Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 

                                                                                                                                           ΟΙ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ

…Με ένα τετρακινητήριο αεροπλάνο της Ολυμπιακής Αεροπορίας, οι Βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη έφτασαν στην Αντίς Αμπέμπα, για πενθήμερη επίσημη επίσκεψη (1959). Το  ταξίδι συνέπεσε με τις εορταστικές εκδηλώσεις για την 63η επέτειο της νίκης των Αιθιόπων επί των Ιταλών, στη μάχη της Αντουα (1896).

…Στο αεροδρόμιο, τους Βασιλείς υποδέχτηκαν, το Αυτοκρατορικό ζεύγος, Χάιλε Σελάσιε και Νενέν, ο διάδοχος του θρόνου, Ασφάου Ουοσέν, ο πρωθυπουργός Ακλίλου Χάμπτε Γυόλντ και τα μέλη της κυβέρνησής του. Από την Ελληνική πλευρά, ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Αντίς Αμπέμπα, Θεόδωρος Υψηλάντης, το Δ.Σ της Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς Αμπέμπας, οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου και μέλη της Παροικίας.    

…Στην βασιλική αποστολή, συμμετείχε και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Τσάτσος. Τον Βασιλέα συνόδευαν, ο Μέγας Αυλάρχης, Δημήτριος Λεβίδης, με τον γραμματέα του Ι. Μπρούδος, ο Διευθυντής του Στρατιωτικού Γραφείου   Π. Λάππας, με τους υπασπιστές Α. Ροζάκη (Ναυτικού), Γ.Φραδέλο (Στρατού) και Μ. Φραγκίσκο (Αεροπορίας). Ενώ, την Βασίλισσα συνόδευαν, ο αυλάρχης της, Παύλος Λελούδας, η Μαίρη Καρόλου, Μεγάλη Κυρία της Αυλής, η Κυρία επί των Τιμών Ε. Παπαρρηγόπουλου και ο γιατρός Καθηγητής Θωμάς Δοξιάδης.

…Την πρώτη επίσκεψή τους, την έκαναν στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδος. Εκεί, ο Πατριάρχης Αιθιοπίας, Αμπούνα Βασίλειος, τους υποδέχτηκε, λέγοντας: Είσθε οι πρώτοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι Βασιλείς, που έρχονται στην Αιθιοπία. Η δοξολογία που ακολούθησε, τελέσθηκε στην Αιθιοπική και Ελληνική γλώσσα.

…Στην δεξίωση που έδωσε ο Αυτοκράτορας στο Παλάτι του, προς τιμήν των Βασιλέων και ενώ τα μέλη της βασιλικής αποστολής προχωρούσαν να μπούνε στην αίθουσα, διαπίστωσαν ότι στο κεφαλόσκαλο του κτιρίου, τους περίμεναν, δεξιά και αριστερά, δύο λιοντάρια, τα όποια κρατούσαν από μία αλυσίδα το καθένα, δύο Αιθίοπες φρουροί. Έντρομοι πέρασαν ανάμεσα από τα δύο θαυμάσια ζώα και μπήκαν στην αίθουσα. Φεύγοντας όμως, ένας υπασπιστής του βασιλιά, αποχαιρετώντας τον Αυτοκράτορα, με μια ‘’βαθειά υπόκλιση’’ και υποχωρώντας, άγγιξε με το σώμα του, το μουσούδι, του ενός λιονταριού. Για μια στιγμή πίστεψαν όλοι, ότι θα γυρίζανε στην Ελλάδα, με ένα υπασπιστή λιγότερο. Τελικά, το μόνο που του έκανε, ήταν να τον μυρίσει…

…Ανήμερα της επετείου (2 Μαρτίου), ενόπιων του Χάιλε Σελάσιε και του Παύλου, έγινε στρατιωτική παρέλαση, στην Πλατεία Γιεκατίτ 12 (Σιντίστ Κιλό), στην Αντίς Αμπέμπα. Την παρέλαση άνοιξαν οι Παλαίμαχοι Πολεμιστές και την έκλεισε η Αυτοκρατορική Φρουρά, η οποία εντυπωσίασε για μια ακόμη φορά.  

