ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΙΘΙΟΠΩΝ, ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Στο εφετινό 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Βάζου, με τον τίτλο: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ ΜΕ ΑΓΑΠΗ-ΕΛΛΗΝΟΑΙΘΙΟΠΙΚΑ. Αναφέρεται στην ζωή των Ελληνο-Αιθιόπων, από την εποχή που ήρθαν στην Αιθιοπία οι πρόγονοι τους, Έλληνες μετανάστες πρώτης γενιάς, μέχρι και σήμερα.
Η σκηνοθέτρια του έργου, Χριστίνα Βάζου, γράφει στον πρόλογο του έργου: Το 1997 έκανα ένα φωτογραφικό ρεπορτάζ για την Ελληνική κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα και ήρθα σε επαφή με τους Ελληνοαιθίοπες, μια μικρή ομάδα (πάνω από 300 άτομα) που βιώνουν μια ιδιαίτερη κατάσταση. Πιστεύω ότι το γεγονός ότι είμαι Ελληνογερμανίδα και ότι έχω ζήσει ως παιδί στο Κογκό, έπαιξε ρόλο για το ενδιαφέρον που μου κίνησε η ιδιαιτερότητα της ζωής τους. Μετά από 20 χρόνια αποφάσισα να καταγράψω με το φακό μου και να φέρω στο φως σημαντικές πλευρές των βιωμάτων τους. Στόχος μου είναι να αναδείξω τα θέματα που αντιμετωπίζουν κουβαλώντας στις βαλίτσες τους βιώματα από δύο πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους πολιτισμούς.
Τα μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Αιθιοπίας βοήθησαν με κάθε τρόπο για την επιτυχία του έργου. Προσέφεραν πλούσιο φωτογραφικό υλικό και σημαντικές πληροφορίες. Η Αθηνά Φραγκούλη είναι η επιστημονική σύμβουλος, ενώ η Αλεξάνδρα Μαμαλίγκα-Προκοπίου και ο Γιάννης Μαργιώλος, είναι εκ των χορηγών του έργου.
Το Ντοκιμαντέρ προβλήθηκε, στο Addis International Film Festival, στην Αιθιοπία και στο London Greek Film Festival, στην Αγγλία.
Στο έργο συμμετέχουν οι παρακάτω:
Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου ΣΟΛΩΝΟΣ 101, από τις εκδόσεις Έναστρον, στο οποίο συμμετέχει με ένα διήγημα και η Ειρήνη Σαββαΐδη, της ζητήσαμε και μας έστειλε το παρακάτω άρθρο:
''ΓΥΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ''
Είμαστε εδώ ή είμαστε εκεί; Τί είναι αυτό που μας γυρίζει πίσω;
Στα μέρη που ζήσαμε μικροί και μας ακολουθούν σαν σκιές που θέλουν να φωτίζουμε κατά καιρούς στις μνήμες μας. Ηλιοφάνεια. Είναι τα θερμά κλίματα που φτερουγίζουν στην καρδιά μας και σαν παιδιά που ζήσαμε εκεί δίνουμε χώρο στη ζωή μας να συζητάμε για ηλιόλουστες εικόνες.
Τί άλλο από φωτεινές μνήμες μπορεί να έχεις όταν ο αδυσώπητος ήλιος και η υγρή ζέστη σε λούζουν με το πρώτο φως της μέρας. Πώς ένα μέρος αποκτά αξία στην καρδιά μας; Φαντάζομαι από τις αναμνήσεις μας με όσα έχουμε ζήσει εκεί ή όσα θα θέλαμε να έχουμε ζήσει ίσως και απλά κάποιοι μας τα διηγήθηκαν.
Είχα την ευλογία να ζήσω από τη γέννηση μου στο Τζιμπουτί –το ‘αδελφάκι’ της Αιθιοπίας.
Η πρώτη μορφή ανθρώπινης ζωής ανακαλύφθηκε στην Αιθιοπία. «Λούσυ» δεν την ονόμασαν; Και μόνο αυτό μας δημιουργεί την αίσθηση πως η Αιθιοπία είναι η πραγματική μητέρα γη καθώς ήταν όσο έπρεπε φιλόξενη για να ζήσει ο πρώτος άνθρωπος.
