιώργου Δούκα, Μιχάλη Λεντάκη, Νικόλα Βοζίκη και Φώτη Γιαννόπουλου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Σάββας Καραβασίλης, πολέμησε με τον Αιθιοπικό στρατό. Σταύρος Ε. Βινιεράτος