…Στο διήμερο σαφάρι, στην πεδιάδα του Αουάς, με το τραίνο της γραμμής Αντίς Αμπέμπας-Τζιμπουτί και κατά την διάρκεια του δείπνου, στο αυτοκρατορικό βαγόνι, συνέβη κάτι το απρόοπτο. Η Φρειδερίκη, παρουσία των Αιθιόπων και Ελλήνων επισήμων, έφερε σε δύσκολη θέση τον Χάιλε Σελάσιε. Επέμεινε να της διηγηθεί, με ποιο τρόπο ‘’παράκαμψε τους αντιπάλους του και ανέβηκε στο θρόνο του Μενελίκ’’…

…Στο Εθνικό Στάδιο της Αντίς Αμπέμπας, έγιναν Γυμναστικές Επιδείξεις και Αγώνες Στίβου. Σε αυτούς, έλαβαν μέρος 1.200 μαθητές και 800 μαθήτριες από όλα τα σχολεία της πόλης, συμπεριλαμβανομένου και του Ελληνικού. Εκεί, περίμενε τούς Βασιλείς, μια έκπληξη. Ένας Αιθίοπας μαθητής, ντυμένος με την παραδοσιακή ενδυμασία, τους καλωσόρισε μιλώντας, άπταιστα ελληνικά. 

…Αυτό που προκαλεί εντύπωση, είναι ότι στο αρχικό πρόγραμμα, δεν προβλέπονταν συνάντηση των Βασιλέων με τον Ελληνισμό της Αιθιοπίας. Μάλιστα, δεν επισκεφτήκαν τον ούτε ναό του Αγίου Φρουμέντιου και ούτε το Ελληνικό Σχολείο. Τελικά, μετά από επίμονες προσπάθειες του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας της Αντίς Αμπέμπας, Αθανασίου Μίχου, ‘’δέχτηκαν’’ οι Βασιλείς, να προσκληθούν και τα μέλη της Ελληνικής Παροικίας, στην δεξίωση που έδωσε προς τιμή τους η Ελληνική Πρεσβεία της Ελλάδος.

…Στο θέατρο Χάιλε Σελάσιε (Όπερα) δόθηκε παράσταση με παραδοσιακούς χορούς, από την Αιθιοπία και την Ελλάδα. Το πρόγραμμα παρακολούθησε ο Αυτοκράτορας , οι Βασιλείς και Αιθίοπες και Έλληνες επίσημοι. Τους Ελληνικούς χορούς χόρεψαν οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου της Αντίς Αμπέμπας.   

…Τέλος, αυτό που έκανε εντύπωση στα μέλη της βασιλικής αποστολής, ήταν η άριστη οργάνωση που είχε το ταξίδι τους, στην Αιθιοπία και η χλιδή, που υπήρχε στα Ανάκτορα. Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, στο βιβλίο του ‘’Λογοδοσία μιας Ζωής’’, έγραψε: Στο μεγάλο αποχαιρετιστήριο γεύμα που παρέθεσε ο Αυτοκράτωρ για 100 πρόσωπα, τα πάντα ήταν από χρυσάφι ή αρίστης ποιότητος επίχρυσα σκεύη. Σκεύη ασήκωτα και καλοδουλεμένα. Έτσι ζούσε ο απόλυτος άρχοντας, ο θεός είκοσι εκατομμυρίων ανθρώπων. Και εν τούτοις, αυτός ο μικρόσωμος, δυναμικός άρχοντας, με πολλή σύνεση και σοφία ξόδευε το δημόσιο χρήμα και ο τόπος του, ξεκινώντας από το πλήρες μηδέν, είχε κάνει χάρη σ’ αυτόν, αρκετές προόδους.

…Πηγή του παραπάνω άρθρου, είναι το αρχείο του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τσάτσου (1975-80), το αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, η οποία κάλυψε την επίσκεψη, και το βιβλίο του Αθανασίου Μίχου, ‘’Τιθορέα-Αντίς Αμπέμπα’’.  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Το Αυτοκρατορικό ζεύγος, Χάιλε Σελάσιε και Νενέν μαζί με τους Βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη.

                                                                                                                                                                                         Σταύρος Ε. Βινιεράτος

                                                            ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

…Τον περασμένο Μάιο, στην Σίνδο της Θεσσαλονίκης, έγινε μια ξεχωριστή βάπτιση. Η Μάρα και ο Σάκης, που ζουν και εργάζονται στα Τρίκαλα, βάφτισαν την κόρη τους, την Έλενα-Oshri. Σε αυτήν, παραβρεθήκαν και τα δυο παιδιά τους, ο Γιώργος και η Κατερίνα, που υιοθέτησε το ζευγάρι, από την Αιθιοπία.

…Τα παιδιά αυτά άλλαξαν την ζωή των ανθρώπων που ζουν κοντά τους. Ο Γιώργος ήταν κρυμμένος στην αγκαλιά του παππού του, ο οποίος έλεγε πόσο ευτυχισμένο τον έχει κάνει. Η δε Κατερίνα γνώριζε ότι γεννήθηκε στην Ναζαρέτ της Αιθιοπίας.