Τα πρώτα χρόνια της ζωής μας καθορίζουν, λένε οι ειδικοί, τον χαρακτήρα μας. Άρα λοιπόν όποιος έζησε τουλάχιστον μέχρι τα πέντε πρώτα χρόνια του σε τροπικά κλίματα αποζητάει το φως του ήλιου. Το ίδιο ισχύει και για τη θάλασσα. Λιμάνι το Τζιμπουτί, οι ναυτικοί το ξέρουν. Ο περισσότερος κόσμος όμως μόνο από κάποια ελληνική ταινία ίσως και αυτό με σχόλια περιπαικτικά. «Όχι» έλεγα πάντα στους Έλληνες συμμαθητές μου «δεν ζούσαμε σε καλύβα, ούτε είχαμε κόκκαλα στα μαλλιά μας». Πραγματικά μου έκανε απίστευτα κακή εντύπωση η ιδέα που είχαν για την Αφρική. Πώς να τους εξηγήσω πως είναι μια κανονική πόλη, με δρόμους, σπίτια και ανθισμένους κήπους; Με όμορφα λουλούδια που μπορεί εκείνοι ούτε να φαντάζονταν.
Ευτυχώς η Ελλάδα έχει το φως του ήλιου που συνηθίσαμε και το μπλε της θάλασσας να μας περικλείει και να μας γεμίζει ενέργεια.
Μεγάλωσα στη θάλασσα και στο φως του ήλιου. Θυμάμαι τις βόλτες με το σκάφος στα απέναντι νησάκια και το ψάρεμα των Μπαρακούντα. Τα γυαλιστερά είδη ψαρέματος και τα κόκκινα και πορτοκαλί τεχνητά δολώματα που τα παίρναμε για παιχνίδια έτσι εντυπωσιακά που ήταν. Τα νησάκια ήταν ονειρικά. Λευκή άμμος και δέντρα που έφταναν μέχρι το νερό με τις ρίζες τους να προεξέχουν λόγω της άμπωτης. Είδα με την παλίρροια τα καβούρια να σχεδιάζουν βόλτες στην παραλία.
Θυμάμαι το σχολείο μου, τις ψιλοτάβανες αίθουσες , την τεράστια αυλή και τα παιδιά που έπαιζαν. Τί να κάνω όταν θυμάμαι παρά εικόνες, τον δυνατό ήλιο και τις μυρωδιές του τόπου. Ιώδειο της θάλασσας, πετρέλαιο απ’τα πλοία, λουλούδια, χώμα.
Κλείνω τα μάτια μου και βρίσκομαι εκεί. Είναι βράδυ στο Ambouli, τα αστέρια μόλις που φαίνονται . Είμαστε μέσα στο αυτοκίνητό μας, μεγάλο, ψηλό, τα αμορτισέρ ταλαντεύονται σε κάποια ανωμαλία του δρόμου, φως απ’το φεγγάρι, απ’το αυτοκίνητο και από κάποιο βενζινάδικο. Τα παράθυρα ανοιχτά και ένα ελαφρύ αεράκι μας δροσίζει. Αναγνωρίζω οτι πλησιάζουμε στο σπίτι γιατί αν και είμαι παιδί και δεν ξέρω να γυρίσω σπίτι μόνο μου, βλέπω την φωτεινή επιγραφή της αντιπροσωπείας γαλλικών αυτοκινήτων, σε λίγο θα στρίψουμε αριστερά. Δεξιά μας είναι η θάλασσα, ακούω τα ήρεμα κύματά της. Είναι σκοτεινή, μοιάζει άγνωστη, αλλά η ενέργειά της είναι γνώριμη. Ο φύλακάς μας είναι στη θέση του. Κάθεται στο χαλάκι του οκλαδόν, κάτω από το υπόστεγο της εισόδου, έτσι βολεύεται ο Idris. Χαμογελάει νυσταγμένος και ακούει μουσική στο ραδιοφωνάκι του. Παρκάραμε, πλησιάζουμε στον κήπο μας και ήδη οι γαρδένιες μοσχοβολούν. Το κολιέ από λευκά λουλουδάκια που έφτιαξε το μεσημέρι η μαμά μαζί με τη Marie είναι στο τραπεζάκι. Τα λουλουδάκια κιτρίνισαν αλλά ακόμα κρατάνε το υπέροχο άρωμά τους. Απόψε δεν θα έρθουν φίλοι στο σπίτι. Ετοιμαζόμαστε για ύπνο. Στον πάνω όροφο είναι τα υπνοδωμάτιά μας και πριν κοιμηθώ κοιτάω απ’το παράθυρο το φεγγάρι που φωτίζει τις φυλλωσιές των δέντρων. Που να φανταζόμουν πόσο αλλάζει η ζωή, κάτω απ’το βραδινό πέπλο της νύχτας, μικρό παιδί, πού να ήξερα. Πόσο ήσυχα είναι. Ο μεγάλος μου αδελφός ξάπλωσε ήδη και ο μικρός μου αδελφός, μωράκι ενός χρόνου, είναι στην κούνια του. Το πρωί θα στολίσουμε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο μας. Πού πάνε και βρίσκουν έλατο στο Τζιμπουτί οι γονείς μου ούτε και ξέρω, όμως αυτό δεν το γνώριζα τότε. Νόμιζα πως είναι κι αυτό δέντρο της περιοχής. Μαδάνε τα κλαδιά του παρόλο που είναι μέσα σε νερό, όμως θα νιώσουμε Χριστούγεννα και με αυτόν τον τρόπο. Άλλη φορά είχαμε καραβάκι στολισμένο, άλλη πάλι μια χάρτινη πόλη που έφτιαξε η μαμά και θύμιζε την Βηθλέεμ. Την πέτυχε! Παραλληλόγραμμα κτίσματα, και παραθυράκια με χρωματιστές ζελατίνες που έφεγγαν από πίσω τα λαμπάκια και γύρω τους πράσινοι φοίνικες. Μη λησμονούμε το παρελθόν, να χαιρόμαστε το παρόν αλλά να ελπίζουμε και για το μέλλον.
Με κάλεσαν κάποιοι φίλοι να πάω ταξίδι όποτε θελήσω στο Τζιμπουτί. Όμως καλύτερα να μείνω με τις αλλοτινές εικόνες στο μυαλό μου. Να κλείνω τα μάτια μου και να το φαντάζομαι όπως το έχω ζήσει. Άλλωστε δεν θα είναι ίδιο αφού ο πατέρας μου δεν είναι πια εκεί. Θα φυλλάξω όμως ανέγγιχτα μέσα μου την παιδική χαρά της ζωής μου, τις αγκαλιές των γονιών μου και των παππούδων μου, τη φρεσκάδα της δροσιάς τους από την χαρά που μου έδιναν και έτσι θα νιώθω την φωτεινή αγάπη που χρειάζομαι για να γλιτώνω απ’τις αδικίες και με σύμμαχο το φως που κατέκτησα να ελπίζω κάθε μέρα για λαμπερές εποχές.
Δεν θα μπορούσα νομίζω να ζήσω σε κάποια χώρα που δεν την λούζει ο ήλιος, που δεν την βρέχει η θάλασσα. Ή μήπως θα μπορούσα; Η νοσταλγία μάς ακολουθεί όμως δεν είμαστε ξένοι, είμαστε απλώς πολλά κομμάτια ενωμένα. Εγώ δεν θα γυρίσω στο Τζιμπουτί. Μου αρκεί η δυνατή ανάμνησή του, διότι η απουσία των ανθρώπων, που ήταν εκεί μαζί μου, θα κάνει το Τζιμπουτί να χάνει την λάμψη του όσο κι αν ο ήλιος παραμένει φωτεινός. Είναι οι άνθρωποι που μας δένουν με έναν τόπο. Είναι οι ιστορίες τους, τα έργα τους, τα παθήματά τους, τα γέλια τους, τα δάκρυά τους.