…Προσκεκλημένες ήταν και οικογένειες, που έχουν υιοθετήσει και αυτές παιδιά από την Αιθιοπία. Ξεχώρισαν, εκτός από τα παιδιά που είχαν στην αγκαλιά τους και από την ευτυχία που διέκρινε κανείς στα πρόσωπα τους.

…Οι άνθρωποι αυτοί δεν κρύβουν την αγάπη και τον θαυμασμό, που έχουν για τα υιοθετημένα παιδιά τους. Η Πολυξένη, που ζει με την οικογένεια της στις Σέρρες, σε παρατήρηση ότι ο γιος της Κυριάκος μου θυμίζει τον αδελφό μου στην παιδική του ηλικία, με ρώτησε με απορία: Μα ήταν τόσο όμορφος ο αδελφός σας;  

…Οι οικογένειας αυτές νοιώθουν μεγάλη ευγνωμοσύνη για την χώρα, στην οποία γεννήθηκαν τα παιδιά τους. Η Μαργαρίτα, η μητέρα του Ωρίωνα, από το Κιλκίς, έλεγε: Έχω μεγάλη υποχρέωση στην Αιθιοπία, με έκανε μητέρα !!!

…Στην Ελλάδα, υπάρχουν πολλές οικογένειες που θέλουν να υιοθετήσουν παιδιά. Το πρόβλημα είναι ότι τα ιδρύματα που τα φιλοξενούν προβάλλουν πολλά εμπόδια. Ο λόγος είναι, ότι τα παιδιά αυτά, συνοδεύονται από επιδοτήσεις και τα ιδρύματα, δεν θέλουν να τις χάσουν. Με αποτέλεσμα, πολλά παιδιά να φεύγουν από αυτά, μόλις γίνουν 18 χρόνων, τότε που σταματά η επιδότηση. Στην Αιθιοπία, τα πράγματα είναι ποιο εύκολα. Κάθε χρόνο γεννιούνται 3.500.000 παιδιά, από αυτά, τα 500.000 καταλήγουν σε ορφανοτροφεία.

…Στην Αιθιοπία, την εποχή της ακμής του Ελληνισμού, μερικές οικογένειες υιοθέτησαν παιδιά, από την χώρα όπου ζούσαν. Ένα τέτοιο παιδί, ήταν ο Αιθίοπας μαθητής, ο οποίος, ντυμένος με την παραδοσιακή αιθιοπική ενδυμασία και μιλώντας άπταιστα ελληνικά, καλωσόρισε τούς Έλληνες Βασιλείς, στην Αιθιοπία (1959).

…Ήταν ο μαθητής του Γαλλικού Σχολείου, Τζώνης Ντάσιος, υιοθετημένο παιδί του γιατρού Γιώργου Ντάσιου. Ο Τζώνης, μετά την αποφοίτηση του από το Γαλλικό Σχολείο, εγκαταστάθηκε στο Βέλγιο, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Σπούδασε Οικονομικά, εργάσθηκε στον Ασφαλιστικό κλάδο και απέκτησε δυο παιδιά, με την Βελγίδα σύζυγο του.

…Μια ενδιαφέρουσα περίπτωση, είναι αυτή, του Επίτιμου μέλους του Συλλόγου μας, Χάμπτε Σελάσιε Ταφέσε, υπουργού Τουρισμού της Αιθιοπίας (1960-74). Ηρθε στην Ελλάδα σε ηλικία 3 χρόνων, μαζί με την οικογένεια του Θουκυδίδη Ζερβού, λίγο πριν την εισβολή των Ιταλών στην Αιθιοπία.

…Μαζί με την η ελληνική του οικογένεια, όπως αποκαλεί την οικογένεια Ζερβού, εγκαταστάθηκαν στο Παγκράτι, στο λόφο του Αρδηττού, απέναντι από τον Aγιο Σπυρίδωνα και δίπλα στο Στάδιο. Ο θετός πατέρας του, Θουκυδίδης Ζερβός, ήταν από το Ληξούρι της Κεφαλονιάς, ενώ η θετή μητέρα του, Όλγα Βλαντιμίροβα, από την Ρωσία.

…Οι γονείς του, τον έστειλαν να σπουδάσει στο Κολλέγιο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, έκανε ‘’μαύρη αγορά’’, πουλούσε τσιγάρα, όπλα, μπότες κλπ. Με αυτόν τον τρόπο μπόρεσε και έζησε την οικογένειά του.