Όσο ο ήλιος λάμπει δεν θα φοβόμαστε το σκοτάδι του σύμπαντος και θα νιώθουμε λιγότερο ξένοι, όπου κι αν κατοικούμε στη γη, όταν υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, έστω λιγοστοί που θα μας ανοίγουν μια μικρή αγκαλιά στην καρδιά τους και θα μας κρατάνε το χέρι.
Σίγουρα είμαστε παντού. Εκεί που μπορούμε πάντα να γυρίζουμε την πρώτη σκέψη μας.
Ειρήνη Σαββαΐδη
ΣΥΖΕΥΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ
Ένα γεγονός που είχε την πρωτοκαθεδρία στους δημοσιογραφικούς κύκλους το τελευταίο διάστημα ήταν αυτό των Ολυμπιακών αγώνων. Μέσα στο διάστημα αυτό παρακολουθούσα τις αγωνιώδεις προσπάθειες ανθρώπων να υπηρετήσουν κατά το βέλτιστο το αθλητικό ιδεώδες περισσότερο όμως μια προσπάθεια να τονώσουν το εθνικό αίσθημα των συμπατριωτών τους, να τους γεμίσουν υπερηφάνεια. Εγώ, αποκύημα δύο πολιτισμών, ένιωθα υπερήφανη εις διπλούν.
Η καταγωγή μου αποτελεί συγκερασμό δύο ιστορικών τόπων. Από τη μία βρίσκεται η γενέτειρά μου, η Ελλάδα και από την άλλη η πατρίδα της μητέρας μου, η Αιθιοπία, την οποία μάλιστα μόνο μέσα από τα μάτια τρίτων έχω γνωρίσει. Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να την θεωρώ λιγότερο πατρίδα μου. Κι αυτό διότι πέτυχα να την αγαπήσω μέσα από το πάθος με το οποίο την περιγράφουν οι συνομιλητές μου, που την έζησαν σε όλες της τις εκφάνσεις. Θα τολμούσα, μάλιστα, να πω ότι και η ίδια σε ένα βαθμό έχω γίνει μάρτυρας της ομορφιάς της καθόσον δεν έλειπαν ποτέ από το σπίτι οι καμβάδες που ξεδίπλωναν στους τοίχους ιστορίες για όμορφες Αιθιοπίδες και τοπία απαράμιλλου κάλλους.
Η αγάπη, λοιπόν, που ανέπτυξα για την δεύτερή μου κουλτούρα οφείλεται κυρίως στο έργο των παππούδων μου. Οι λιγοστές αναμνήσεις της μητέρας μου, ερχόμενη στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία, δεν θα μπορούσαν να αποδειχτούν επαρκείς προς διαμόρφωση της οπτικής μου για την ''μητέρα πατρίδα''. Ωστόσο, το έργο του παππού μου Κωνσταντίνου Μαγδαληνού, ζωγράφου μεγάλου βεληνεκούς και της γιαγιάς μου Αμπεμπέτς, αγιογράφου, έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη συνειδητοποίηση του αιθιοπικού σκηνικού. Από τη μία, ο παππούς μετέφερε στους πίνακές του ανθρώπους και τοπία τόσο αριστοτεχνικά, ώστε ένιωθες να χτυπά ενώπιόν σου ο παλμός της Αιθιοπίας. Από την άλλη, η γιαγιά, αν και αγιογράφος, όταν αποτυπώνει τον αγαπημένο της τόπο πάντοτε προκαλεί στον θεατή συναισθήματα τόσο έντονα, ώστε προς στιγμήν ανατρέχεις στην αιθιοπική καθημερινότητα. Παρ΄όλα αυτά, όταν επιστρέφεις στην πραγματικότητα, αυτό που απομένει είναι δυο υπογραφές, κάπου κάτω από τις ιστορίες που αφηγούνται με το πινέλο, να σφραγίζουν την νοσταλγία μιας ζωής που άφησαν πίσω.
Η ίδια νοσταλγία-πιο πολύ επιθυμία να γνωρίσω τις ρίζες μου-διακατέχει και εμένα. Και αυτή η επιθυμία με κυνηγά από μικρή ηλικία, όταν ακόμη άρχιζα να συνειδητοποιώ την διαφορετικότητά μου από τον περίγυρο. Ένα είδος διαφορετικότητας που ενώ πολλούς φαίνεται να τους επηρεάζει, εμένα μου έδωσε την ώθηση για την βαθύτερη ανακάλυψη του εαυτού μου και τα εφόδια για την κατανόηση της ίδιας της ζωής. Γιατί όταν οι άνθρωποι πασχίζουν όλη τους τη ζωή να καταλάβουν τον κόσμο και τους ανθρώπους του, πώς να μην αισθάνεσαι προνομιούχος έχοντας ''αποκωδικοποιήσει'' δύο, έστω μικρά, μέρη του βάσει μιας κωδικοποίησης που υπάρχει μέσα σου;
Ελένη Γεωργακοπούλου ______________________________________________
Η Ελένη Γεωργακοπούλου, είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
DIFRET
Στο πλαίσιο της 5ης Εβδομάδας Αφρικανικού Κινηματογράφου, που πραγματοποιήθηκε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, από τις 25 Φεβρουαρίου έως τις 2 Μαρτίου 2016, οι Πρεσβείες, τα Επίτιμα Προξενεία των Αφρικανικών χωρών στην Αθήνα και η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, συνδιοργάνωσαν, την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου, λίγες ημέρες πριν την παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, την προβολή της ταινίας Difret, του Αιθίοπα σκηνοθέτη Zeresenay Berhane Mehari, που διαπραγματεύεται το θέμα των γάμων ανήλικων κοριτσιών.
Ο σκηνοθέτης παρουσίασε στο κοινό της Αθήνας, την ταινία Difret (2014), από την Αιθιοπία, με θέμα την πραγματική ιστορία ενός δεκατετράχρονου κοριτσιού, που κατηγορήθηκε για φόνο, επειδή σκότωσε τον απαγωγέα της. Παραγωγός της ταινίας, που βραβεύτηκε στα φεστιβάλ Sundance και Βερολίνου, είναι η Angelina Jolie.
Στα χωριά της Αιθιοπίας υπήρχε η παράδοση, όταν ένας άντρας ήθελε να συνάψει γάμο με μια γυναίκα, εάν αυτή αρνιόταν, τότε επιτρεπόταν να την απαγάγει, να τη βιάσει και να την κάνει ‘’επίσημα’’ γυναίκα του.
Ένα 14χρόνο κορίτσι, την Hirut, που ζούσε με την οικογένειά της στην ύπαιθρο της Αιθιοπίας, απάγουν 5 άνδρες και ένας από αυτούς την βιάζει. Το νεαρό κορίτσι θα προσπαθήσει να δραπετεύσει και αυτοαμυνόμενη, θα σκοτώσει έναν από αυτούς.
Στην Αιθιοπία, την εποχή που διαδραματιζόταν το πραγματικό αυτό περιστατικό, τα λαϊκά δικαστήρια είχαν το επάνω χέρι και η ποινή για την Hirut, θα ήταν ο θάνατος. Στην ιστορία εμπλέκεται μια ακτιβίστρια, που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και θα καταφέρει να οδηγήσει την υπόθεση, στην επίσημη δικαιοσύνη.
Ο Zeresenay Berhane Mehari βγάζει στο φως ένα υπαρκτό συμβάν που έγινε το 1996, αλλά με τέτοιο τρόπο, ώστε να συνδυάσει τις αντιθέσεις, τις νοοτροπίες, τη κουλτούρα και ένα τεράστιο χάσμα των αντιλήψεων όσων ζουν στις πόλεις, με αυτούς που ζουν στην επαρχία.