…Παρέμεινε στην χώρα μας για 14 χρόνια και απέκτησε Ελληνική συνείδηση. Το 1947 ο βιολογικός πατέρας του, Ταφέσε Χάμπτε Μικαέλ, υπουργός Δημοσίων Eργων και Επικοινωνιών, τον αναζήτησε μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Ήρθε στην Ελλάδα και μαζί επέστρεψαν, στην Αιθιοπία. Μετά από επιμονή του Χάμπτε Σελάσιε, η ελληνική οικογένειά του επέστρεψε ξανά στην Αιθιοπία.

…Ζούσε στην Αιθιοπία και θυμόταν, το Zonar’s, το ξυλάκι παγωτό της ΕΒΓΑ, τα τσιγάρα Παπαστράτου, τα τσιγάρα Aρωμα, που κάπνιζαν οι γυναίκες. Και ρωτούσε, φτιάχνετε ακόμη σκορδαλιά στην Ελλάδα, ήξερα να τη φτιάχνω, αν ξέρατε πόσο μου έχει λείψει.

…Πηγή του παραπάνω άρθρου, είναι οι πληροφορίες που μας έδωσαν, ο Γιώργος Σοϊλεμέζογλου, η Μαίρη Ντονικιάν και η συνέντευξη που έδωσε, ο Χάμπτε Σελάσιε, στον Αλέξανδρο Μασσαβέτα. 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:  O Τζώνης Ντάσιος, καλωσορίzει τούς Έλληνες Βασιλείς, στην Αιθιοπία (1959)

                                                                                                                                                                                       Σταύρος Ε. Βινιεράτος

                                                                       ΟΙ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ             

O Νίκος Ντάλλας, υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλου αυστραλιανού εκδοτικού οίκου και πετυχημένος     συγγραφέας, έχει πάθος με τα ταξίδια. Επισκέπτεται, κυρίως, χώρες όπου ζουν ομογενείς.

Όχι όμως τις μεγάλες ελληνικές κοινότητες στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Αυστραλία, αλλά "ξεχασμένους"     Έλληνες της Ασίας και της Αφρικής. Επισκέπτεται, γνωρίζει τους ομογενείς, συγκεντρώνει στοιχεία, βγάζει φωτογραφίες και γράφει οδοιπορικά   για  τους "άγνωστους" ή "ξεχασμένους" Έλληνες. Μέχρι σήμερα έχει επισκεφτεί δεκάδες τέτοιες χώρες και έχει καταγράψει πολύτιμα ντοκουμέντα για τον Ελληνισμό τους.

Το τελευταίο του ταξίδι ήταν στην Ερυθραία και μεταξύ άλλων έγραψε στο "Νέο Κόσμο": Σε κλίμα ανασφάλειας, αβεβαιότητας και ταλαιπωρίας, μια μικρή ελληνική κοινότητα συνεχίζει να κατοικεί στην Ερυθραία. Η ελληνική σημαία περήφανα κυματίζει στο προξενείο στην Ασμάρα, αλλά ο πρόξενος που έχει προβλήματα υγείας λείπει εδώ και μήνες. Ευτυχώς, είχα συναντήσει τον Ευάγγελο Πολυταρίδη, ο οποίος με  ενημέρωσε για την κατάσταση. Είναι επιχειρηματίας που έχει γεννηθεί στην Ερυθραία και οι γονείς του    κατάγονταν  από την Λήμνο. Επισκεφθήκαμε το ελληνικό τμήμα του νεκροταφείου της Ασμάρα μαζί και θα έλεγα   ότι το ένα   τέταρτο μέχρι και το ένα τρίτο των ταφόπετρων ήταν από άτομα Λημνιακής καταγωγής. Επιπλέον    ήταν και πολλά άτομα από την Τρίπολη, τη Σπάρτη και διάφορα νησιά του Αιγαίου. Το απόγευμα κάνω παρέα       με τον Ευάγγελο στο κατάστημα σιδηρικών, που λειτουργεί ως οικογενειακή επιχείρηση εδώ και 45 χρόνια. Ο      πιο συνηθισμένος    χαιρετισμός που δεχόταν από τους ντόπιους ήταν 'buono sera'. Άνετα εναλλάσσει την       ντόπια γλώσσα, Τιγκρίνια, με     τα Ιταλικά μιλώντας με τους πελάτες του, και κάποτε τα Ελληνικά με άλλους Έλληνες ή ακόμα με ελληνόφωνους Ερυθραίους, άτομα που είχαν σπουδάσει με υποτροφία στην Ελλάδα.