Η ταινία μαγεύει με την αμεσότητα που προσφέρουν οι ερμηνείες των ερασιτεχνών πρωταγωνιστών της, συγκινεί με τον ρεαλισμό της και προβληματίζει, για το τι μπορεί να εξακολουθεί να συμβαίνει, εκεί που δεν υπάρχουν νόμοι ή εκεί όπου υπάρχουν, αλλά δεν εφαρμόζονται.
Ο σκηνοθέτης, που ζει 6 μήνες στην Αιθιοπία και τους υπόλοιπους στην Αμερική, δήλωσε στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Screeneye: ‘’ Έμαθα για την ιστορία αυτή πριν από 8 χρόνια. Χρειάστηκε να ερευνήσω όλες τις πτυχές, πριν προχωρήσω στο εγχείρημα. Η Αιθιοπία είναι μια χώρα με αντιθέσεις και αυτές ήθελα να τις αναδείξω. Οι αντιλήψεις στις μεγάλες πόλεις, είναι διαφορετικές από αυτές στην επαρχία, κανείς βέβαια δεν ξέρει τι γίνεται πίσω από τις κλειστές πόρτες’’.
Μετά από 20 χρόνια από το συμβάν που εξιστορεί η συγκεκριμένη ταινία, οι στατιστικές λένε, ότι 30%-40% των κοριτσιών στην Αιθιοπία, περνάνε ακόμα από αυτήν την δοκιμασία. Ειδικά στα χωριά, ακόμα και σήμερα, η συγκεκριμένη πράξη θεωρείται ότι είναι ‘’παράδοση’’. Τα πράγματα όμως αλλάζουν και, έστω και με πολύ αργό ρυθμό, υπάρχει κάποια βελτίωση.
Μια άλλη παρόμοία περίπτωση, είναι αυτή της Ουοϊνεσέτ Ζεμπένε Νέγκας, που υποστήριξε ότι βιάστηκε το 2001. Τότε, ο δράστης καταδικάστηκε για την πράξη του. Αργότερα όμως, ένα άλλο δικαστήριο της Αιθιοπίας, ανέτρεψε την πρωτόδικη απόφαση. Το θύμα, αντιδρώντας στη νέα αυτή απόφαση, προσέφυγε το 2007, στο Αφρικανικό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών. Εκεί, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας βρέθηκε σε δύσκολη θέση, διατάχθηκε να καταβάλει αποζημίωση ύψους 150.000 δολαρίων στην γυναίκα, επειδή δεν την προστάτεψε, με αποτέλεσμα, να απαχθεί, να βιαστεί και να υποχρεωθεί να παντρευτεί σε ηλικία μόλις 13 ετών.
Πρόκειται για μια απόφαση-ορόσημο, που σύμφωνα με τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των παιδιών και των γυναικών, θα βοηθήσει να αποθαρρυνθεί μια "παραδοσιακή" μορφή γάμου των κοριτσιών, σε πολύ μικρή ηλικία, η οποία, εκτός των άλλων, έχει χαρακτηριστεί και παράνομη.
Αυτή η παράδοση υπάρχει και σε άλλες χώρες εκτός από την Αιθιοπία. Οι γάμοι ανήλικων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Οι γάμοι παιδιών σε μικρή ηλικία παραμένουν διαδεδομένοι στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πρόκειται για μια πρακτική βαθιά συνδεδεμένη με την πολιτιστική παράδοση και την φτώχεια των περιοχών αυτών. Η πρακτική του γάμου ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά, όχι μόνο παραβιάζει τους νόμους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά απειλεί τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών.
Οι νόμοι κατά της παράδοσης αυτής, βασίζονται στο επιχείρημα, ότι τόσο τα παιδιά, όσο και οι έφηβοι, δεν είναι αρκετά ώριμοι για να κάνουν τις επιλογές τους, σχετικά με το γάμο τους. Το ότι παντρεύονται σε τόσο νεαρή ηλικία, ενδέχεται να τους προκαλέσει μόνιμες συναισθηματικές, σωματικές και ψυχολογικές βλάβες. Επιπλέον, οι ειδικοί λένε ότι ο γάμος σε παιδική ηλικία παραβιάζει το αναφαίρετο δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση και την εργασία. Παράλληλα, διαιωνίζει τη φτώχεια, αναστέλλει την πρόοδο, την εθνική και παγκόσμια ανάπτυξη στόχων και απειλεί την σταθερότητα.