Ο Ευάγγελος πήγε σε ελληνικό δημοτικό σχολείο στην Ασμάρα. Το σχολείο στεγάζονταν εκεί που σήμερα  βρίσκεται το προξενείο. Μετά είχε την επιλογή να πάει σε ιταλικό η αγγλικό γυμνάσιο. Επέλεξε το ιταλικό, αλλά      τα ελληνόπουλα είχαν επίσης την επιλογή να συνεχίσουν σε ελληνικό γυμνάσιο, εάν ήταν διατεθειμένα να ταξιδέψουν   στην Αντίς Αμπέμπα, την Αιθιοπιανή πρωτεύουσα όπου κατοικούσε μια μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα. Οι γονείς     του Ευάγγελου δεν είναι πια στη ζωή και τα αδέλφια του εδώ και καιρό έχουν      εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Αγαπάει και πονάει και τις δύο πατρίδες, αλλά έχει επιλέξει να μείνει στην Ερυθραία.

Στα μέσα του 19ου αιώνα έφτασαν οι πρώτοι Έλληνες στην Ερυθραία, μέσω του Σουδάν και της Αιγύπτου.      Μία   από τις πρώτες παροικίες ιδρύθηκε στην Κερέν από τον Βλάσση Φραγκούλη. Η Κερέν βρίσκεται περίπου      90  χιλιόμετρα βορειοδυτικά από την Ασμάρα και είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ερυθραίας. Η ιταλική      απογραφή του 1894 έδειχνε ότι 178 Έλληνες κατοικούσαν στην Ερυθραία. Στα ύψη του, στις πρώτες δεκαετίες    του 20ου αιώνα, ο ελληνισμός της Ερυθραίας αριθμούσε περίπου 400-500 άτομα. Η πλειοψηφία ασχολούνταν       με  εμπορικές δραστηριότητες και ζούσαν στις πόλεις της Ασμάρα και της Κερέν, και στο λιμάνι της Μασάουας. Θυμάμαι τα λόγια του Ευάγγελου, " Ο παππούς μου, έμπορος από τη Μασάουα, χρειάζονταν επτά μέρες με το  άλογο να φτάσει στην Ασμάρα".

Η δεκαετία του 1970 αποδείχτηκε κρίσιμη για την πορεία της ελληνικής κοινότητας. Μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Αιθίοπα αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ, με πραξικόπημα το 1974, ακολούθησαν μεγάλες    οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές αναταραχές. Αυτές οι εξελίξεις έφεραν την απομάκρυνση πολλών Ελλήνων και ξένων μεταναστών. Η κοινότητα ποτέ δεν επανήλθε από αυτά τα πλήγματα και σήμερα έχουν απομείνει περίπου 30 μέλη. Ποιο θα είναι το μέλλον αυτής της κοινότητας; Με τις δυσμενείς συνθήκες στην Ερυθραία, είναι η εξαφάνισή της αναπόφευκτη; Μερικοί ακόμα αισιοδοξούν. Πιστεύουν ότι κάποιες ελπίδες υπάρχουν, εάν επιστραφεί η σημαντική ακίνητη περιουσία. Η περισσότερη ακίνητη περιουσία της κοινότητας       έχει κρατικοποιηθεί. Δεν είναι απόλυτο ότι      αυτή η απόφαση του κράτους είναι αμετάβλητη. Η εκκλησία Ευαγγελισμός έχει επιστραφεί. Μια τέτοια περιουσία     θα έδινε στην κοινότητα τη δυνατότητα να προβεί σε διάφορες πολιτιστικές πρωτοβουλίες.

Η Ερυθραία έχει περάσει μια θυελλώδη ιστορία. Έχει ξεπεράσει πολλές αναταραχές, από το αποικιακό    παρελθόν σ' ένα μακροχρόνιο απελευθερωτικό αγώνα, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις μιας μικρής     ανεξάρτητης χώρας. Σ' αυτή τη διαδρομή υπάρχει και μια ελληνική κλωστή, αφού τα διασπορικά πλοκάμια των Ελλήνων έχουν απλωθεί παγκοσμίως. Οι ενδεχόμενες κρίσιμες εξελίξεις στην Ερυθραία θα καθορίσουν εάν αυτή    η κλωστή κοντεύει    να φτάσει στο τέλος της ή έχει κάμποσο δρόμο πριν να εξαντληθεί…"

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η εκκλησία ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, στήν Ασμάρα.                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Του Σ. Χατζημανώλη

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ  ΕΙΔΗΣΕΩΝ

                                                                                    ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ

Στο Τζιμπουτί, που είναι μια μικρή χώρα της Ανατολικής Αφρικής, η οποία απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία το 1977, οι πρώτοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν το 1884, όταν οι Γάλλοι κατασκεύασαν το λιμάνι και ασχολήθηκαν κυρίως με το εμπόριο.

Πολλοί Έλληνες έμποροι της πόλης,όπως οι αδελφοί Μουσάγια, προμήθευαν με την ανοχή των Γάλλων, μάλιστα τους Αιθίοπες με όπλα κατά τη διάρκεια του πολέμου τους με την Ιταλία.

Η Ελληνική παρουσία στο Τζιμπουτί ήταν τόσο έντονη, ώστε ο Σωκράτης Προκοπίου περιγράφει το κέντρο της πόλης ως «ένα κομμάτι συνοικίας Ελληνικότατης», λειτουργούσε, μάλιστα, και ελληνικό σχολείο.

Στην πόλη του Τζιμπουτί (Djibouti) υπάρχει οργανωμένη Ελληνική Κοινότητα και άμισθο ελληνικό προξενείο (με εποπτεύουσα αρχή την ελληνική πρεσβεία της Αντίς Αμπέμπα).

Στην πρωτεύουσα βρίσκεται, επίσης, ο ιερός ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Εκκλησιαστικά, το Τζιμπουτί υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Αξώμης.

                                                                                                                                            ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ 

Η Ερυθραία που βρίσκεται στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας, κηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος το 1991, ύστερα από πολύχρονο και αιματηρό αγώνα εναντίον της Αιθιοπίας, ο οποίος κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της υποδομής της χώρας.

Λόγω της στρατηγικής θέσης της, της δυνατότητας ανάπτυξης εξορυκτικής βιομηχανίας και εξαγωγής πετρελαίου, όπως και ανάπτυξης του τουρισμού χάρη στις ακτές της Ερυθράς Θάλασσας, το μέλλον της χώρας εμφανίζεται περισσότερο ευοίωνο από εκείνο άλλων αφρικανικών χωρών.

 Οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στην Ερυθραία στα μέσα του 19ου αι. περνώντας από το Σουδάν και την Αίγυπτο. Στην πόλη Κερέν, ο Βλάσης Φραγκούλης ίδρυσε μια μικρή παροικία. Η μικρή εκκλησία και το δημοτικό σχολείο, που χτίστηκαν τότε, διατηρούνται ως σήμερα.

Κατά την ιταλική απογραφή του 1894, στην Ερυθραία κατοικούσαν 178 Έλληνες. Η ελληνική κοινότητα οργανώθηκε επίσημα το 1903 και λίγο αργότερα απέκτησε και σχολείο.

 Ο Πραξιτέλης Κυριακάκης από το χωριό Μελιτίνη της Σπάρτης ήταν από τους πιο φημισμένους Έλληνες,που έζησαν και εργάστηκαν στην        Ερυθραία. Ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της χώρας, ασχολήθηκε με το εμπόριο, είχε εστιατόριο,εργοστάσιο αναψυκτικών ποτών και                     αγροκτήματα.

Η ελληνική παροικία της Ερυθραίας, με ιστορία ενός περίπου αιώνα, γνώρισε την ακμή της στις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, όταν έφτασε να αριθμεί 400 περίπου άτομα.

Η ελληνική παρουσία της Ερυθραίας άντεξε τόσο την εχθρότητα των Ιταλών, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 και του πολέμου, όσο και κατά την περίοδο που ακολούθησε, όταν η χώρα βρέθηκε αρχικά υπό βρετανική κατοχή (1941-1952), ύστερα υπό καθεστώς τοπικής αυτοδιοίκησης σε ομοσπονδιακή σύνδεση με την Αιθιοπία και τελικά υπό αιθιοπική εξάρτηση.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν ανατράπηκε ο Αιθίοπας  αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ (1974) και ακολούθησαν     μεγάλες  οικονομικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές ταραχές, η ελληνική κοινότητα, αλλά και άλλες κοινότητες ξένων μεταναστών, δέχτηκε καίρια πλήγματα και σχεδόν διαλύθηκε.

Στην πρωτεύουσα Ασμάρα βρίσκεται η Ελληνική Κοινότητα της Ασμάρας με 20 περίπου μέλη και πόλο συσπείρωσης τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην Ασμάρα παλιότερα λειτουργούσε και η Παπαφιλίππειος Δημοτική Σχολή.