Η καθυστέρηση της ηλικίας του γάμου και η επένδυση στο μέλλον αυτών των κοριτσιών, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, που θα ωφελήσει τις κοινότητες αυτές, στο σύνολό τους.
Η Αιθιοπική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί, ότι μέχρι το 2025, θα έχει τελειώσει με αυτήν την παράλογη παράδοση. Σκοπός της Αιθιοπικής κυβέρνησης είναι, μέχρι τότε και με σταθερούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, να αλλάξει το βιοτικό επίπεδο του μέσου Αιθίοπα. Έχουν γίνει πολλά βήματα μπροστά την τελευταία δεκαετία, στην Αιθιοπία. Αλλά και πάλι έχει πολύ δρόμο μπροστά της. Πιστεύω όμως, πως με τον χρόνο τα πράγματα θα αλλάξουν. Είναι δύσκολο το έργο της κυβέρνησης, πιστεύω ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο.
Το “Difret” από μόνο του, είναι αποδείξη, ότι τα πράγματα στην Αιθιοπία αλλάζουν προς το καλύτερο. Είναι μόλις, η τέταρτη ταινία που παράγεται στην Αιθιοπία στην επίσημη γλώσσα την Αμχαρική. Η λέξη “Difret” έχει δύο σημασίες. Η μία, είναι το θάρρος και η άλλη, να πέφτεις θύμα βιασμού. Είναι ένα θέμα με πολύ ενδιαφέρον και μια ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί. Οι τέχνες στην Αιθιοπία είναι σε ανάπτυξη. Πολλά μηνύματα μπορούν να περαστούν μέσω αυτών. Ένα τρανταχτό παράδειγμα, είναι η ταινία αυτή.
Αλεξάνδρος Σελάσσιε
ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΟΥΤΟΠΙΑ
Στη καρδιά μιας από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, στην Αιθιοπία, ένα μικρό χωριό το Awra Amba, ανατρέπει τις απαρχαιωμένες δοξασίες που διέπουν την κοινωνία. Εδώ και σαράντα χρόνια, τα τετρακόσια μέλη αυτής της μικρής κοινότητας, εγκατέλειψαν το εθιμικό δίκαιο και το σύστημα της πατριαρχίας, κάνοντας την ισότητα των δύο φύλων, πραγματικότητα.
Το Awra Amba, βρίσκεται 500 χιλιόμετρα, βόρεια της Αντίς Αμπέμπας και έχει της δικές του ιδιαιτερότητες. Τα σπίτια του χωριού είναι φτιαγμένα από λάσπη και στολισμένα με αχυρένιες σκεπές.
Η Tshehay, είναι η δασκάλα του σχολείου και κάθε πρωί καλημερίζει τους τριάντα μαθητές της, που κάθονται στα πέτρινα θρανία της σχολικής αίθουσας. Βλέποντας κανείς, τα χαμογελαστά πρόσωπα των μαθητών της, αντιλαμβάνεται πως κάτι άλλο, συμβαίνει σ' αυτό το μικρό χωριό.
Πνευματική και σωματική ελευθερία.
Στην κοινότητα του Awra Amba, καταργήθηκε η εθιμοτυπική διαδικασία του γάμου και της προίκας, η αξία της οποίας ανέβαινε, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας.
Ο γάμος, εκτελείται πλέον με την υπογραφή ενός δημοσίου εγγράφου και προβλέπει, ως κατώτερη ηλικία, το 19ο έτος για τα κορίτσια και το 20ο έτος για τα αγόρια, ενώ οι γονείς τους, αποκλείονται από οποιαδήποτε λήψη απόφασης.
Στο χωριό καταργήθηκε και το μεγάλο ‘’εθνικό πρόβλημα’’, το τελετουργικό της κλειτοριδοεκτομής. Πολλές γυναίκες, πέθαναν εξαιτίας των ακρωτηριασμών που υπέστησαν στην παιδική τους ηλικία.
“Κάνοντας μια γυναικεία δουλειά δεν αλλάζει το φύλο μου. Η άγνοιά μου αλλάζει".
Το παραπάνω απόφθεγμα, είναι του Zumra Nuru, ενός αγράμματου αγρότη, που πολλοί πιστέυουν, ότι αυτός έστησε την ‘’ουτοπία’’ κατά την δίαρκεια της παιδική του ηλικίας, βλέποντας, τις ανισότητες ανάμεσα στη μητέρα και τον πατέρα του.
Στο χωριό Awra Amba, οι επαγγελματικές δραστηριότητες δεν κατανέμονται ανα φύλο, αλλά, ανάλογα με την ικανότητα του καθενός. Σαν σουρεαλιστικά οράματα για τη χώρα, προβάλλουν εδώ και εκεί γυναίκες, που διευθύνουν το αλέτρι οργώνοντας τη γη, ενώ οι άνδρες κάνουν τα παιδιά τους μπάνιο ή ετοιμάζουν την injera. Δεν υπάρχει αρχηγός στο σπίτι ‘’αλλά υπάρχει στη κουζίνα’’ μας λέει γελώντας η Trissew.
Ένα μοντέλο που φοβίζει.
Ο Zumra θέλει να χειραφετηθεί από τα θρησκευτικά δεσμά, ορθόδοξα και μουσουλμανικά που διαδραματίζουν βαρύνοντα ρόλο στην περιοχή.
Τάσσεται, υπέρ μιας νέας θρησκευτικότητας, με έναν μοναδικό Θεό, που να ονομάζεται ‘’δημιουργός’’, χωρίς τόπο λατρείας, επειδή γι 'αυτόν, η πίστη είναι ένα θέμα προσωπικό.
‘’Η αλληλεγγύη, είναι μία από τις σημαντικότερες αρχές μας και για αυτό εργαζόμαστε, δημιουργώντας συνεταιρισμούς σε όλους τους τομείς, από την ύφανση μέχρι και την γεωργία. Γίνεται, ίσος καταμερισμός των κερδών στο τέλος της κάθε χρονιάς’’, μας εξηγεί ο αγρότης-φιλόσοφος καθισμένος στον ίσκιο του μεγάλου δέντρου που δεσπόζει στην πλατεία του χωριού.
Η κοινότητα δεν αναγνωρίζει καμία αργία και η οργάνωση της εβδομάδας εκτελείται με μεγάλη ακρίβεια. Πέντε ημέρες αφιερώνονται στη συνεταιριστική εργασία, μια στην βοήθεια των ηλικιωμένων, για τους οποίους υπάρχει ένα μικρό γηροκομείο και η έβδομη μέρα, είναι ελεύθερη.
‘’Είχαμε συναντήσει τόσες πολλές δυσκολίες για να μπορέσουμε να ζήσουμε ελεύθερα, γι αυτό τώρα δουλεύουμε όλο το χρόνο, για να μην χάσουμε αυτό που έχουμε.
Οι άνθρωποι στην περιοχή, δεν θέλουν να δουν τις ιδέες μας να εφαρμόζονται στο δικό τους χώρο, ακόμα και αν μας σέβονται, όλο και περισσότερο. Πολλοί θεωρούν ότι δεν αποτελούμε μέρος του αιθιοπικού πολιτισμού. Τα πράγματα αλλάζουν βέβαια στη χώρα, αλλά ο δρόμος είναι ακόμα πολύ μακρύς’’, ολοκληρώνει ο αγρότης-φιλόσοφος.
Δάφνη Breytenbach
_________________
Η Δάφνη Breytenbach, είναι κόρη της σκηνοθέτριας και ηθοποιού Διδώς Λυκούδη, από την Αντίς Αμπέμπα. Κατέχει τρία μεταπτυχιακά διπλώματα (Δημοσιογραφίας, Πολιτικών Επιστήμων και της Γεωπολιτικής Επιστήμης).