Στην πόλη Κάραν (Keren), όπου τώρα πια διαμένουν ελάχιστοιΈλληνες, βρίσκεται και λειτουργεί ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Η ελληνικη παροικία του Κάραν από τις αρχές του 20ού αι. διατηρούσε και δημοτικό σχολείο.

Οι ελληνορθόδοξοι ιεροί ναοί της Ερυθραίας εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Αξώμης. Ισχυρή ελληνική παροικία υπήρχε μέχρι πρόσφατα και στην πόλη Μασάουα (Μασσάυα) στην Ερυθρά Θάλασσα, ανατολικά της

Ασμάρας. Η ελληνικη παροικία της πόλης είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. και παρά τα δεινά που υπέστη κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής, άντεξε και γνώρισε μεγάλη άνθηση. Διατηρούσε, μάλιστα, τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού και ήδη από το 1925,ελληνικό δημοτικό σχολείο. Οι πάροικοι κατάγονταν κυρίως από τα Δωδεκάνησα και την Κεφαλλονιά.

  Ο αυτοκράτορας προχωρεί σε μεταρρυθμίσεις, μεταξύ των οποίων και η επαναφορά της δυνατότητας αγοράς γης, προκειμένου να αναστείλει   την τάση των Ευρωπαίων να εγκαταλείψουν τη χώρα. Ωστόσο η διαρροή συνεχίζεται και ο επαναπατρισμός των Ελλήνων ολοκληρώνεται το     1974 με την επανάσταση του συvταγματάρχη Μεγκίστου Χάιλε Μάριαμ.    

                                                                                         ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΑΙΘΙΟΠΙΑΣ

Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν κατά την εποχή της αποικιοκρατίας αρχικά στα λιμάνια της Ερυθράς Θάλασσας και εκτός απ’ το εμπόριο αναμίχθηκαν και σε άλλες δραστηριότητες.

Η πρώτη Ελληνική παρουσία, εντοπίζεται στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν έφτασαν στην τότε Αβησσυνία,Έλληνες βιοτέχνες και ναυτικοί, ενώ επισφραγίζεται με την ίδρυση, το 1908, από το πατριαρχείο Αλεξανδρείας, της Μητροπόλεως Αξώμης.

 Το πρώτο κύμα μαζικής μετανάστευσης προς την Αιθιοπία πραγματοποιήθηκε γύρω στ0 1880 και στην πόλη Μασάουα το 1887,βρίσκουμε 100 περίπου Έλληνες που συγκροτούσαν τη μεγαλύτερη ομάδα ξένων. Άλλοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στο Τζιμπουτί και από εκεί επέκτειναν τη δράση τους και στην παλιά πόλη του Χαράρ.

Στα τέλη του 19ου αιώνα απ’ τους 200 ξένους που ζούσαν στο Χαράρ οι 60 ήταν Έλληνες. Μεταξύ αυτών ήταν και οι ιατροί Ιάκωβος Ζερβός και Κ. Κοσμάς, ενώ το μοναδικό ξενοδοχείο της πόλης ανήκε στο Σαμιώτη Σ. Πλακιώτη.

Οι Έλληνες είχαν αναλάβει την εξαγωγή του εξαιρετικής ποιότητας καφέ που παράγει η περιοχή του Χαράρ. Μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις καφέ ήταν αυτή που έστησαν οι Κεφαλλονίτες αδελφοί Λιβιεράτου, οι οποίοι ξεκίνησαν ως έμποροι σιτηρών στη Ρουμανία, μεταφέρθηκαν αργότερα στην Αίγυπτο, πήγαν στην Υεμένη για να φτάσουν στην Αιθιοπία  και να δημιουργήσουν στη συνέχεια υποκαταστήματα σ’ όλα τα μεγάλα λιμάνια της Ερυθράς Θάλασσας, στη Μασσαλία και στη Νέα Υόρκη.

  Οι ελληνικοί εμπορικοί οίκοι, όπως του Κάλου, του Λιβιεράτου, του Ευθυμιάτου, του Ασημακόπουλου, του Γεωργακά κ.α., μεσολαβούσαν στις αγγλικές τράπεζες ως εγγυητές υπέρ του αιθιοπικού κράτους.

Μυθιστορηματική ήταν και η ζωή του Φίλιππου Ζαφειρόπουλου ο οποίος γεννημένος το 1874 στη Κωνσταντινούπολη δούλεψε αρχικά στο φαρμακείο του θείου του στο Κάιρο για να μεταβεί το 1896 στην Αιθιοπία συνοδεύοντας ως διερμηνέας και ταριχευτής αγρίων ζώων έναν Αμερικανό εκατομμυριούχο.

Οργανωτής στην αρχή κυνηγετικών σαφάρι ο Ζαφειρόπουλος διορίστηκε το 1904 από τον Βρετανό πρέσβη στην Αιθιοπία ως επιθεωρητής συνόρων, αντιμετώπισε μεγάλες συμμορίες ατάκτων που κυνηγούσαν ελέφαντες για το ελεφαντοστό, έμαθε τις γλώσσες των ιθαγενών της περιοχής μεταξύ των συνόρων Αιθιοπίας και Κένυας για να προσληφθεί στη συνέχεια ως διερμηνέας και γραμματέας αιθιοπικών υποθέσεων στη βρετανική πρεσβεία της Αντίς Αμπέμπα και να συνοδεύσει το 1934 τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ στο ταξίδι του στη Βρετανία, από την οποία παρασημοφορήθηκε.

 Μεταξύ των άλλων γνωστών Ελλήνων εκείνης της εποχής ήταν ο προσωπικός γιατρός του Χαϊλέ Σελασιέ Ιάκωβος Ζερβός από την Κεφαλονιά, ο Κλεάνθης Μοσχόπουλος που είχε διοριστεί επικεφαλής της ασφάλειας του κράτους και ο Αριστείδης Βούλτσης, που ήταν διευθυντής του τμήματος τηλεφώνων στο υπουργείο Ταχυδρομείων της Αιθιοπίας, ενώ ο Βασίλης Διαμαντούρος είχε διατελέσει υφυπουργός στο υπουργείο Γεωργίας και Εμπορίου.

Δεν ήταν λίγοι οι συμπατριώτες μας που διακρίθηκαν για τις επιδόσεις τους στις επιχειρήσεις, στην επιστήμη και τις τέχνες. Εκδότης της πρώτης εφημερίδας που κυκλοφόρησε στην Αιθιοπία ήταν ο Κεφαλονίτης Ανδρέας Καββαδίας ενώ Έλληνες μηχανικοί, εργολάβοι και κτίστες ανήγειραν τις πρώτες μεγάλες οικοδομές από πέτρα και τούβλο. Ήταν επίσης από τους πρώτους που άνοιξαν εργοστάσια ποτοποιϊας, σαπουνοποιϊας, ελαιόμυλους, αλευρόμυλους, υφαντουργεία και άλλα.

Το 1935 η ελληνική παροικία είχε ξεπεράσε Ελληνικές κοινότητες και σχολεία ιδρύθηκαν εκτός απ’ την Αντίς Αμπέμπα και σε άλλες πόλεις, όπως στην Ντίρε Ντάουα και στο Ντέμπι Ντόλο, στην οποία είχε δημιουργηθεί μια κοινότητα μιγάδων, γόνων Ελλήνων και Κυπρίων που έφθασαν εκεί μέσω Σουδάν χωρίς γυναίκες.

Στη μεταπολεμική περίοδο ο αριθμός των ομογενών στην Αιθιοπία διπλασιάστηκε κι έφτασε τις 7.000 περίπου. Η επανάσταση που ανέτρεψε το Χαϊλέ Σελασιά το 1974 έθεσε τέλος και στην ευημερία της ελληνικής παροικίας. Οι περισσότεροι Έλληνες, επαναπατρίστηκαν, καθώς έχασαν τις περιουσίες που διέθεταν εκεί λόγω εθνικοποιήσεων, χωρίς να λάβουν καμία αποζημίωση.                          

 Μεγάλο κύμα μετανάστευσης υπήρξε κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα. Πολύ γρήγορα οι πρόσφυγες ανακτούν τις δυνάμεις τους και μετεξελίσσονται σε κυρίαρχη κοινωνική τάξη.

Με δωρεές Ελλήνων οικοδομούνται πολλά κτήρια, σχολεία όπως το Μίχειο Γυμνάσιο, η Ζέκειος Δημοτική Σχολή και ένα μεγάλο οικοτροφείο. Ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το άγαλμα της Ελευθερίας στο κέντρο της πρωτεύουσας είναι έργο του πατέρα του Ανδρέα Λεντάκη. Σε αυτή την περίοδο πολλοί Έλληνες καταλαμβάνουν ανώτατα αξιώματα στη διοικητική δομή της Αιθιοπίας.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αιθιοπίας ιδρύθηκε το 1975 και στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο στην Αθήνα.